Büyük Ruhun Romanını Yazan Adam: Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşının Kültürel Kaynakları

Yıl 2021, Sayı: Mehmet Akif ve İstiklal Marşı, 139 - 162, 29.12.2021

Ahmet Koçak

https://doi.org/10.30767/diledeara.1048662

Cited By: 3

Öz

Milletlerin hayatında kimi yazarlar, sanatçılar vardır ki ortaya koydukları eserleriyle yaşadıkları dönemi aşıp, çağlar ötesine seslenmekle kalmazlar, eserleriyle beraber bir bilincin teşekkülünde hayati rol oynarlar. Onlar bir ruhu temsil ederler. O ruhtur ki, asırlar boyu toplumun sinesinde yaşar, toplumun belli değerler etrafında şekillenmesini sağlar ve geleceğe de yön verir. Son asırda yetişmiş millî şairimiz Mehmet Akif Ersoy bunlardan birisidir. O, altı asır üç kıtada hüküm sürmüş bir büyük devletin tarih sahnesinden çekilişine ve onun içinden yeni bir devletin çıkmasına şahitlik etmiş bir büyük şahsiyettir. Mehmet Akif edebiyat tarihlerinde fikirleriyle eserleri arasında benzerlik olduğu belirtilen nadir isimlerden birisidir: “İnanmış adam Akif” daha çocukluğundan itibaren yaşadığı dönemin buhranı içinde kendisini iyi yetiştirmiş, dava ruhuyla büyümüş ve o çizgisini hayatı boyunca da kaybetmemiştir. O bir şair, bir vaiz, bir fikir ve aksiyon adamı, en önemlisi millî şairdir. Mehmet Akif, safhalar anlamına gelen hem şiir kitabının birinci kitabının adı hem de bütün şiirlerinin toplandığı Safahat’ında İstiklal Marşın’da geçen temel kavramların kodlarını verir. Bu makalede milletleri millet yapan, asil ruhun abide eserini yazan Mehmet Akif Ersoy ve onun kaleme aldığı, ancak kitabına almayarak milletine armağan ettiği İstiklal Marşı’nın kültürel arka planı üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

İstiklal Marşı, Mehmet Akif, kültürel kaynak, Safahat

Mehmet Akif Ersoy, the Man Who Wrote the Novel of the Great Spirit, and the Cultural Sources of the National Anthem

Öz

There are some writers and artists in the lives of nations who not only go beyond the period in which they live and address beyond the ages, but they also play an important role in raising consciousness through their works. They represent a soul. It is the spirit that has lived in the heart of society for centuries, allowing society to be shaped around certain values and also guiding the future. One of them is Mehmet Akif Ersoy, our national poet who grew up in the twentieth century. He is a great figure who witnessed the downfall of a great state that ruled over three continents for six centuries, and the emergence of a new state in its place. Mehmet Akif is one of the rare names in the history of literature who have similarities between his ideas and works. "Akif as a man who believes" raised himself well in the crisis of the period he lived in since his childhood, grew up with a cause-oriented spirit, and maintained his style throughout his life. He is a poet, a preacher, a man of ideas and action, and, above all, a national poet. Mehmet Akif, provides the codes for the basic concepts in the National Anthem in his Safahat, which is the title of his first book and the one with collection of all his poems. This article focuses on Mehmet Akif Ersoy, who wrote the monumental work of the noble spirit that made nations a nation, as well as the cultural background of the "National Anthem," which he wrote but did not include in his book and gave to his nation as a gift.

