Nostalgia, Recall and “Longing Aesthetics”: "Yağma" Poem by Ahmet Muhip Dıranas

Yıl 2024, Sayı: 29, 52 - 61, 21.03.2024

Ali Karahan

https://doi.org/10.30767/diledeara.1393283

Öz

Nostalgia is a way out, refuge in imagination and articulation to the old flow for the person who remembers the orderly functioning of yesterday's spiritual world under the fragmentation, corruption and alienating influence of the modern age. Including the facts relating to the past within the scope of the present strengthens the person's sense of belonging and at the same time maintains the vitality of the adopted values and objects. Images and sounds that rise to the level of consciousness by being remembered firstly satisfy the growing longing for the past. Istanbul, which appears as a place with its layers of social life in the poem "Yağma", is at the center of the nostalgic system. Because the city, where modernization felt harsher and more intense day by day, loses its culture and aesthetics as well as its architectural structure. For Ahmet Muhip Dıranas, the city that has lost its magnificence which made it as Turkish Istanbul, is saddening and is now defined by the aspects that remain in memory. In this study, Ahmet Muhip Dıranas' poem "Yağma" will be evaluated through the focus of the act of remembering on individual experiences, the feeling of longing for Istanbul with its sociality that makes the past peaceful and happy, and the nostalgia that appears as an attempt to revive the past in the name of that moment.

Anahtar Kelimeler

modern Turkish poetry, Ahmet Muhip Dıranas, “Yağma”, nostalgia, longing

Nostalji, Anımsama ve “Özlem Estetiği”: Ahmet Muhip Dıranas’ın “Yağma” Şiiri

Öz

Modern çağın bölünmüşlüğü, yozluğu ve yabancılaştırıcı etkisi altında dünün manevi iklimindeki düzenli işleyişi anımsayan kişide nostalji bir çıkış kapısı, imgeleme sığınma ve eski akışa eklemlenmedir. Geçmiş zamana ait olgulara şimdinin kuşatıcılığında yer vermek, kişide aidiyet duygusunu kuvvetlendirirken aynı zamanda benimsenen değer ve nesnelerin canlılığını devam ettirir. Anımsanarak bilinç düzeyine yükselen görüntü ve sesler, ilk olarak geçmişe karşı büyüyen özlemi giderir. “Yağma” şiirinde bir mekân olarak toplumsal yaşam katmanlarıyla beliren İstanbul, nostaljik dizgenin odağındadır. Çünkü modernleşmenin her geçen gün daha da sert ve yoğun hissedildiği şehir, mimari yapısının yanı sıra kültür ve estetiğinde de kayıp yaşar. Ahmet Muhip Dıranas için onu Türk İstanbul olarak kurgulayan görkemini yitirmiş şehir, hüzün vericidir ve artık belleklerde kalan yanlarıyla tanımlanır. Bu çalışmada, Ahmet Muhip Dıranas’ın “Yağma” şiiri, anımsama ediminin bireysel deneyimlere odaklanışı, geçmişi huzurlu ve mutlu kılan toplumsallığıyla İstanbul’a karşı beslenen özlem duygusu ve önceyi o an namına ihya etme girişimi şeklinde beliren nostalji üzerinden değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

modern Türk şiiri, Ahmet Muhip Dıranas, “Yağma”, nostalji, özlem

Kaynakça

• [Beyatlı], Y. K. (1995). Aziz İstanbul. İstanbul: MEB Yayınları.
• Ayaşlı, M. (2018). Dersaadet. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Beriş, H. E. (2010). “Nostalji, Muhafazakarlık ve Türkiye”. Muhafazakar Düşünce, C. 7, S. 25-26, Aralık, s. 47-74.
• Berman, M. (2001). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, çev. Bülent Peker & Ümit Altuğ. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bilgin, İ. (1995). “Modernizmin Şehirdeki İzleri”. Defter, C. 8, S. 23, Bahar, s. 86–101.
• Bora, T. & Onaran, B. (2003). “Nostalji ve Muhafazakârlık: ‘Mazi Cenneti’”, ed. Ahmet Çiğdem. Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce Cilt 5 / Muhafazakârlık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Boym, S. (2009). Nostaljinin Geleceği, çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Dıranas, A. M. (2015). Şiirler. İstanbul: Everest Yayınları.
• Dillon, S. (2017). Palimpsest, çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Fritzsche, P. (2001). “Specters of History: on Nostalgia, Exile, and Modernity”. American Historical Review, 106(5), pp. 1587-1618.
• Gürbilek, N. (2014). Kör Ayna, Kayıp Şark: Edebiyat ve Endişe. İstanbul: Metis
• Kırcı, M. (1997). Ahmet Muhip Dıranas, Hayatı, Fikirleri, His Dünyası. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Löwy, M. & Sayre, R. (2016). İsyan ve Melankoli, çev. Işık Ergüden. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Öztok, Ö. (2020). Ahmet Mithat Efendi’nin Romanlarında Doğu Nostaljisi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• Stauth, G. & Turner, B. S. (1992). “Nostalji, Postmodernizm ve Kitle Kültürü Eleştirisi”, çev. Mehmet Küçük. Birikim Dergisi, S. 33, Ocak, s. 62-70.
• Tannock, S. (1995). “Nostalgia Critique”. Culturel Studies, 9(3), pp. 453-464.
• Tanpınar, A. H. (2000). Yaşadığım Gibi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2019). Beş Şehir. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Taylor, C. (1995). Modernliğin Sıkıntıları, çev. Uğur Canbilen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tester, K. (1993). The Life and The Times of Postmodernity. London and New York: Routledge.
• Yavuz, H. (2010-2011). “Üç Şiirde Üç İstanbul: Lirik Tahayyülün Sonu (Bir Şiir Sosvolojisi Denemesi)”. Akademik Araştırmalar Dergisi, C. 12, S. 47-48, Kasım 2010-Nisan 2011, s. 191-202