Zerdüşt'ün Yeni Şarkısı: Nietzsche ve Ebedi Dönüş Ya Da Bir Münkirin Ebediyet Arayışı

Yıl 2023, Sayı: 23, 135 - 159, 05.07.2023

Sever Işık

Öz

Nietzsche’nin en önemli düşüncelerinden biri olan ebedi dönüş onun en netameli ve tartışmalı fikirlerinden biri olup çok farklı şekillerde yorumlanmıştır. Bu yorum farklılıkları bizatihi Nietzsche’nin yazdıklarından kaynaklanmaktadır. Ebedi dönüş olmuş-bitmiş değil, daima oluşum halindeki bir düşünce deney(im)i, bir çeşit tamamlan(a)mamış idedir. Yaşamın etik ve varoluşsal kurulumuna dair implikasyonlar içermekle birlikte ebedi dönüş düşüncesi her şeyden önce onun ebediyet özleminin ve arayışının ifadesidir. Ebedi dönüş Nietzsche’de bir çeşit tanrısız dinsel deneyim, inanç ve vizyonu ikame eder. Karşı metafizik karaktere sahip bu düşünce ile Nietzsche, Batı metafizik geleneğini aşmaya çalışırken aynı zamanda yeryüzüne ve bedene değerini yeniden vermeye, dünya yaşamını yegâne yaşam olarak konumlandırmaya, bir bütün olarak onaylamaya, güçlendirmeye ve ebedi kılmaya çalışır. Ebediyetle nikâhlanır. Üstün insan, Zerdüşt’ün Hristiyan İncil’ine denk olan yeni şarkısına “yeniden” ve “evet” diyen, kaderini onaylayan insandır. Bu düşünce ile Nietzsche, kutsallık (ebedilik) oyunu içerisinde Tanrı’nın ölümünün kefaretini ödemeye ve bu ölümün yarattığı krizin üstesinden gelmeye çalışır. Ancak tüm nihilizmi aşma çabasına karşın ebedi dönüş düşüncesi nihilizmi beslemekten ve çelişik olmaktan kurtulamaz.

Anahtar Kelimeler

Ebedi Dönüş, Ebediyet, Tanrı'nın Ölümü, Nihilizm, Metafizik, Etik

Kaynakça

• Ansell-Pearson, K. (2011). Kusursuz Nihilist, Politik Bir Düşünür Olarak Nietzsche’ye Giriş. Çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Clark, M. (1990). Nietzsche on Truthand Philosophy, Cambridge University Press.
• Danto, A. (2002). Nietzsche, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Deleuze, G. (2016). Nietzsche ve Felsefe. Çev. Ferhat Taylan, İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Gillespie, Michael A. (2017). Nietzsche’s Final Teaching, University of Chicago Press.
• Heidegger, M. (2013). Düşünmek Ne Demektir?, Çev. Rıdvan Şentürk, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Heidegger, M. (2001). Nietzsche’nin Tanrı Öldü Sözü ve Dünya Resimleri Çağı. Çev. Levent Özşar, Bursa: Asa Kitabevi.
• Heidegger, M. (2001). “Nietzsche’nin Platonculuğu Tersine Çevirmesi”, Cogito, s. 134-141.
• Jackson, R. (2011). Nietzsche, Kilit Fikirler. Çev. Nevra Yaraç, İstanbul: Optimist Yayınları.
• Jaspers, K. (2013). Nietzsche Nasıl Felsefe Yapıyordu?, Çev. Murat Batmankaya. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Kain, P. J. (2007). “Nietzsche, Eternal Recurrence, and the Horror of Existence,”The Journal of Nietzsche Studies, 33, 49-63.
• Klossowski, P., (1999). Nietzsche ve Kısırdöngü. Çev. Mukadder Yakupoğlu, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Laurence, L. (1989). Nietzsche's Teaching: An Interpretation of Thus Spoke Zarathustra, New Haven: Yale University Press.
• Löwith, K. (1945). “Nietzsche’s Doctrine of Eternal Recurrence” , Journal of the History of Ideas , Jun., 1945, Vol. 6, No. 3, 273- 284.
• Löwith, K. (1997). Nietzsche’s Philosophy of the Eternal Recurrence of the Same, University of California Press.
• Lukacher, N. (2002). “Nietzsche ve Zaman Kapanı: Küllerle Oynamak: Nietzsche’den Derrida’ya”. Çev. Ahmet Demirhan, Nietzsche ve Din içinde. İstanbul: Gelenek Yayınları, 207-227.
• Nehamas, A. (1999). Edebiyat Olarak Hayat. Çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Nietzsche, F. (1996). Ecce Homo: Kişi Nasıl Kendisi Olur. Çev. Can Alkor, 5. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (1995). Deccal. Çev. Oruç Aruoba, 3. Baskı, İstanbul: Hil Yayınları.
• Nietzsche, F. (1997). İyinin ve Kötünün Ötesinde. Çev. Ahmet İnam, 3. Baskı, Ankara: Gündoğan Yayıncılık.
• Nietzsche, F. (1999). Böyle Buyurdu Zerdüşt. Çev. A. Turan Oflazoğlu, Bursa: Asa Yayınları.
• Nietzsche, F. (2002). Güç İstenci. Çev. Sedat Umran, İstanbul: Birey Yayınları.
• Nietzsche, F. (2003). Şen Bilim. Çev. Levent Özşar, Bursa: Asa Kitabevi.
• Nietzsche, Friedrich. (2003a). İnsanca Pek İnsanca. Çev. Cemal Atilla, İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2003b). Eğitimci Olarak Schopenhauer-Çağa Aykırı Düşünceler III. Çeviren Cemal Atila. 1. Baskı. İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010). Güç İstenci. Çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2017). Putların Alacakaranlığı. Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nietzsche, F. (2019). İyinin ve Kötünün Ötesinde. Çev. Mustafa Tüzel, 6. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları,
• Nietzsche, F. (2020). Böyle Söyledi Zerdüşt. Çev. Mustafa Tüzel, 6. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Nolt, J. (2008). “Why Nietzsche Embraced Eternal Recurrence”, History of European Ideas, 34, 310-323.
• Özkan, S. (2004). Nietzsche Kaplan Sırtında Felsefe. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Poole, R. (1993). Ahlak ve Modernlik. Çev. Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Roney, P. (2013). “Aşkınlık ve Yaşam: Nietzsche ve Tanrı’nın Ölümü Üzerine”, Kaygı, 20, 305-322.
• Rowe, D. (2012). “The Eternal Return of TheSame: Nietzsche’s ‘Value-Free’ Revaluation of All Values”, Parrhesia, No 15, 71-86.
• Salome, L. (2019). Eserlerinde Nietzsche. Çev. Ayça Göçmen, İstanbul: Africano Kitap.
• Wicks, R. (1993). “The Eternal Recurrence: Nietzsche’s Ideology of The Lion”, TheSouthern Journal of Philosophy, Vol. XXXI, No. 1. Williams, R. R. (2012). Tragedy, Recognition, and the Death of God Studies in Hegel and Nietzsche, Oxford University Press.
• Young, J. (2017). Nietzsche: Bir Filozofun ve Felsefesinin Biyografisi. Çev. Bülent O. Doğan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.