Storytelling of Tevfik Fikret

Yıl 2021, Sayı: 24, 85 - 109, 20.10.2021

Selda Uygur Gürbüz

https://doi.org/10.30767/diledeara.914989

Öz

Tevfik Fikret (1867-1915), one of the most important names of Turkish literature, is known as the poet of the Servet-i Fünûn period, but also wrote works in prose genre. Fikret, who started to write poems at an early age, apart from his poet identity, he also wrote stories in the magazines Malumat, Maarif, Servet-i Fünûn and Asır between 1894-1899. In order to evaluate the place of Tevfik Fikret, who is in the foreground with his poetry, in the history of literature, it is important to examine his works as a whole. Within the scope of his works in the field of prose, the examination of his stories besides his prose, literature and language writings will shed light on the way to fully understand the artist.
In this article, Tevfik Fikret's works written in the story genre will be examined technically and thematically, and the problematic he deals with as an artist and his artist identity will be approached through the story genre. The impact of Tevfik Fikret's life on his stories will be evaluated together with his reflections. In addition to these, the thematic dimension of the relationship between Tevfik Fikret's poems and his stories will also be discussed. In this way, it will be emphasized that a different literary genre context that feeds his poetry has emerged in the evaluation of Tevfik Fikret's stories.

Anahtar Kelimeler

Tevfik Fikret, story, Servet-i Fünun, prose, poem

Tevfik Fikret’in Hikâyeciliği

Öz

Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan Tevfik Fikret (1867-1915), Servet-i Fünûn döneminin şairi olarak anılmakla birlikte nesir türünde de eserler kaleme almıştır. Erken yaşta şiirler yazmaya başlayan Fikret, şair kimliğinin dışında 1894-1899 tarihleri arasında Malumat, Maarif, Servet-i Fünûn ve Asır dergilerinde hikâye türünde eserler de yazmıştır. Şairliğiyle ön plânda olan Tevfik Fikret’in edebiyat tarihindeki yerini değerlendirebilmek için eserlerinin bütün olarak incelenmesi önemlidir. Nesir alanında yaptığı çalışmalar kapsamında, mensurelerinin, edebiyat ve dil yazılarının dışında hikâyelerinin de incelenmesi sanatçıyı bütünüyle anlamak yolunda ışık tutacaktır. Bu makalede Tevfik Fikret’in hikâye türünde yazdığı eserler teknik ve tematik olarak incelenecek, onun bir sanatçı olarak ele aldığı sorunsallara ve sanatçı kimliğine hikâye türü üzerinden yaklaşılacaktır. Tevfik Fikret’in yaşamının hikâyelerine etkisi, izdüşümleriyle birlikte değerlendirilecektir. Bunların yanı sıra Tevfik Fikret’in şiirleri ile hikâyeleri arasındaki ilişkinin tematik boyutu da ele alınacaktır. Bu şekilde Tevfik Fikret’in hikâyelerinin değerlendirilmesinde şairliğini besleyen farklı bir edebi tür bağlamının ortaya çıktığı üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tevfik Fikret, Hikaye, Servet-i Fünun, Nesir, Şiir

Kaynakça

• Akay, Hasan (2007), Yeni Türk Şiirinin Kurucularından Tevfik Fikret, İstanbul: 3F Yayınevi.
• Ayvazoğlu, Beşir (2019), Fikret “Kendi Cevvim, Kendi Eflâkîmde Kendim Tâîrîm”, İstanbul: Everest Yayınları.
• Akyüz, Kenan (1965), Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, Ankara Üniversitesi DTCF Türkoloji Dergisi, Ankara, C.2, nr.1.
• Atay, Selçuk (2019), Tevfik Fikret Gösterge Bilimsel Bir Okuma Denemesi, Akçağ Yayınları.
• Cenap Şahabettin (2011), Bütün Şiirleri, haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Birol Emil, Necat Birinci, Abdullah Uçman), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Deveci, Mutlu (2014), Halit Ziya Uşaklıgil’in Öykülerinde Yapı ve İzlek, Ankara: Akçağ Yayınları.
• İzzettin, A. (1929), “Tevfik Fikret ve Psikanaliz Tetkikleri 1”, İctihad, sayı 281, 15 Eylül 1929, s. 5261-5262.
• Kaplan, Mehmet (1995), Tevfik Fikret, Devir-Şahsiyet-Eser, İstanbul: Dergâh Yay.
• Küçükler Kuşcu, Nuray (2017), “Halid Ziya Uşaklıgil’in Hikâye Başlıklı Eserinde Gerçekçilik” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10 Sayı: 52 Ekim 2017, s. 191-198.
• Mehmet Fuat (1995), Tevfik Fikret, İstanbul: Adam Yay.
• Özer Aydın, Emel (2019), “Aciyi Dizelere Dökmek: Servet-i Fünun Dönemi Şiirlerinde Acı Çeken Beden”, Yeni Türk Edebiyatı, 2019, Sayı:20 183-207.
• Parlatır, İsmail (993), Tevfik Fikret, Dil ve Edebiyat Yazıları, Haz: Prof. Dr. İsmail Parlatır, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu Türk Dil Kurumu Yay: 534 Türk Yazarları Dizisi:1, Ankara, 1993.
• Recaizâde Mahmut Ekrem (2014), Muhsin Bey Yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi, İstanbul: Papersense Yayınları.
• Sağlam, Nuri (2003), “Servet-i Fünun’a Kadar Tevfik Fikret ve Bilinmeyen Şiirleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt:30, 2003. S.403-444.
• Sazyek, Hakan (1998), “Halit Ziya Uşaklıgil’in Öykücülüğü”, Adam Öykü, S.14, Ocak-Şubat 1998, s.113-123.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (1969), Edebiyat Üzerine Makaleler, Haz: Zeynep Kerman, İstanbul: Dergâh Yay.
• Teber, Serol (2002), Tevfik Fikret’in Melankolik Dünyası Aşiyan’daki Kâhin, İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• Tevfik Fikret, (1993), Dil ve Edebiyat Yazıları, Haz: Prof. Dr. İsmail Parlatır, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları:534 Türk Yazarları Dizisi 1.
• Tevfik Fikret (2020), Senin İçin, Haz: Erol Gökşen, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Uçman, Abdullah (2020), “Tevfik Fikret’in Hikâye ve Mensûreleri Üzerine Birkaç Söz”, Tevfik Fikret, Senin İçin, Haz: Erol Gökşen, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Uşaklıgil, Halid Ziya (2012) , Hikâye, Yayına Hazırlayan: Fazıl Gökçek, İstanbul: Özgür Yayınları, s.5-9