“Öğrenci Törless’in Bunalımları”: 20. Yüzyıl Başındaki Eğitim Sorunsalı ve Hitler’in Ayak Sesleri

Yıl 2021, , 48 - 65, 30.06.2021

Fatma Öztürk Dağabakan Recep Bodur

https://doi.org/10.37583/diyalog.958465

Öz

Robert Musil (1880-1942), modern roman türünün oluşumuna ve gelişimine önemli katkıları olan, 20. yüzyılda Avusturya Edebiyatı’nın en önde gelen yazarlarındandır. Eserlerinde 20. yüzyıl başındaki dönüşümü ve bu dönüşümün birey ve toplum üzerindeki etkilerini konu edinmektedir. 1906 yılında yayınlanan ilk romanı Öğrenci Törless’in Bunalımları’nda da içinde yaşanılan dönemin ve sınıf farkının eğitime yansıması, eğitim ve yatılı okul sisteminin insanlıkla bağdaşmayan yanları, buna bağlı olarak genç ve yaratıcı bireylerin sorunları ve otonom gelişimlerinin engellenmesi gibi konular ele alınmıştır. Ayrıca eserde yüzyıl başındaki dönüşüme paralel olarak toplumda yavaş yavaş hissedilmeye başlanan faşizmin ayak sesleri konu edinilmiştir. Bu çalışmada, 20. yüzyıl başındaki modernist dönüşümün eğitim ve okul sistemi üzerindeki izleri gün ışığına çıkarılmaya ve Hitler ekolünün alttan alta gelişi gösterilmeye çalışılmıştır. Bu vesileyle çalışmamızın özellikle o dönemdeki eğitim sorunsalı ve Hitler zihniyetinin doğuşu üzerine yapılacak çalışmalara bir rehber olması amaçlanmıştır. Araştırma sürecinde metne bağlı, yorum bilimine dayalı inceleme yöntemlerine ve yer yer de metinlerarasılık yöntemine başvurulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Robert Musil, Eğitim Sorunsalı, Birey, Hitler Ekolü

“The Confusions of Young Törless”: The Education Problem at the Beginning of the 20th Century and Hitler's Footsteps

Öz

Robert Musil (1880-1942) is one of the foremost writers of Austrian literature in the 20th century, who made important contributions to the formation and development of the modern novel genre. His works deal with the transformation of the early 20th century and the effects of this transformation on individuals and society. In his first novel, The Confusions of Young Törless, published in 1906, the reflection of the period and class difference on education, the incompatible aspects of the education and boarding school system, the problems of young and correspondingly creative individuals and their autonomous development are discussed. In addition, in parallel with the transformation at the beginning of the century, the footsteps of fascism, which began to be felt in the society, are the subject of the work. The study attempted to bring to light the traces of the modernist transformation of the early 20th century on the education and school system and to show the bottom-up of the Hitler ecole. On this occasion, our study is aimed to be a guide for the studies to be carried out on the education-school problem of that period and the birth of the Hitler mentality. During the research process, werkimmanent, hermeneutic methods and sometimes intertextuality method were used.

