BİLİM TARİHİNDE DÖNÜM NOKTASI: MİLET OKULU

Yıl 2023, Sayı: 24, 53 - 70, 29.12.2023

Ercan Salğar

Öz

Bilim tarihine bakıldığında, günümüz bilim (science) kavramının oluşumunda birçok medeniyetinin belirli bir düzeyde katkısı olduğu söylenebilir. Birçok tarihçi ve yorumcunun belirttiği üzere, bu katkılar içerisinde Milet okulu özelinde Grek medeniyetinin etkisi çok belirleyici olmuştur. Miletli filozoflar tarafından temelleri atılan bu bilimsel anlayış hem modern bilimin hem de günümüz biliminin temellerini oluşturmaktadır. Bu noktada Milet okulunun bilimsel çalışmalarının tarihsel önemi dışında günümüz bilimini de iyi bir şekilde kavrayabilmek adına bu okulun fikirlerini bilmenin zaruri olduğu gözükmektedir. Bu çalışmanın amacı, Miletli filozoflarla birlikte ortaya çıkan bilimsel anlayışı açık ve anlaşılır bir şekilde ortaya koymak ve buna göre Milet okulunun ne derecede özgün ve orijinal bir katkı sağladığını belirlemektir. Bu maksatla çalışmamızı, Milet okulunun başarısını açıklamak adına, Bruno Snell ve F.M. Cornford gibi iki önemli klasikçi düşünür tarafından ileri sürülen ve daha sonradan birçok tarihçi ve düşünür tarafından da benimsenen, aklın ve doğanın keşfi tezlerini, başlıklar halinde ele aldık. Ayrıca bunu yaparken Miletli filozoflara ait özgün ve orijinal fikirleri tespit edebilmek adına eski medeniyetlerin (özellikle de Mısır ve Mezopotamya medeniyetlerinin) akla ve doğaya ilişkin tutum ve davranışlarını da mukayeseli bir şekilde inceledik. Nihayetinde, Milet okulu ile gerek aklı kullanma gerekse doğayı kavrayış biçiminin ve buna bağlı olarak da doğayı anlama ve açıklama yönteminin eski medeniyet ve geleneklerden farklı olduğu aşikardır.

Anahtar Kelimeler

Milet okulu, bilim tarihi, Thales, Anaksimandros, Anaksimenes

Kaynakça

• Akgündüz, B. (2022). Modern Bilimin Gölgesinde İslâm: Bir Ahmad Dallal Eleştirisi. Dört Öge, 22, 139-151.
• Arslan, A. (2016). İlkçağ Felsefe Tarihi (Cilt I). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Aristoteles, (1996). Metafizik. Çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Aslan Seyhan, İ. (2021). Antik Mısır’dan Orta Çağ İslam Dünyası’na Kısa Matematik Ta- rihi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 4 (Özel Sayı), 59-70.
• Baç, M. (2011). Epistemoloji. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Barnes, J. (2004). Sokrates Öncesi Yunan Felsefesi. Çev. Hüsen Portakal. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Burnet, J. (1950). Greek Philosophy Thales To Philosophy. London: Macmillan and Co Limited.
• Burnet, J. (2013). Erken Yunan Felsefesi. Çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınları.
• Collingwood, R.G. (1999). Doğa Tasarımı. Çev. Kurtuluş Dinçer. Ankara: İmge Yayınevi.
• Cornford, M. F. (2019). Sokrates Öncesi ve Sonrası. Çev. A.M. Celal Şengör & Senem Onan. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Dürüşken, Ç. (2016). Antikçağ Felsefesi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Gözütok, T. T. (2020). Psikiyatrinin Türkiye’ye Girişi (Mecnûndan Akıl Hastasına). Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Guthrie, W.K.C. (2021). Yunan Felsefe Tarihi I. Çev. Ergün Akça. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Kranz, W. (1994). Antik Felsefe. Çev. Suad Y. Baydur. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Lindberg, C.D. (2007). The Beginnings of Western Science. Chicago: The University of Chicago Press.
• Lloyd, R.E.G. (2022). Eski Yunan’da Bilim. Çev. Fatih Özeş. İstanbul: Say Yayınları.
• Peters, F. E. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü. Çev. Hakkı Hünler. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Russell, B. (2016). Batı Felsefe Tarihi Cilt I. Çev. Ahmet Fethi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Rovelli, C. (2019). Miletli Anaksimandros ya da Bilimsel Düşüncenin Doğuşu. Çev. Atakan Altınörs, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Sayılı, A. (1966). Mısır ve Mezopotamyalılarda Matematik, Astronomi ve Tıp. Ankara: TTK Yayınları.
• Snell, B. (1953). The Discovery of the Mind. Trans. T. G. Rosenmeyer, Cambridge: Harvard University Press.
• Unat, Y. (2017). Yunan Mucizesi. Bilim ve Ütopya Dergisi, 274, 52-54.
• Zeller, E. (2008). Grek Felsefesi Tarihi. Çev. Ahmet Aydoğan. İstanbul: Say Yayınları.