Hermann Hesse’nin Unterm Rad Adlı Eserinde Otorite Tipleri

Yıl 2023, , 19 - 33, 15.06.2023

Burcu Öztürk

https://doi.org/10.37583/diyalog.1312759

Öz

Alman sosyolog Max Weber otorite tiplerini geleneksel, karizmatik ve yasal otoriter tip olarak üç kategoriye ayırmıştır. Bu otoriter lider tipleri yazınsal metin örneği olan okul romanlarında öğretmen karakterler tarafından temsil edilmiştir. Okul romanlarında bu otoriter tiplerin daha net anlaşılabilmesi için değişen hükûmet sistemi dönemleri tercih edilmiş ve yeni sistemle ne gibi farklılıklar ortaya çıkardığı aktarılmaya çalışılmıştır. Yeni bir eğitim sisteminin başladığı II. Wilhelm döneminde de Almanya’da benzer bir şekilde otoriter öğretmen tiplerinin var olduğu tespit edilmiştir. Bu olgudan yola çıkarak çalışmada Alman yazınının önemli yazarlarından olan Hermann Hesse’nin Unterm Rad (1906) adlı eserindeki eğitim sistemi eleştirisi, eserde yer alan otorite tipleri bakımından incelenmiştir. Araştırma sürecinde metne bağlı ve yorum bilimine dayalı inceleme yöntemlerine başvurulmuştur. İnceleme sonucunda karizmatik ve geleneksel otoriter tiplerin tespit edildiği bu eserde, II. Wilhelm dönemindeki eğitim sistemine yönelik eleştiriler de ortaya çıkartılmıştır. Bu vesileyle çalışmanın özellikle o dönemdeki eğitim sorunsalı üzerine yapılacak çalışmalara bir rehber olması amaçlanmıştır. Ayrıca çalışma, Türkiye’de de yaşanan benzer durumların okul romanlarına nasıl yansıdığının ortaya çıkartılması açısından da örnek teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Max Weber, Otorite, Okul Romanı, Eğitim, Öğretmen

Types of Authority in Hermann Hesse’s Unterm Rad

Öz

The German sociologist Max Weber divided the types of authority into three categories: traditional, charismatic and legal authoritarian types. These authoritarian leader types are represented by teacher characters in school novels/ campus novels, which are examples of literary texts. In order to understand these authoritarian types in school novels better, the periods of changing government systems were preferred and it was tried to convey what kind of differences they revealed with the new system. In the Wilhelm II period, when a new education system started in Germany, it was determined that there were authoritarian teacher types in a similar way. Based on this fact, the criticism of the education system, examples of authority and reflected authoritarian teacher types were examined in the work Unterm Rad (1906) by Hermann Hesse, one of the important writers of German literature. Werkimmanent and hermeneutic methods were adopted for the purpose of this paper. In this work, in which charismatic and traditional authoritarian types were determined as a result of the examination, criticisms of the education system in the Wilhelm II period were also revealed. In this way, it is aimed that the study will be a guide for the studies to be carried out on the educational problems of that period. In addition, this study is also an example in terms of revealing how similar situations experienced in Turkey are handled in school novels.

