Diphthongs in Turkish

Yıl 2023, Sayı: 27, 103 - 122, 21.03.2023

Öznur Durgun

https://doi.org/10.30767/diledeara.1227324

Öz

In Turkish, the monophthongs are a, e, ı, i, o, ö, u and ü. However, diphthong is not found as a phoneme
in Turkish. In its simplest definition, a diphthong is a compound sound in a syllable which starts with
a vowel and ends with another one. Yet, in some phonetic positions in Turkish, it is possible to see the
emergence of diphthongs like ou, ei, öü etc. and therefore the occurrence of diphthongisation. Given
this, it should be indicated that there are some important problems in the investigation of the diphthongs
in the field of Turcology. First, diphthongs have been confusingly conceptualised in the scholarly literature through different forms like ikiz ünlü, kayan ünlü and çift ünlü. Moreover, many researchers have
ignored the fact that the most essential criterion of diphthongs is to form a single syllable. Lastly, the
two vowels existing side by side in some words borrowed from other languages lead the researchers
to characterise them as diphthong since they confuse spelling and pronunciation. These problems in
the scholarly literature have certainly necessitated the writing of a theoretical study on diphthongs in
Turkish. In this context, this article primarily reviews the literature on diphthongs and then it discusses
diphthongisation with special reference to the /ğ/ phoneme in Turkish. Moreover, the article focuses
on the matter how the words borrowed from English containing diphthongs have been adapted to the
phonetic structure of Turkish.

Anahtar Kelimeler

Turkish, phonology, diphthong, loanwords, phoneme /ğ/

Türkiye Türkçesinde İkili Ünlüler

Öz

Standart Türkçenin tek ünlüleri (monophthong) /a, e, ı, i, o, ö, u, ü/ ünlüleridir. Bir hece içinde, ünlüyle başlayıp başka bir ünlüyle biten ve birleşik bir ses olarak tanımlayabileceğimiz ikili ünlü (diphthong) ise Türkçede bir sesbirim olarak bulunmaz. Oysa Türkçede bazı fonetik pozisyonlarda ou, ei, öü vb. ikili ünlülerin ortaya çıkması ve dolayısıyla ikili ünlüleşme (diphthongisation) hadisesinin görülmesi söz konusudur. İkili ünlülerin literatürde ikiz ünlü, kayan ünlü, çift ünlü gibi farklı adlandırmalarla karşımıza çıkması, ikili ünlünün en temel kriteri diyebileceğimiz tek bir hecede bulunması hususunun çoğu araştırmacı tarafından göz ardı edilmesi ve Türkçeye alıntılanan bazı sözcüklerde yan yana bulunan iki ünlünün, imla ve telaffuzu birbirine karıştırmak suretiyle ikili ünlü olarak nitelendirilmesi, Türkiye Türkçesindeki ikili ünlüleri ana hatlarıyla konu edinen teorik bir çalışmanın kaleme alınmasını gerektirmiştir. Bu bağlamda öncelikle ikili ünlülere dair literatüre yer verilmiş, akabinde Türkçede /ğ/ sesbirimi üzerinden gerçekleşen ikili ünlüleşme hadisesine değinilmiştir. Ayrıca İngilizceden Türkçeye geçen ve bünyesinde ikili ünlü bulunduran bazı sözcüklerin ne suretle Türkçenin fonetik yapısına uyarlandığı tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Türkçesi, sesbilim, ikili ünlü, alıntı sözcükler, /ğ/ sesbirimi