Anahtar Kelimeler

Robert Musil, Education Problem, Individual, Hitler Ecole

Kaynakça

• Musil, Robert (2014): Öğrenci Törless’in Bunalımları, (Çev: Kamurân Şipal), 2. Baskı, İstanbul: Alakarga Sanat Yayınları.
• Arntzen, Helmut (1980): Musil-Kommentar. Sämtlicher zu Lebzeiten erschienener Schriften außer dem Roman „Der Mann ohne Eigenschaften“, München: Winkler Verlag.
• Asutay, Hikmet (2020): Gençlik Edebiyatı: Ergen Roman, 3. Baskı, İstanbul: Paradigma Akademi.
• Aytaç, Gürsel (2005): Çağdaş Alman Edebiyatı, 5. Baskı, Ankara: Babil Yayıncılık.
• Baur, Uwe (1973): Zeit- und Gesellschaftskritik in Robert Musils Roman Die Verwirrungen des Zöglings Törleß, In: Uwe Baur, Dietmar Goltschnigg (Hg.): Vom Törleß zum Mann ohne Eigenschaften, München/Salzburg: W. Fink, 19–45.
• Berghahn, Wilfried (1963): Robert Musil in Selbstzeugnissen und Bilddokumenten, Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag.
• Canetti, Elias (2010): Kitle ve İktidar, (Çev: Gülşat Aygen), 4. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Coşturoğlu, Mustafa (1992): Toplumsal Çözülme (Toplumsal Patoloji), Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Fischer, Ernst (1991): Von Grillparzer zu Kafka. Von Canetti zu Fried. Essays zur österreichischen Literatur. Frankfurt a. M.: Vervuert Verlag.
• Grossmann, Bernhard (1988): Robert Musil. Die Verwirrungen des Zöglings Törless, München: Oldenbourg Verlag.
• Hesse, Hermann (2018): Çarklar Arasında, (Çev: Kamuran Şipal), 10. Baskı, İstanbul: Can Yayınları.
• Issler, Maria (1972): Robert Musil „Die Verwirrungen des Zöglings Törless“: Versuch einer Interpretation, Zürich: Aku-Fotodruck Verlag.
• Jens, Walter (1989): Sadistische Spiele auf dem Dachboden, In: Marcel Reich Ranicki (Hg.): Romane von gestern-heute gelesen. Bd. I. 1900-1918, Frankfurt/Main: S. Fischer, 55-63.
• Johann, Klaus (2003): Grenze und Halt: Der Einzelne im „Haus der Regeln“. Zur deutschsprachigeInternatsliteratur, Heidelberg: Winter Verlag.
• Kesgin, Ahmet (2015): Machiavelli ve Makyevelizm. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 5 (1), 105-139.
• Kesser, Armin (1960): Begegnung mit Robert Musil. Gespräche und Aufzeichnungen, In: Karl Dinklage (Hg.): Robert Musil. Leben, Werk, Wirkung, Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag, 183-186.
• Kroemer, Roland (2004): Ein endloser Knoten? Robert Musils Verwirrungen des Zöglings Törless im Spiegel soziologischer, psychoanalytischer und philosophischer Diskurse, München: Wilhelm Fink Verlag.
• Minder, Robert (1962): Kadettenhaus, Gruppendynamik und Stilwandel von Wildenbruch bis Rilke und Musil. In: Robert Minder (Hg.) Kultur und Literatur in Deutschland und FrankreichFünf Essays. Frankfurt a. M.: Insel Verlag, 73-93.
• Mix, York-Gothart (1995): Die Schulen der Nation: Bildungskritik in der Literatur der frühen Moderne, Stuttgart: Metzler Verlag
• Musil, Robert (2018): Robert Musil: Günlükler, (Çev. Ahmet Arpad), 1. Basım,İstanbul: Everest Yayınları.
• Musil, Robert (1981): Brief an Robert Lejeune, In: Adolf Frisé, u.a (Hg.) Robert Musil: Briefe 1901-1942, Reinbek bei Hamburg: Rowohlt Verlag.
• Reis, Gilbert (1983): Musils Frage nach der Wirklichkeit, Königstein/Taunus: Anton Hain Verlag.
• Steinlein, Rüdiger (2013): “Kadettenliteratur” als jügendliterarisches Genre vom Wilhelminismus bis zum Nationalsozialismus, In: Richard Faber (Hg.), Totale Institutionen? Kadettenanstalten, Klosterschulen und Landerziehungsheime in Schöner Literatur. Würzburg: Königshausen& Neumann Verlag, 109-133.
• Stucki, Regula (2002): Wer die Jugend hat, hat die Zukunft, Berlin: Diplomica Verlag.
• Tdk: https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 25.12.2020).
• Tezcan, Mahmut (2017): Eğitim Sosyolojisi, 17. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tiefenbacher, Herbert (1982): Textstrukturen des Entwicklungs- und Bildungsromans: zur Handlungs- und Erzählstruktur ausgewählter Romane zwischen Naturalismus und Erstem Weltkrieg, Königstein/ Taunus: Forum Academicum in der Verlagsgruppe Athenäum, Hain, Scriptor, Hanstein.
• Von Unruh, Fritz (1948): Rede an die Deutschen, Frankfurt: Verlag der Frankfurter Hefte.
• Willemsen, Roger (1985): Robert Musil: Vom intellektuellen Eros, München: Piper Verlag.