Tutuk ve Akıcı Afazili Bireylerin Homonim Kelimeleri Anlama Becerileri ve Tepki Sürelerinin Karşılaştırılması

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 109 - 129, 09.05.2020

Dilek Eroğlu Uzun , Ayşe Fatma Türkan , Memik Yıldız

Öz

Amaç: Tek taraflı ses teli paralizisi (STP) olan hastalarda aspirasyon-penetrasyon varlığının değerlendirilmesi ve subjektif değerlendirme yöntemi olan Gugging Yutma Tarama Testi (Gugging Swallowing Screen-GUSS) ile objektif değerlendirme yöntemi olan Fiberoptik Endoskopik Yutma Çalışması (FEYÇ)’in sonuçları arasındaki korelasyonun hesaplanmasıdır. Yöntem: Bu çalışmada ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Bu çalışma İstanbul Samatya Eğitim Araştırma Hastanesi Kulak Burun Boğaz kliniğine başvuran, tek taraflı STP tanısı olan 8 hasta ile gerçekleştirilmiştir. Hastalara dil ve konuşma terapisti tarafından GUSS ve Kulak Burun Boğaz hekimi tarafından FEYÇ uygulanmıştır. Bulgular: GUSS değerlendirmesine göre 8 hastanın %75’inde ve FEYÇ değerlendirmesine göre %50’sinde aspirasyon-penetrasyon bulgularına rastlanmıştır. FEYÇ skorları ile GUSS skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı olmayan negatif yönlü zayıf bir korelasyon mevcuttur. (r=-0.247; p=0.555). Bu sonuçlara bakılarak her ne kadar elde edilen sonuçta zayıf bir ilişki olduğu tespit edilse de GUSS ile aspirasyon-penetrasyon olduğu düşünülen 6 hastanın 4’ünde objektif değerlendirme sonrasında da aspirasyon-penetrasyon varlığına rastlanmış olması dikkat çekicidir. İstatistiksel olarak elde edilen zayıf ilişkinin ve p değerinin anlamsız çıkmasının örneklem sayısının yetersiz olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Sonuç: Tek taraflı STP olan hastalarda vokal kordların paraliziye bağlı olarak hareketsiz kalması sonucu hava yolu korunumunda aksaklıklar meydana gelebilmektedir. Bu çalışma kapsamında yapılan GUSS ve FEYÇ değerlendirmelerine göre, STP olan hastaların büyük bir çoğunluğu aspirasyon ve/veya penetrasyon belirtileri göstermektedir. GUSS, aspirasyon varlığını değerlendirmede objektif bir değerlendirme yapılamadığı durumlarda alternatif bir ölçme aracı olarak klinik ortamda kullanılabilir ve tek taraflı STP olan hastalarda aspirasyon varlığı hakkında fikir verebilir; fakat bu hastaların FEYÇ gibi objektif değerlendirme araçlarıyla ileri değerlendirme almaları gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Afazi, edinilmiş dil bozuklukları, tepki süresi, homonim, işitsel anlama

Comparison of Fluent and Non-fluent Aphasic Patients’ Comprehension Abilities and Reaction Times for Homonym Words

Öz

Purpose: Aphasia is an acquired language disorder that usually results from damage to the language-related
areas of the brain as a result of stroke or head trauma which can affect the receptive and/or expressive language
skills. There are studies showing that aphasic individuals have problems in homonymic words that cause lexicalsemantic complexity. In this study, it was aimed to compare the comprehension and reaction times of individuals
with fluent and non-fluent aphasia to homonyms with different grammatical categories. Method: Twenty
aphasic individuals (10 non-fluent, 10 fluent) were included in the study. By selecting 20 different homonymic
words with different grammatical categories - noun and verb - 40 words with different meanings were obtained.
These words were used in sentences with similar syntactic properties. Audio recordings, visuals and written
materials for each sentence were combined in a computer program and two separate stages were designed as
[auditory] and [reading + auditory]. After receiving the stimulus, the individual with aphasia was expected to
touch the screen as quickly as possible to mark the correct answer. According to the obtained data, the true /
false ratios and response times of the aphasic individuals were measured. Results: Analysis showed that
individuals with non-fluent aphasia were more successful in stage 2 compared to stage 1, whereas no such
difference was found in fluent aphasia. At the same time, it was concluded that individuals with non-fluent
aphasia were more successful in the second stage than those with fluent aphasia. In the second stage, it was
concluded that individuals with non-fluent aphasia had better performance in understanding homonymic words
than individuals with fluent aphasia. While non-fluent aphasic patients were similar in their scores both in verb
and noun homonyms, fluent aphasic patients were better in verb homonym words compared to noun homonyms.

