İntiharın Bir Gösterge Olarak Analizi: Nilgün Marmara ve Sadık Hidayet Örnekleri

Yıl 2023, Sayı: 28, 104 - 117, 25.10.2023

E. Serap Güvenek

https://doi.org/10.30767/diledeara.1237528

Öz

Dış dünyadaki nesnenin varlığını ego ile sonlandıran ve sosyal bir gerçeklik olan in- tiharın etiyolojisine ilişkin; “bilinçaltı öfkesi”, “kendine, dünyaya karşı negatif bir bakış”, “toplumsal bir olgu”, “stres verici olaylara karşı öğrenilmiş bir tepki” olduğu söylenebilir. İntihar, genellikle, toplumsal sebeplerin tetiklediği bireysel bir eylemdir. Toplumdan ba- ğımsız olarak ele alınamayacak bireyin, eyleminin neticesini de sadece bireysel açıklamak eksik ve anlaşılmaz kılacağından intiharı bireysel bir eylem yönünden ziyade toplumsal yönüyle ve sebebiyle dile getirmek her şeyi daha açıklayıcı hâle getirebilir. Bu sebeple, top- lumsal ya da bireysel sebeplerden herhangi biri ya da kesişimleri sonucunda hayatlarına son veren yazar ya da şairlerin eserlerinde yer alan ölüme dair cümleler, onların hayatlarına son vermeden önceki verdikleri tepkinin en büyük sosyal gerçeklik göstergeleridir. Tamamlan- mış intihar göstergelerinin inceleneceği bu çalışmada çeşitli etkenler ve sebeplerden dola- yı hayatlarına farklı şekillerde son vermiş bulunan Nilgün Marmara ve Sadık Hidayet’in seçilen eserleri örneklem metnini oluşturacak ve bir ipucu olarak sergilenen, ölümlerinin şahitleri olan sözcelerin anlamsal boyutları ele alınıp ölümün onlarda hangi göstergelerle tezahür ettikleri gözler önüne serilecektir ve intiharın göstergeleri olan sözceler üzerinden bir söylem analizi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İntihar, söylem analizi, gösterge, sözce, Nilgün Marmara

Kaynakça

• Asiltürk, B. (2013). Türk Şiirinde 1980 Kuşağı. İstanbul: YKY.
• Durkheim, E. (2013). İntihar. çev. Zühre İlkgelen. İstanbul: Pozitif Yay.
• Eagleton, T. (1991). İdeoloji. çev. Muttalip Özcan. İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Fairclough, N. (2013). “Language and Ideology”. Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. Logman, New York.
• Fairclough, N. (2015). “Söylemin Diyalektiği”. Söylem ve İdeoloji. hzl. Barış Çoban-Zeynep Özarslan. İstanbul: Su Yay.
• Freud, S. (2019). Ego ve İd. İstanbul: Oda Yayınları.
• Gençtan E. (1984). Çağdaş Yaşam ve Normal dışı Davranışlar. Ankara: Maya Yayınları.
• Gürkan, B., Dirik, G. (2009). “Üniversite Öğrencilerinde İntihar Düşünce ve Davranışları ile İlişkili Faktörler: Yaşamı Sürdürme Nedenleri ve Baş Etme Yolları”. Türk Psikoloji Yazıları. C. 24, S. 12, s. 58-69.
• Habermas, J. (2002). ‘Öteki’ Olmak, ‘Öteki’yle Yaşamak-Siyaset Kuramı Yazıları. çev. İlknur Aka. İstanbul: YKY.
• Herpertz S. (1995). “Self-injurious behaviour, Psychopathological and nosological characteristics in subtypes of self-injurers”. Acta Psychiatr Scand. S. 91, s. 57-68.
• Hidâyet, S. (2000). Aylak Köpek. İstanbul: YKY.
• Hidâyet, S. (2001). Körbaykuş. İstanbul: YKY.
• Lizardi D., Grunebaum M. F., Burke A., Stanley B., Mann J. J., Harkavy-Friedman J., Oquendo M. (2011). “The effect of social adjustment and attachment style on suicidal behaviour”. Acta Psychiatr Scand. S. 124, s. 295-300.
• Marmara, N. (2015). Daktiloya Çekilmiş Şiirler. İstanbul: Everst Yay.
• Marmara, N. (2016). Defterler. İstanbul: Everest Yay.
• Memiş, P., Aydın, Ş. (2008). “Kurumsal İdeolojiye İlişkin Eleştirel Bir Çözümleme”. 1. Çalışma İlişkileri Kongresi. Sakarya.
• Necatigil, B. (1999). Düzyazılar 1. İstanbul: YKY.
• Schopenhauer, A. (2007). Yaşam Bilgeliği Üzerine Aforizmalar. çev. Mustafa Tüzel. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Van Djik, T. (2015). “Söylem ve İdeoloji Çokalanlı Bir Yaklaşım”. Söylem ve İdeoloji. hzl. Barış Çoban-Zeynep Özarslan. İstanbul: Su Yay.