Expressionist Tendencies in Wolfgang Borchert's Play “Draußen vor der Tür” (The Man Outside)

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 112 - 131, 15.06.2024

Nalan Saka

https://doi.org/10.37583/diyalog.1499724

Öz

In this study, the extraordinary play Draußen vor der Tür (The Man Outside) by Wolfgang Borchert, one of the leading names of 'Post-War German Literature', was discussed and analyzed in the context of the theater approach related to the expressionism movement. The play is based on the story of a return to the hometown of a soldier named Beckmann who fought on the front line. In the play, which includes language and expression characteristics based on expressionism, the psychological effects of war on both the individual and society are expressed strikingly. The study aims to reveal the reflection of German Expressionism in post-war plays. For this reason, it was first explained what the concept of “expressionism” means, and its effects, characteristic features, and important representatives were revealed in the theater area as a literary art movement. In light of all this information, a text-oriented analysis of the play “The Man Outside”, one of the great-sounding theater works of post-war theatre, was made and it was discussed whether it was possible to read it as a dramatic work written in an expressionist style. In general, the play wants us to feel the despair and the presence of a soldier who carries the heavy burden of war on his shoulders, when he returns home, seeing that nothing remains as he left it. The protagonist does not want to survive in a world where all human values lose their meaning. Every person who comes across us in the play reveals the degeneration of society. On the one hand, while witnessing the inner world of a soldier who has experienced the reality of war himself, on the other hand, criticism of management and society is made, which is insensitive to war. In the last part of the study, a general assessment of all these ideas was made and the messages intended to be given in the play were brought to light.

Anahtar Kelimeler

Post-War German Literature, Wolfgang Borchert, The Man Outside, Expressionism, Expressionist Theatre

Wolfgang Borchert’in Draußen vor der Tür (Kapıların Dışında) Adlı Oyununda Ekspresyonist Eğilimler

Öz

Bu çalışmada ‘Savaş Sonrası Alman Edebiyatı’nın önde gelen isimlerinden Wolfgang Borchert’in Draußen vor der Tür (Kapıların Dışında) adlı sıra dışı oyunu, ekspresyonizm (dışavurumculuk) akımına bağlı tiyatro anlayışı ekseninde ele alınıp analiz edilmiştir. Oyun, cephede savaşmış Beckmann isimli bir askerin yurduna geri dönüş öyküsü üzerine kuruludur. Dışavurumculuğa dayalı dil ve anlatım özelliklerini bünyesinde barındıran oyunda, savaşın hem birey hem de toplum üzerinde bıraktığı psikolojik etkiler çarpıcı bir şekilde dile getirilir. Çalışmada Alman Dışavurumculuğunun savaş sonrası oyunlara yansıma biçimini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu sebepten ötürü ilk olarak “ekspresyonizm” kavramının ne anlam ifade ettiği açıklanarak edebi bir sanat akımı olarak tiyatro alanına etkileri, karakteristik özellikleri ve önemli temsilcileri ortaya konulmuştur. Tüm bu bilgiler ışığında, savaş sonrası tiyatronun büyük ses getiren tiyatro yapıtlarından biri olan Draußen vor der Tür adlı oyunun metin odaklı çözümlemesi yapılarak ekspresyonist tarzda yazılmış dramatik bir eser olarak okumanın mümkün olup olmadığı tartışılmıştır. Genel itibariyle oyun bize savaşın ağır yükünü omuzlarında taşıyan bir askerin, evine döndüğünde artık hiçbir şeyin bıraktığı gibi kalmadığını görünce umutsuzluğa kapılışını ve kapıların dışında kalışını duyumsatmak ister. Başkahraman, tüm insani değerlerin anlamını yitirdiği bir dünyada hayatta kalmak istemez. Oyunda karşısına çıkan her insan, toplumun yozlaşmışlığını gözler önüne serer. Bir taraftan savaş gerçekliğini bizzat yaşamış bir askerin iç dünyasına tanık olurken diğer taraftan da savaş karşısında duyarsız kalan yönetimin ve toplumun eleştirisi yapılır. Çalışmanın sonuç bölümünde tüm bu düşüncelerin genel bir değerlendirilmesi yapılarak oyunda verilmek istenen mesajlar gün ışığına çıkartılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Savaş Sonrası Alman Edebiyatı, Wolfgang Borchert, Draußen vor der Tür, Ekspresyonizm, Ekspresyonist Tiyatro

Kaynakça

• Allkemper, Alo / Eke, Norbert O. (2016): Literaturwissenschaft. 5. Auflage. Paderborn: Wilhelm Fink.
• Borchert, Wolfgang (2017): Kapıların Dışında. Behçet Necatigil (Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Brauneck, Manfred (Hrsg.) (1982): Theater im 20. Jahrhundert: Programmschriften, Stilperioden, Reformmodelle, Reinbek bei Hamburg: Rowohlt.
• Brincken, Jörg von / Englhart, Andreas (2008): Einführung in die moderne Theaterwissenschaft. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
• Burdorf, Dieter / Fassbender, Christoph / Moennighoff, Burkhard (Hrsg.) (2007): Metzler Lexikon Literatur: Begriffe und Definitionen. 3. Auflage. Stuttgart: Metzler Verlag.
• Candan, Ayşın (2003): Yirminci Yüzyılda Öncü Tiyatro. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çakmak, Banu (2015): “Tiyatroda Ekspresyonizm Akımı ve Leopold Jessner’in Shakespeare Oyunlarına Yönelik Ekspresyonist Sahneleme Çalışmalarından Örnekler”. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi (19), 31-63.
• Çalışlar, Aziz (1995): Tiyatro Ansiklopedisi. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• Eke, Norbert O. (2015): Das deutsche Drama im Überblick, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
• Fähnders, Walter (2010): Avantgarde und Moderne 1890–1933: Lehrbuch Germanistik. 2. Auflage. Stuttgart: J.B. Metzler.
• https://dunyanehirleri.com/elbe-nehri/, 06.01.2022. Erişim Tarihi: 08.03.2024.
• Innes, Christopher (2010): Avant-Garde Tiyatro, Aziz Kahraman &Beliz Güçbilmez (Çev.). 2.b. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• İpşiroğlu, Zehra (2000): Tiyatroda Devrim. İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Lipps, Theodor (1923): Ästhetik: Psychologie des Schönen und der Kunst, Erster Teil: Grundlegung der Ästhetik. Leibzig: Leopold Voss.
• Nutku, Özdemir (1997): Dram Sanatı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Pavis, Patrice (1998): Dictionary of the Theatre: Terms, Concepts, and Analysis. Toronto: University of Toronto Press
• Şener, Sevda (2006): Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Worringer, Wilhelm (1985): Soyutlama ve özdeşleyim. İsmail Tunalı (Çev.). Remzi Kitabevi.