Anahtar Kelimeler

Max Weber, authority, school novels, education, teacher

Kaynakça

• Aslan, Şebnem (2013): Geçmişten Günümüze Liderlik Kuramları (Sağlık Yönetimi Bakış Açısıyla). Konya: Eğitim Kitabevi.
• Bahar, Halil İbrahim (2009): Sosyoloji. Ankara: USAK Yayınları.
• Bazarkaya, Onur Kemal (2016): “Das ist eine Eiche”: Zur Fibelstruktur in Hanns-Josef Ortheils Die Erfindung des Lebens. Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Barış Kültürü, Edit. Hikmet Asutay. (1. Cilt). Edirne: Trakya Üniversitesi Yayınları, 562-568.
• Blänsdorf, Agnes (2004): Lehrwerke für Geschichtsunterricht an Höheren Schulen 1933-1945: Autoren und Verlage unter den Bedingungen des Nationalsozialismus. Nationalsozialismus in den Kulturwissenschaftten, Edit. Harmut Lehmann, Otto Gerhard Oexle, Michael Matthiesen. (Band 1). Göttingen: Vandenhoeck&Ruprecht, 273-371.
• Büyükkaragöz, Savaş vd. (Edt.) (1997): Eğitime Giriş. Konya: Günay Ofset.
• Cengiz, Oğuzhan (2018): Alparslan Türkeş ve Dokuz Işık. İstanbul: Bilgeoğuz.
• Dağıstan, Umut (2022): Max Weber’in Bürokrasi Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirilmesi. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar XVI, Edit. Bulut Dülek. İstanbul: Eğitim Yayınevi, 63-75.
• Decker, Gunnar (2018): Hesse: The Wanderer and His Shadow. London: Harvard University Press.
• Furness, Raymond/ Humble, Malcolm (1997): A Companion to Twentieth Century German Literature, 2nd Edt, New York: Routledge.
• Gerek, Nüvit (2004): Siyaset Bilimi. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Giddens, Anthony (1996): Max Weber Düşüncesinde Siyaset ve Sosyoloji, (Çev. A. Çiğdem), 2. Baskı, İstanbul: Vadi Yayınları.
• Güneş, Mehmet (2019): Adalet ve Devlete İtaat. Ankara: Astana Yayınları.
• Gürer, Alper (Ed.). (2019): 21. Yüzyılda Liderlik Yaklaşımları. İstanbul: Hiper Yayın.
• Hesse, Hermann (2018): Çarklar Arasında. (Çev. K. Şipal) İstanbul: Can Yayınları.
• Işıkçı, Yasemin Mamur vd. (Edt.). (2021): Kamu Yönetimi Ansiklopedisi, 2. Cilt. Ankara: Astana Yayınları.
• Joyce, Patrick (2011): Die Archivierung Indiens. Zur politischen Technologie des Britischen Kolonialstaats. Sprachvollzug im Amt: Kommunikation und Verwaltung im Europa des 19. und 20. Jahrhunderts Edit. Peter Becker. Bielefeld: Transcript Verlag, 275-305.
• Kahveci, Hüseyin Hakkı (2019): Atatürk’ten Son Emir. İstanbul: Destek Yayınları.
• Kalelioğlu, Uğur Berk (2020): Federal Almanya’da Bir Türk Derneği: Atatürkçü Düşünce Derneği. Ankara: Net Kitaplık Yayıncılık.
• Kohut, Thomas August (1991): Wilhelm II and the Germans: A Study in Leadership. New York: Oxford University Press.
• Kovbasyuk, Olga/ Blessinger, Patrick (Edt.) (2013): Meaning-Centered Education: International Perspectives and Explorations in Higher Education. New York: Routledge.
• Köster, Rudolf (2003): Eigennamen im deutschen Wortschatz. Ein Lexikon. Berlin/ New York: Walter de Gruyter.
• Kuhn, Hans Werner vd. (1993): Politische Bildung in Deutschland. Entwicklung-Stand-Perspektive. 2. Aufl, Opladen: Springer.
• Lukes, Steven (2006): İktisat ve Otorite. Sosyolojik Çözümlemenin Kısa Tarihi II. Edit. Tom Bottomore-Robert Nisbet, (Çev. S. Tekay). İstanbul: Kırmızı Yayınları, 885-944.
• Macho, Thomas (2017): Das Leben Nehmen. Suizid in der Moderne. Berlin: Suhrkamp Verlag.
• Mankan, Veysel (2022): Örgütlerde Güç Yönetimi. Yönetim Ekseninde Örgütsel Yaklaşımlar. Edit. Emel Burak. İstanbul: Efe Akademi Yayınları, 7-29.
• Nişancı, Şükrü (2020): Sivil İtaatsizlik: Teorik Temelleri ve Meşruiyeti Meselesi. İstanbul: Lejand Kitap.
• Pine, Lisa (2010): Education in Nazi Germany. Oxford-New York: Berg.
• Poggi, Gianfranco (2002): Modern Devletin Gelişimi. (Çev. Ş. Kut-B. Toprak), 2. Basım, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Pretzel, Carl L. A. (1921): Geschichte des deutschen Lehrervereins. Leipzig: Julius Klinkhardt.
• Rettallack, James (1996): Germany in the age of Kaiser Wilhelm II. Great Britain: Macmillan Press.
• Rosenthal, Mark/ Yudin, Pavel (1967): A Dictionary of Philosophy. Moscow: Progress Pubishers.
• Seyrek, Emre (Edt.) (2020): 21. Yüzyılda Çağdaş Liderlik Yaklaşımları. İstanbul: Efe Akademik Yayıncılık.
• Solzbacher, Claudia (1994): Politische Bildung im pluralistischen Rechtsstaat. Opladen: Leske Budrich.
• Stelzig, Eugene L. (1988): Hermann Hesse’s Fictions of the Self: Autobiography and the Confessional Imagination. New Jersey: Princeton University Press.
• Varendorff, Uwe Schulte (2006): Kolonialheld für Kaiser und Führer: General Lettow-Vorbeck- Mythos und Wirklichkeit. Berlin: Ch. Links Verlag.
• Vollmer, Nicole (2013): Literatur im räumlichen und zeitlichen Kontext am Beispiel Hermann Hesses “Unterm Rad”. Hamburg: Bachelor+Master Publishing.
• Weber, Max (2006a): Bürokrasi ve Otorite. (Çev. H. B. Akın). Ankara: Adres Yayınları.
• Weber, Max (2006b): Sosyoloji Yazıları. (Çev. T. Parla). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Weber, Max (2011): Protestan Ahlakı ve Kapitalizm Ruhu. (Çev. E. Aktan), Ankara: Alter Yayıncılık.
• Weber, Max (2019): Sosyoloji Yazıları. (Haz. H. H. Gerth, C. W. Mills). İstanbul: Metis Yayınları.