Yahya Kemal Estetiğinin Sınırları ya da Alternatif Modernlik: Dergâh Mecmuası Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Sayı: 27, 291 - 317, 21.03.2023

Mesut Koçak

https://doi.org/10.30767/diledeara.1244581

Öz

Bu makalede, 1921-1923 yılları arasında, Yahya Kemal’in önderliğinde yayınlanan Dergâh mecmuası, Yahya Kemal’in başta şiir estetiği olmak üzere dil, tarihi coğrafya ve medeniyet görüşleri etrafında değerlendirilmektedir. Derginin bu görüşler etrafında Yahya Kemal estetiğiyle olan münasebeti ve bu münasebetin ortaya çıkardığı gerçeklik üzerinde durulmaktadır. Kırk iki sayı boyunca dergide yayımlanan dil, sanat, edebiyat, şiir ve felsefe yazıları muhtevaları bakımından değerlendirilmekte, bu yazıların Yahya Kemal’in dil, şiir, tarih, coğrafya ve medeniyet anlayışıyla ilişkisi üzerinde durulmaktadır. Bu değerlendirmeler sonucunda, Dergâh’ın nasıl kendine has bir dil gerçekliği yarattığı, bu dil gerçekliği düzleminde nasıl bir estetik bilinç ihtiva ettiği ve bunların arkasındaki felsefi referanslar gösterilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca Dergâh mecmuasının litografik bir mekân olarak Yahya Kemal’in dil, tarih, coğrafya ve medeniyet şemasına uygun şekilde estetik anlayışını nasıl dışsallaştırdığı ve bunu hangi epistemolojik ve ontolojik arkaplanla yaptığı üzerinde durulmaktadır. Sonuçta Yahya Kemal’in önderliğindeki Dergâh projesinin yarattığı dil düzlemiyle nasıl bir edebi ve toplumsal modernlik teklifi ihtiva ettiği ortaya konulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yahya Kemal Beyatlı, Dergâh mecmuası, estetik, dil, modernlik

Kaynakça

• Ahmet Hâşim, (1337/1921), “İstanbul Hakkında Bir Ecnabî ile Muhâvere”, Dergâh, n. 13, 20 Teşrinievvel 337/20 Ekim 1921, s. 2-3.
• Ahmet Hâşim (1337/1921), “Müslüman Saati”, Dergâh, n. 3, 16 Mayıs 337/16 Mayıs 1921, s. 35.
• Ahmet Hâşim (1337/1921), “Şiirde Mânâ”, Dergâh, n. 8, 5 Ağustos 37/5 Ağustos 1921, s. 113-114.
• Akgül, Alphan (2010), Yahya Kemal Beyatlı Şiirinde Düzyazı ve Dünyevilik, Ankara: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi / Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmış doktora tezi: (2014), Anlamın Sesi: Yahya Kemal Beyatlı’nın Şiir Estetiği, İstanbul: Dergâh Yay.