Anahtar Kelimeler

National Anthem, Mehmet Akif, cultural source, Safahat

Kaynakça

• Ayas, Nevzad (1938), “Mehmet Akif, Zihniyeti ve Düşünce Hayatı”, Mehmet Akif Hayatı ve Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları, C1, İstanbul, s. 507-580.
• Ayvazoğlu, Beşir (1986), İstiklal Marşı Tarihi ve Manası, İstanbul: Tercüman Aile ve Kültür Yayınları.
• Ayvazoğlu, Beşir (2006), 1924 Bir Fotoğrafın Uzun Hikâyesi, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Bilgegil, M. Kaya (1980), Yakın Çağ Türk Kültür ve Edebiyatı Üzerine Araştırmalar, C.2, Erzurum.
• Çağbayır, Yaşar (2009), Bayrak Mücadelemiz ve İstiklal Marşı, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Çantay, Hasan Bayri (1966), Akifnâme, İstanbul.
• Çetin, Nurullah (2014), “İstiklâl Marşı’mızı Anlamak”, Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi 21, 2 (2014) 25-92.
• Doğrul, Ömer Rıza (1944), “Mütefekkir Akif”, Safahat, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Düzdağ, M. Ertuğrul (1988), Mehmet Akif Ersoy, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Emil, Birol (1989), “Yunus, Fuzuli, Esrar Dede ve Avrupa Topluluğu”, Türk Edebiyatı, Kasım 1989.
• Ersoy, Mehmet Akif (1988), Safahat, MÜ. İstanbul: İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay.
• Ersoy, Mehmet Akif (1992), Mehmet Akif’in Kur’an-ı Kerim’i Tefsiri - Mevıza ve Hutbeleri, hz. Abdülkadiroğlu, Abdülkerim – Abdülkadiroğlu, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay.
• Fergan ,Eşref Edip (1938), Mehmet Akif Hayatı ve Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları, C1, İstanbul.
• Fergan, Eşref Edip (1939), Mehmet Akif Hayatı ve Eserleri ve 70 Muharririn Yazıları, C 2, İstanbul 1939.
• Hazine-i Fünun, Nr. 25, 16 Kanunusani 1309/28 Aralık 1893, s.200.
• İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1969), Son Asır Türk Şairleri, İstanbul.
• Koçak, Ahmet (2021), “İslamcı Düşüncenin Ve Dergiciliğin Prototipi Olarak Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad ve Hikmet Dergileri”, Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad Dergisi ve Mehmet Akif Ersoy, ed. Ali Kurt, Gölcük Belediyesi Yayınları, s. 105-126
• Kuntay, Midhat Cemal (1938), Mehmet Akif, İstanbul.
• Kuntay, Mithat Cemal (2009), Mehmet Akif Ersoy, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Mehmet Akif (1912), Tefsir-i Şerif, Sebilürreşad, II-IX/30-212, 13 Eylül 1328/26 Eylül 1912, s. 63.
• Mehmet Akif (1912), Tefsir-i Şerif, Sebilürreşad, I-VIII/13-195, 17 Mayıs 1328/30 Mayıs 1912, s. 233-234.
• Mehmet Akif (1912), Tefsir-i Şerif, Sebilürreşad, I-VIII/19-201, 28 Haziran 1328/11 Temmuz 1912, s. 390.
• Mertoğlu, Suat (2011), “Sıratımüstakim ve Sebilürreşad Sermuharriri Akif”, Vefatının 75. Yılında Mehmet Akif Ersoy, hzl. Vahdettin Işık, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Yay. s. 79-91.
• Okay, M. Orhan (2001), “İstiklal Marşı”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDV DİA), İstanbul, C. 23, s.355-236.
• Okay, M. Orhan (2011), “Mehmed Akif’in Karakteri ve Sanatı”, İstiklal Şairimiz Mehmed Akif, hz. Mustafa İsmet Uzun, Bağcılar Belediyesi Yay. İstanbul 2011, s. 175-176.
• Okay, M. Orhan (2015), Mehmed Akif Kalabalıklarda Bir Yalnız Adam, Dergâh Yay. İstanbul.
• Süleyman Nazif (2016), Mehmed Akif, İstanbul: Mihrabad Yay..
• Tansel, Fevziye Abdullah, Mehmet Akif, Hayatı ve Eserleri, hz. Abdullah Uçman, 4. Basım, İstanbul: Ötüken Yay.
• Tansel, Fevziye Abdullah (1979), “Mehmet Akif Ersoy’un Gözden Kaçan Bir Risalesi: Mebahis-i İlm-i Servet”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Yıl:8, Nr.3, Temmuz 1979, s. 23-24.
• Topçu, Nurettin, (1998), Mehmet Akif, Dergâh Yayınları.
• Yetiş, Kazım (2006), Bir Mustarip: Mehmet Akif Ersoy, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, Tahsin (2007), Millî Mücadelede Mehmet Akif, İstanbul: Selis Kitapları.
• Yılmaz, Mehmet (2013). Kültürümüzde Ayet ve Hadisler (Ansiklopedik Sözlük), İstanbul: Kesit Yay.