Anahtar Kelimeler

aphasia, acquired language disorders, auditory comprehension, homonym word, reaction time

Kaynakça

• Aydın, B. (2019). Lexical-Semantic and Phonological Processing Deficits in Wernicke’s Aphasia. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 30(2), 221-239.
• Atamaz, F. (2007). İnmede Konuşma Bozuklukları ve Rehabilitasyonu. Turkish Journal of Physical Medicine & Rehabilitation/Turkiye Fiziksel Tip ve Rehabilitasyon Dergisi, 53.
• Ardila, A. (2014). Aphasia handbook. Miami, FL: Florida International University, 102-35. Błaszczak, J., & Klimek-Jankowska, D. (2015). Noun and verb in the mind. An interdisciplinary approach. J. Błaszczak, D., Klimek-Jankowska, and K. Migdalski (Eds.), How categorical are categories, 75-112.
• Clark, D. G., & Cummings, J. L. (2003). Aphasia. In Neurological Disorders (pp. 265-275). Academic Press. Conroy, P., Sage, K., & Lambon Ralph, M. A. (2009). Errorless and errorful therapy for verb and noun naming in aphasia. Aphasiology, 23(11), 1311-1337.
• Damasio, A. R. (1992). Aphasia. New England Journal of Medicine, 326(8), 531-539.
• Engelter, S. T., Gostynski, M., Papa, S., Frei, M., Born, C., Ajdacic-Gross, V., ... & Lyrer, P. A. (2006). Epidemiology of aphasia attributable to first ischemic stroke: incidence, severity, fluency, etiology, and thrombolysis. Stroke, 37(6), 1379-1384.
• Pedersen, P. M., Vinter, K., & Olsen, T. S. (2004). Aphasia after stroke: type, severity and prognosis. Cerebrovascular Diseases, 17(1), 35-43.
• Piras, F., & Marangolo, P. (2007). Noun–verb naming in aphasia: a voxel-based lesion-symptom mapping study. Neuroreport, 18(14), 1455-1458.
• Kang, E. K., Sohn, H. M., Han, M. K., Kim, W., Han, T. R., & Paik, N. J. (2010). Severity of post-stroke aphasia according to aphasia type and lesion location in Koreans. Journal of Korean Medical Science, 25(1), 123 127.
• Karalı, F. S. (2015). Türkçe konuşan tutuk ve akıcı afazililerin farklı cümle tiplerini anlaması ve üretmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Kim, M., & Thompson, C. K. (2000). Patterns of comprehension and production of nouns and verbs in agrammatism: Implications for lexical organization. Brain and language, 74(1), 1-25.
• Luzzatti, C., Ingignoli, C., Crepaldi, D., & Semenza, C. (2006). Noun-verb dissociation in aphasia: Type/token differences in the analysis of spontaneous speech.
• Middleton, E. L., Chen, Q., & Verkuilen, J. (2015). Friends and foes in the lexicon: Homophone naming in aphasia. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 41(1), 77.
• Öktem, Ö., Bahar, S. Z., Aktin, E. (2004). Afazi, Apraksi, Agnozi. Nöroloji (s. 85–92). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
• Samarathunga, M., & Dharmarathna, I. (2018). Lexical–Semantic Deficits In Sinhala Speaking Persons With Post Stroke Aphasia: Evidence From Single Word Auditory Comprehension. Age, 8, 61-5.
• Soloukhina, O. A., & Ivanova, M. V. (2018). Investigating comprehension of nouns and verbs: is there a difference?. Aphasiology, 32(2), 183-203.
• ULUSOY, S. (2010). Afazili Türk hastalarda adlandırma sorunu (Doctoral dissertation, DEÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü)