ŞEHRİYAR'IN HAYDAR BABA'YA SELAM ŞİİRİ ÜZERİNE BİR ÜSLUP DENEMESİ

Yıl 2018, Sayı: 8, 210 - 219, 10.01.2018

ESRA Karabacak

Öz

Şehriyar, Azerbaycan Türk Edebiyatının en önemli şairlerinden biridir. Şiirlerinde sesbilgisi ve anlam bilgisi özellikleri bir uyum içindedir. Şehriyar’ın şiiri, içinde şekillendiği coğrafyanın bütün kültürel değerlerini yansıtır. Aynı zamanda edebi bir nitelik taşır. Şiirlerinde pek çok edebi sanatın yanı sıra kalıp sözler, atasözleri ve deyimlerden oluşan bir dil ya-pısı bulunmaktadır. Kültürü yansıtan bu unsurları yeniden yorumlamış-tır. Şiir, hecenin 11’li kalıbıyla kaleme alınmıştır. Dil bakımından sade olan eserde birçok edebî ve etkileyici bir üslûp kullanılmıştır. Şairin kullandığı kelime, tamlama, deyim ve edebi sanatlar ve bunların yanı sıra Türkiye Türkçesiyle karşılaştırmalar üslubu vurgulamak açısından son derece önemlidir. Zaman zaman rakamlar ve onlara bağlı sonuçlar üslupta birey-selliği oluşturur. Kelimeler üslûbun temel malzemesidir. Her yazarın ken-dine has bir kelime hazinesi ve sözlük zenginliği vardır. Şehriyar kullan-dığı dili belki de özellikle değil, şiirinin akışı münasebetiyle süregelen bir ses dizesiyle işlemiştir.

Bu nedenle önemli bir edebi malzeme oluşturmuştur. Ayrıca isimleri, sıfatları, zamirleri daima kelime gruplarıyla kullanmış olması da bir ayrıcalık olmuştur. Şehriyar’ın şiirlerinin toplum yapısında ilişkilerin temelinde hâkim olan olumlu bakış, üslubundaki sıcaklığı ve geleneksel yaşam biçiminin temelini vurgular, bu da üslubunu şekillendirir. Bu çalışmada, Haydar Baba'ya Selam şiiri ile ilgili bir üslup denemesi yapıldı. Benzer konularda yapılacak çalışmalara örnek niteliğinde olacak; ayrıca kültür tarihi açısından da önemli olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şehriyar, Türk Edebiyatı, Haydar Baba, Şiir

Kaynakça

• ALKAN, ERDOĞAN (2005). ŞİİR SANATI. İSTANBUL: İNKILAP KİTABEVİ. Aksan, Doğan (1995). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Engin Yayınları. Bankır, Malik (2012). "Haydar Baba’ya Selam Şiirindeki Bazı Sözcüklerin Standart Türkiye Türkçesi’ne Göre Uğramış Oldukları Fonetik Ayrılık-lar ve Bu Ayrılıkların Dilbilimsel Nedenleri" , 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 1/ 3, 25-44. Dilçin, Cem (1995). Türk Şiir Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları Ergin, Muharrem (1980). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.