Etik Bir Değerlendirme Komşu Sevgisine Karşı Kutlu Bencillik

Yıl 2024, Sayı: 26, 1 - 19, 15.01.2025

Zeynep Kantarcı Bingöl

Öz

Bu makalede Nietzsche’nin (1844-1900) özgeciliğe karşı bencilliği neden bir erdem olarak övgüye layık gördüğü incelenecektir. 19.yüzyılda Nietzsche Batı değer sistemini insan ve yaşam önünde engel teşkil ettiği için sert bir dille eleştirmektedir. Ona göre komşu sevgisi, merhamet, şefkat, eşitlik… gibi bayağılıkların yüceltilmesiyle birlikte insanın ihtişamı ve biricikliği, hayatın zenginliği ve çoğulluğu feda edilmektedir. Batının değerleri insanların zayıflıklarını, yetersizliklerini ve güçsüzlüklerini ön plana çıkarmakta, acıyı ve acımayı değerli görmekte, bedeni ve onun isteklerini hakir görmekte, başarıya ve zenginliğe karşı çile çekmeyi önemsemekte, yaratıcılığı baltalamaktadır. Mesela komşu sevgisi gibi bir değer, insana topluluk çıkarı için kendisinden vazgeçmesini öğütlemektedir. “Ben”i sevmenin kötü, “sen”i düşünmenin iyi olduğu söylenmektedir. Böylesi bir durum insanı kendisinden alıp götürmekte ve kendisine tahammül edemez hale getirmektedir. İnsan artık kendini sevmez, kendisini değerli görmez, kendinden uzaklaşır, “sen”i kutsallaştırır ve “sen”e sığınır. Oysa Nietzsche için “ben” tutkusunun olmadığı bir ahlak çürümüştür. Bu nedenle değişmesi gereken değerlerin başında komşu sevgisi gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nietzsche, Ahlak, Değerler, Bencillik, Özgecilik

AN ETHICAL EVALUATION: BLESSED SELFISHNESS AGAINST LOVE OF NEIGHBOR

Öz

In this article, it will be examined why Nietzsche (1844-1900) considered selfishness as a virtue worthy of praise as opposed to altruism. In the 19th century, Nietzsche harshly criticized the Western value system as an obstacle to humanity and life. According to him, with the exaltation of vulgarities such as love for neighbor, mercy, compassion, equality, etc., the magnificence and uniqueness of man, the richness and plurality of life were sacrificed. Western values highlighted people's weaknesses, inadequacies and powerlessness, valued pain and pity, despised the body and its desires, gave importance to suffering in the face of success and wealth, and undermined creativity. For example, a value such as love for neighbor advised people to give up themselves for the benefit of the community. It was said that loving “I” was bad and thinking about “you” was good. Such a situation took the person away from himself / herself and made him / her unable to tolerate himself / herself. A person no longer loved herself / himself, did not see herself / himself as valuable, moved away from herself / himself, sanctified the "you" and took refuge in “you”. However, for Nietzsche, a morality without the passion for "I" was rotten. For this reason, love for neighbors was one of the primary values that needed to be changed.

Anahtar Kelimeler

Nietzsche, Morality, Values, Selfishness, Altruism

Kaynakça

• Bataille, G. (2000). Nietzsche Üzerine. (Çev. Mukadder Yakupoğlu). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Brandes, G. (2019). Friedrich Nietzsche – Biyografi/Eleştirel İnceleme. (Çev. Erdem Külüğ). Ankara: Dorlion Yayınları.
• Cartwright, D. (1988). Schopenhauer's Compassion and Nietzsche's Pity. Schopenhauer Jahrbuch, 69. 557-567.
• Cevizci, A. (2024). Etik - Ahlak Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Deleuze, G. (1983). Nietzsche and Philosophy. New York: Columbia University Press.
• Elgat, G. (2013). Nietzsche's Critique of Pure Altruism-Developing an Argument from Human, All Too Human. Inquiry, 58 (3). 308-326.
• Esenyel, A. (2023). Merhamet, Acı ve Kurtuluş: Yaşamın Anlamsızlığı Karşısında Schopenhauer ve Nietzsche. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 35. 1-23.
• Jaspers, K. (2008). Nietzsche: Felsefesini ve Eylemlerini Anlamaya Yönelik Bir Giriş. (Çev. Murat Batmankaya). İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Kaag, J. (2022). Nietzsche İle Yürümek. (Çev. Sibel Atam). İstanbul: Ren Kitap.
• Kieffer, P. (2024). Friedrich Nietzsche İle Yaratıcılığının Gücünü Keşfet. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Mulinge, P. (2018). Altruism and Altruistic Love. The International Journal of Servant-Leadership, 12 (1). 337-370.
• Nehamas, A. (2016). Nietzsche Edebiyat Olarak Hayat. (Çev. Cem Soydemir). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Nietzsche, F. (2003). Şen Bilim. (Çev. Levent Özşar). Bursa: Asa Kitabevi.
• Nietzsche, F. (2009). Eğitimci Olarak Schopenhauer. (Çev. Cemal Atila). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010a). Güç İstenci. (Çev. Nilüfer Epçeli). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010b). Böyle Buyurdu Zerdüşt. (Çev. Murat Batmankaya). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010c). İyinin ve Kötünün Ötesinde. (Çev. Ahmet İnam). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010d). Wagner Olayı, Nietzsche Wagner’e Karşı. (Çev. Mehmet Osman Toklu). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010e). İnsanca, Pek İnsanca. (Çev. Cemal Atila). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2010f). Gezgin İle Gölgesi. (Çev. Murat Batmankaya). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2011a). Tan Kızıllığı. (Çev. Özden Saatçi). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2011b). Putların Alacakaranlığı. (Çev. İsmet Zeki Eyuboğlu). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2011c). İnsanca, Pek İnsanca II. Kitap. (Çev. Nilüfer Epçeli). İstanbul: Say Yayınları.
• Nietzsche, F. (2013). Ahlakın Soykütüğü Üstüne. (Çev. Ahmet İnam). İstanbul: Say Yayınları.
• Ritzer, G. (1997). Postmodern Social Theory. New York: McGraw-Hill College.
• Scott, N. & Seglow, J. (2007). Altruism. New York: Open University Press.
• Schacht, R. (2024). Nietzsche. (Çev. Oğuz Karayemiş). İstanbul: Say Yayınları.
• Stauth, G. & Turner, B. S. (2005). Nietzsche’nin Dansı. (Çev. Mehmet Küçük). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Thomass, B. (2023). Nietzsche İle Kendini Kanıtla. (Çev. Sinan Eren Erk). İstanbul: İlksatır Yayınevi.
• Young, J. (2015). Nietzsche. (Çev. Bülent O. Doğan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.