Okullarda Çalışan Psikolojik Danışmanların Kekemelik Hakkındaki Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 99 - 122, 31.08.2022

Aylin Başaran , Melda Sultan Aslan , Esra Erkaya , Hayrunnisa Demir

Öz

Amaç: Bu araştırmada okullarda çalışan psikolojik danışmanların kekemelik hakkındaki bilgi düzeylerini, tutumlarını ve kekemeliğe yönelik farkındalıklarını belirlemek; cinsiyet faktörüne göre kekemeliğe ve kekemeliği olan bireye karşı genel tutumlarını karşılaştırmak amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın katılımcı grubunu Türkiye’nin farklı illerindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde eğitim vermekte olan 106 psikolojik danışman oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu ve POSHA-E3 kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS-21 programına aktarıldıktan sonra verilerin yüzde/frekans değerleri hesaplanmış, gruplar arası farklılıkları ve değişkenler arası ilişkileri ölçmek amacı ile çeşitli istatistiksel analizler yapılmıştır. Bulgular: Yapılan analizler sonucunda, psikolojik danışmanların %78,3’ü kekemeliğin sebebinin kişinin korktuğu bir olay olduğuna inanmaktadır. Psikolojik danışmanların%79,2’si kekemelik hakkındaki bilgiye okul döneminde erişmiştir. Psikolojik danışmanların tamamı kekeleyen bireylerin dil ve konuşma terapistinden yardım alınması gerektiğini düşünmektedir. Psikolojik danışmanların %54,7’si kekeleyen birey ile konuşurken yavaşla ya da rahat ol diyeceğini belirtmiştir. Psikolojik danışmanların %63,2’si kekeleyen bireylerin utangaç ya da çekingen olduklarını düşünmektedir. Psikolojik danışmanların %63,2’si kendilerinin kekemeliği olsaydı üzüntü/endişe duyacaklarını ifade etmektedir. Sonuç: Çalışmanın sonuçlarına bakıldığında kadın ve erkek psikolojik danışmanların kekemeliğe yönelik tutumlarını belirleyecek olan soruların çoğunluğuna verdikleri yanıtlar açısından aralarında istatiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Bu bulguyla cinsiyetin kekemeliğe ve kekemeliği olan bireye karşı tutumlar açısından belirleyici bir faktör olmadığı söylenebilir. Ancak psikolojik danışmanların kekemeliğe yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla yapılan çalışmada katılımcıların anket sorularına verdikleri bazı yanıtlar, cinsiyet faktörüne göre istatiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

psikolojik danışman, kekemelik, tutum

Investigation of Knowledge and Attitudes of Psychological Counselors Working in Schools About Stuttering

Öz

Purpose: Stuttering is a fluency disorder characterized by repetitions (sounds, syllables, words, phrases), prolongations, blocks, additions and corrections that can affect the speed and rhythm of speech. Psychological counselors are people who have received at least an undergraduate education from the department of guidance and psychological counseling or from programs considered equivalent to this field. Psychological counselors have roles in preparing a report on stuttering through the guidance service of students with stuttering, making assessments at the Guidance and Research Centers and creating a need-based training program. The knowledge and attitude of psychological counselors who interact with students who stutter is very important. The purpose of this study is to determine the knowledge levels, attitudes and awareness of psychological counselors working in schools about stuttering; It was aimed to compare general attitudes towards stuttering and towards individuals with stuttering and to see if counselors differed in their attitudes according to their gender. Method: The participant group of the research consists of 106 psychological counselors who teach in primary, secondary and high schools in different provinces of Turkey. Personal Information Form and POSHA-E3 were used as data collection tools. After the collected data were transferred to the SPSS-21 program, the percentage/frequency values of the data were calculated, and various statistical analyzes were performed to measure the differences between the groups and the relationships between the variables. Results: As a result of the analysis, 78.3% of the psychological counselors believe that the cause of stuttering is an event that the person fears. 79.2% of the psychological counselors had access to information about stuttering during their school years. All of the psychological counselors think that individuals who stutter should seek help from a speech and language therapist. 54.7% of the psychological counselors stated that they would say slow down or relax while talking to the person who stutters. 63.2% of psychological counselors think that individuals who stutter are shy, 63.2% of the psychological counselors state that they would be upset/worried if they had stuttering. Conclusion: The results also indicate no statistically significant difference between the answers given to the majority of the questions that would determine the attitudes of male and female psychological counselors towards stuttering. Therefore it can be said that gender is not a determining factor in terms of attitudes towards stuttering and individuals with stuttering. However, the female counselors who indicated that they had a neutral attitude towards stutterers were significantly higher than the male counselors.

