Hermann Hesse’nin Çarklar Arasında ve Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak Romanlarında Eğitim Sorunsalı ve İntihar Motifi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 55 - 70, 15.06.2022

Yeşim Tükel Kanra

https://doi.org/10.37583/diyalog.1130455

Cited By: 1

Öz

Eğitim sistemi içinde çocuk ve genç bireylerin yaşadığı sıkıntılar edebiyatta sıkça rastladığımız temalardandır. Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak romanı ile Hermann Hesse’nin Çarklar Arasında romanları ele aldıkları dönemin eğitim sistemini sorgulayan iki romandır. Ölmeye Yatmak Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarını kadın kimliği üzerinden ele alan bir metindir; Çarklar Arasında ise 2. Reich döneminde hız kazanan Alman ulusal kimlik idealinin şekillendirdiği eğitim anlayışına yönelik bir eleştiridir. Çalışmanın amacı, Hermann Hesse ve Adalet Ağaoğlu’nun bu romanlarda eğitim ve okul süreçlerinin çocuk ya da genç bireylerin yaşamı, dünyayı algılayışı ve duygu durumu üzerindeki etkilerini romanlarında intihar motifi ekseninde nasıl ele aldıklarını karşılaştırmalı olarak incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, çocukluk, eğitim politikası, intihar, karşılaştırmalı edebiyat

Educational Problem and Suicidal Motif in Hermann Hesse’s Beneath the Wheel and Adalet Ağaoğlu’s Lying Down to Die

Öz

The theme of problems experienced by children and young people with the education system has been frequently adressed in literature. Lying Down to Die by Adalet Ağaoğlu and Beneath the Wheel by Hermann Hesse are two novels that question the educational system of their respective times. Lying Down to Die is a text that deals with the educational policy of the Republican period on the basis of women’s identity; Beneath the Wheel is a critique of the educational approach shaped by the German ideal of national identity, which gained importance during the Second Reich. The aim of the study is to examine comparatively how Hermann Hesse and Adalet Ağaoğlu address in these novels the effects of the school and educational processes on children and adolescents’ lives, worldviews and amotional states around the axis of the suicide motif.

Anahtar Kelimeler

Child, childhood, education policy, suicide, comparative literature

Kaynakça

• Ağaoğlu, Adalet (2015): Ölmeye Yatmak - Dar Zamanalar 1. 2. Baskı. İstanbul: Everest Yayınları.
• Akatlı, Füsun (1994): Fuarın Onur Yazarı Adalet Ağaoğlu. Cumhuriyet Kitap. Sayı 245. İstanbul, 1, 4, 5.
• Althusser, Louis (2000): İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev. Yusuf Alp, Mahmut Özışık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aytaç, Gürsel (2012): Çağdaş Alman Edebiyatı. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Aytaç, Gürsel (2019): Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. 2. Baskı. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bayraktar, Seda (2015): İntihar Kavramının Çocuklar ve Ergenler Açısından Ele Alınması. Mediterrenean Journal of Humanities. Cilt 1, 139-159.
• Berg, Christa (1993): Abschied vom Erziehungsstaat? Der Erziehungsanspruch im Wilhelminizmus. Zeitschrift für Pedagogig. 39/ 4, 603-630.
• Çavuş, Burak (2015): Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak Romanında Cumhuriyet Kimliği ve Kimlik Çatışması. Turkish Studies. Cilt 10/ 4, 331-348.
• Durkheim, Emile (2013): İntihar. Çev. Z. Zühre İlkgelen. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Fulbrook, Mary (2008): Almanya’nın Kısa Tarihi. Çev. Sabri Gürses. 4. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Hesse, Hermann (2019): Çarklar Arasında. Çev. Kâmuran Şipal. 11. Baskı. İstanbul: Can Yayınları.
• Imai, Atsushi (2001): Das Bild des ästhetisch-empfindsamen Jugendlichen: Deutsche Schul- Und Adoleszenzromane zu Beginn des 20. Jahrhunderts. Deutscher Universitätsverlag.
• Kafadar, Osman (2007): Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tartışmaları. Bora, Tanıl / Gültegingil, Murat (Ed.): Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Modernleşme ve Batıcılık. Cilt 3, 4. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 351-381.
• Kaya, Nihan (2018): İyi Aile Yoktur. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Mardin, Şerif (1992): İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mittermüller, Janja (2020): Erziehung zwischen Tradition und Moderne – Politische Bildung und Untertanengeist im Deutschen Kaiserreich (1871-1918). https://profession-politischebildung.de/grundlagen/geschichte/kaiserreich/ (Son Erişim Tarihi: 10.02.2022)
• Mix, York-Gothart (1995): Die Schulen der Nation, Bildungskritik in der Literatur der frühen Moderne. Stuttgart/ Weimar: J.B. Metzler.
• Oğuz, Orhan (2020): 1980-2000 Yılları Arasında Türk Romanında Çağdaşlaşma ve Eğitim Sorunu. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 7. Sayı 13, 310-330.
• Parla, Jale (1979): Adalet Ağaoğlu’nun Romanlarında Değişim. Bunalım. Direniş. Somut. Sayı 5, 54-59.
• Parla, Jale (2020): Don Kişot’tan Bugüne Roman. 15. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Schwarz, David (2011): Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu’nün Sosyolojisi. Çev. Elçin Gen. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Shin, Hyeseon (2013): Bildungs- und Kulturkritik und Adoleszenzproblematik in Schulgeschichten um die Jahrhundertwende. Doktora Tezi. Rheinischen Friedrich-Wilhelms Üniversitesi. Felsefe Fakültesi. Bonn.
• Sirman, Nükhet (2008): Kadınların Milliyeti. Bora, Tanıl / Gültegingil, Murat (Ed.): Türkiye’de Modern Siyasi Düşünce: Milliyetçilik. Cilt 4. 3. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 226-244.
• Sürgit, Büşra (2014): Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak Adlı Romanında Eğitsel Sorunlar ve Öğretmen İmgesi. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. Sayı 4, 141-156.
• Toyran, Mehmet (2015): Eğitim Konulu Cumhuriyet Dönemi Türk Romanlarında Söz Varlığı. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ünal, Çiğdem Dalım (2003): Alman Eğitim Romanında Avangard Dönüşümler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Alman Dili ve Edebiyatı. Doktora Tezi.
• Zeller, Bernhard (2018): Hermann Hesse. Çev. Kamuran Şipal. 2. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Zemanek, Evi / Nebrig, Alexander (Ed.) (2012): Komparatistik. Berlin: Akademie Yayınevi.
• Zima, Peter V. (1992): Komparatistik. Tübingen: A. Franke Yayınevi.