Cemal Yıldırım’ın Bilim Tarihi ve Felsefesine Katkıları

Yıl 2023, Sayı: 24, 111 - 120, 29.12.2023

Vural Başaran

Öz

Bu çalışmada öncelikle bilim tarihi ve felsefesi disiplininin gelişim çizgisi ana hatlarıyla ele alınmıştır. Hemen akabinde bu disiplinlerin Türkiye’deki temsilcilerine değinilmiştir. Çalışmanın esas amacı Türk felsefeci Cemal Yıldırım’ın bilim tarihi ve felsefesi çalışmalarını irdelemektir. Bu yüzden öncelikle kısaca Yıldırım’ın hayatı ve üniversitelerde aldığı görevler ele alınmıştır. Bilim tarihi ve felsefesi alanında yaptığı çalışmalar verilmiş daha sonra da katkıları incelenmiştir. Yıldırım’ın bilim felsefesine dair tarihsel yaklaşımı gösterilmeye çalışılmış ve bunun için örnekler sunulmuştur. Eserlerinden yola çıkarak Türk bilim ve felsefesine yaptığı katkılar tespit edilmiştir. Özellikle Reichenbach’ın felsefesinin tanınması ve benimsenmesinde oynadığı rol, bilim tarihinin popüler hâle gelmesinde gösterdiği çabaya işaret edilmiştir. Yine bu alanın önemli bir ismi olan Thomas Kuhn’un kitabından bir bölümü Türkçeye kazandırması ve bunun muhtemelen Türkçede ilk Kuhn çevirisi olduğundan bahisle Cemal Yıldırım’ın özgün tarafına dikkat çekilmiştir. Böylelikle çalışmamız filozofun Cumhuriyet Devri Türk düşün hayatına yaptığı katkılar ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cemal Yıldırım, Cumhuriyet Dönemi, Hans Reichenbach

Kaynakça

• Arapgiroğlu, Kumru. 2008. “Prof. Dr. Cemal Yıldırım’la Yapılan ‘Armağan’ Söyleşisi”. s. 101-14 içinde Bir Us ve Bilim Savaşçısı Cemal Yıldırım’a Armağan, editör H. Çelebi, N. Ekşi, R. Kızıler, ve Y. Örs. Ankara: İmge Kitabevi.
• Arapgiroğlu, Kumru, Hürkan Çelebi, Nurtaç Ekşi, Ruken Kızıler, ve Yaman Örs, ed. 2008. “Prof. Dr. Cemal Yıldırım’ın Akademik Özgeçmişi, Yaşam Anlayışı, Felsefeye Bakışı, Yayınları; Bu Konularla İlgili Yazı ve Söyleşiler”. s. 25-44 içinde Bir Us ve Bilim Savaşçısı Cemal Yıldırım’a Armağan. Ankara: İmge Kitabevi.
• Başaran, Vural, ve Remzi Demir. 2023. Bilim Felsefesi: Bir Disiplinin Türkiye’ye Girişi (1860-1933). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Erginöz Şahinbaş, Gaye, ve Sevtap Kadıoğlu. 2011. “İstanbul’da bir Alman filozof: Hans Reichenbach (1891-1953)”. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları 0(19):159-73.
• Gooch, Jason. 2006. “The Effects of the Condemnation of 1277”. The Hilltop Review 2(1):6.
• Karaca, Çağlar. 2020. “1933 Üniversite Reformu Türkiye’de Bir Bilim Felsefesi Geleneği Yaratabildi mi? Nusret Hızır’ın Felsefesi Odağında Bir Tartışma”. s. 105-23 içinde Bilim İnsanı Dr. Mustafa Eski’ye Armağan: Eğitime Adanmış Bir Ömür, editör H. Yolcu ve S. Oğuz Haçat. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Örs, Yaman. 2015. “Hans Reichenbach ve Bilimsel Felsefe”. Bilim ve Gelecek (132).
• Reichenbach, Hans. 1981. Bilimsel Felsefenin Doğuşu. Ankara: Remzi Kitabevi.
• Unat, Yavuz. 2021. “Bilim Tarihi Disiplini ve Bilim Tarihine Farklı Yaklaşımlar”. Üniversite Araştırmaları Dergisi (Online) 4(Özel Sayı):1-8.
• Weinert, Friedel. 2009. Copernicus, Darwin, and Freud: Revolutions in the History and Philosophy of Science. Sussex: Wiley-Blackwell.
• Yıldırım, Cemal. 1995. Bilimin Öncüleri. 7. bs. Ankara: TÜBİTAK.
• Yıldırım, Cemal. 2008. Bilimsel Düşünme Yöntemi. 2. bs. Ankara: İmge Kitabevi.
• Yıldırım, Cemal. 2010. Bilim Tarihi. 13. bs. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, Cemal. 2012. Bilim Felsefesi. 18. bs. İstanbul: Remzi Kitabevi.