Anahtar Kelimeler

psychological counselor, stuttering, attitude

Kaynakça

• Abdalla, F. A. & St. Louis, K. O. (2012). Arab school teachers’ knowledge, beliefs and reactions regarding stuttering. Journal of Fluency Disorders, 37(1), 54-69.
• Adriaensens, S. & Struyf, E. (2016). Secondary school teachers’ beliefs, attitudes, and reactions to stuttering. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 47: 135–147.
• American Speech-Language-Hearing Association (ASHA) (2016). Scope of practice in speech-language pathology. https://www.asha.org/policy/sp2016-00343/ adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi: 14.11.2021).
• Aydın, Ç. (2008). Kekemeliğe yönelik toplumsal farkındalığın belirlenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Aydın Uysal, A. & Tura, G. (2018). Öğretmen adaylarının çocuklardaki dil ve konuşma bozukluklarına yönelik tutum ve bilgilerinin değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1): 13-22.
• Craig, A., Hancock, K., Tran, Y., Craig, M. ve Peters, K. (2002). Epidemiology of stuttering in the community across the entire life span. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 45(6): 1097-1105.
• Çağlayan, A. (2019). Türkiye’de kekemeliği olan bireylere karşı işverenlerin tutumu-İzmir örneklemi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Medipol Üniversitesi, İstanbul.
• Çıkaray, Y. (2021). Özel, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan psikologların ve psikolojik danışmanların kekemelik hakkındaki tutumları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Dorsey, M. & Guenther R.K. (2000). Attitudes of professors and students toward college students who stutter. Journal of Fluency Disorders, 25(1): 77-83.
• Erdem, İ. (2013). Kekeme öğrencilere ilişkin öğretmen tutumları: bir ölçek geliştirme çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 7(6): 401-416.
• Erim, A. & Uysal, A.A. (2021). İlkokul öğretmenlerinin kekemelik ve akran zorbalığına yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 86-107.
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2006). How to desing and evaluate research in education. New York: McGaw-Hill International Edition.
• Gabel, R. M. (2006). Effects of stuttering severity and therapy involvement on attitudes towards people who stutter. Journal of Fluency Disorders. 31(3); 216-227.
• Guitar B. (2014). Stuttering, an integrated approach to its nature and treatment (4th ed.), Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins.
• Hearne, A., Miles, A., Douglas, J., Carr, B., Nicholls, J. R., Bullock, M.S. ve Southwood, H. (2020). Exploring teachers’ attitudes: Knowledge and classroom strategies for children who stutter in New Zealand. Speech, Language and Hearing, 1–10.
• Irani, F. R. M. (2008). Gabel School teachers’ attitudes towards people who stutter: Results of a mail survey. Canadian Journal of Speech–Language Pathology and udiology, 32: 129-134.
• İlban, E. (2020). İlkokul sınıf öğretmenlerinin kekemelik hakkındaki tutumu- İstanbul örneklemi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Medipol Üniversitesi, İstanbul.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve İnsanlar, Evrim Bas. Yay. Dağ., İstanbul, 23-28.
• Kalay-Usta, T. & Deniz, M. E. (2019). Psikolojik danışmanların ruh sağlığı sürekliliğinin yordanması: etkili psikolojik danışman nitelikleri ve kariyer uyumluluğunun rolü. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2 (2), 215-237.
• Karacan, E. (2000). Çocuklarda Kekemelik ve Diğer İletişim Bozuklukları. Psikiyatri Dünyası, 4: 18-21.
• Lass, N. J., Ruscello, D., Schmitt, J., Pannbacker, M., Orlando, M. ve Dean, K. (1992). Teachers’ perceptions of stutterers. Language, Speech and Hearing Services in Schools, 23: 78-81.
• Lefort, M. K., Erickson, S., Block, S., Carey, B., ve Louis, K. O. S. (2021). Australian attitudes towards stuttering: A cross-sectional study. Journal of Fluency Disorders, 69, 105865.
• Li, J., & Arnold, H. S. (2015). Reactions of teachers versus non-teachers toward people who stutter. Journal of Communication Disorders, 56, 8-18.
• Logan, K. J., & O’Connor, E. M. (2012). Factors affecting occupational advice for speakers who do and do not stutter. Journal of Fluency Disorders, 37(1), 25-41.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (MEB). (2020). Millî Eğitim Bakanlığı rehberlik ve araştırma merkezi yönergesi, https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_08/31230315_RAM_YONERGESY.pdf (Erişim tarihi: 04.06.2022).
• Özdemir, R. S. (2010). Kekemeliğe dair kamuoyu tutumunun ölçülmesi: Eskişehir örneklemi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Plexico, L.W., Plumb, A.M. ve Beacham, J. (2013). Teacher knowledge and perceptions of stuttering and bullying in school‐age children. Perspectives on Fluency and Fluency Disorders, 23(2): 39.
• Ruscello, D. M., Lass, N. J., Schmitt, J. F. ve Pannbacker, M. D. (1994). Special educators' perceptions of stutterers. Journal of fluency disorders, 19(2), 125-132.
• Saman, F. D. & Aydın Uysal, A. (2022). Sınıf öğretmenlerinin kekemelik tutumları. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, 5(1), 62-78.
• St. Louis K.O. (2011). The public opinion survey of human attributes-stuttering (POSHA-S): Summary framework and empirical comparisons, Journal of Fluency Disorders, 36(4), 256-261.
• Toğram, B., & Maviş, İ. (2009). Aileler, öğretmenler ve dil ve konuşma terapistlerinin çocuklardaki dil ve konuşma bozukluklarına yönelik tutum ve bilgilerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(01), 71-85.
• Tollerfield, I. (2003). The process of collaboration within a special school setting: An exploration of the ways in which skills and knowledge are shared and barriers overcome when a teacher and speech and language therapist collaborate. Child Language Teaching and Therapy, 19(1): 67-84.
• Valente, A. R. S., Louis, K. O. S., Leahy, M., Hall, A. ve Jesus, L. M. (2017). A country-wide probability sample of public attitudes toward stuttering in Portugal. Journal of fluency disorders. 52; 37-52.
• Yeakle, M. K. & Cooper, E.B. (1986). Teacher perceptions of stuttering. Journal of Fluency Disorders, 11(4): 345-359.
• Yırtık, H.N., Özer, Ş., Yelek, E.N., Tığrak, T.K. ve Kayıkçı, M.E.K. (2021). Okul öncesi eğitimi öğretmenliği bölümü öğrencilerinin kekemeliğe yönelik farkındalık ve tutumlarının belirlenmesi – pilot çalışma. Dil, Konuşma Ve Yutma Araştırmaları dergisi (DKYAD), 4(3).