PERCEIVED CHANGE AND ALIENATION: A STUDY IN HEALTH SECTOR

Yıl 2023, , 237 - 254, 22.01.2023

Bahar Karanlık , Sibel Özafşarlıoğlu

https://doi.org/10.31671/doujournal.1082421

Öz

It is important for the future of organizations to be able to adapt to changing conditions in a fast, flexible and innovative way. Because change allows an organization to adapt to internal and external environmental conditions and thus to transform into an organization that allows it to develop by increasing its efficiency and productivity. Present study aims to analyze how health employees perceive the changes occurring in their workplace and how this perception is reflected to themselves and their work. The population of the research consists of nurses, midwifes, and allied health personnel (emergency medical technicians, health officers, medical secretaries, etc.) working in a private hospital in Uşak city center between the dates of February 17 and March 3 in 2020. The sample of the research consists of 71 health employees of this hospital who volunteered to participate in the research selected through simple random sampling. Questionnaire was preferred as the data collection method. The data obtained were analyzed with SPSS 23.0 software. Within this context, reliability, correlation and regression analyses were made. According to the findings, there are positive correlation between the dimensions of the change and the dimensions of the alienation, and the highest correlation between the change dimension and the meaninglessness dimension. It is also seen that the result of the regression analysis has a significant effect, that the organizational change affects the three sub-dimensions of alienation. The highest effect was observed on the dimensions of meaninglessness and self-alienation. As a result, it can be said that the organizational change increases the alienation levels of employees. Therefore, the organizations are recommended to inform the employees of the changes planned, to convince them about necessity of the changes, to support the participative management, and create an open communication network.

Anahtar Kelimeler

Change, Organizational Change, Alienation

ALGILANAN DEĞİŞİM VE YABANCILAŞMA: SAĞLIK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Değişen şartlara hızlı, esnek ve yenilikçi bir şekilde ayak uydurabilmek örgütlerin geleceği açısından önemlidir. Çünkü değişim bir örgütün iç ve dış çevre koşullarına ayak uydurabilmesi ve bu sayede etkinliğini ve verimliliğini artırarak gelişmesine imkân veren bir organizasyona dönüşmesine olanak tanımaktadır. Bu araştırma, sağlık sektöründe çalışanların çalıştıkları birimlerde yaşanan değişimi nasıl algıladıklarını ve algılanan değişimin kendilerine ve yaptıkları işe yansımalarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Uşak il merkezinde yer alan bir özel hastanede 17 Şubat 2020 – 3 Mart 2020 tarihleri arasında fiili olarak çalışan hemşire, ebe ve yardımcı sağlık çalışanları (acil tıp teknisyeni, sağlık memuru, tıbbi sekreter, vb.) oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu kurumda çalışan ve basit rasgele örneklem seçimi metodu ile araştırmaya katılmak isteyen 71 sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Veri toplama yöntemi olarak anket tercih edilmiştir. Elde edilen veriler SPSS 23.0 paket programıyla analiz edilmiştir. Bu kapsamda güvenilirlik analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi yapılmıştır. Bulgulara göre, değişimin boyutları ile yabancılaşmanın boyutları arasında pozitif ilişkinin olduğu ve en yüksek ilişkinin değişim ile anlamsızlaşma boyutu arasında gerçekleştiği görülmektedir. Aynı zamanda regresyon analizi sonucunun da anlamlı bir etkiye sahip olduğu ve örgütsel değişimin yabancılaşmanın üç alt boyutunu da etkilediği görülmektedir. En yüksek etkinin ise anlamsızlaşma ve kendine yabancılaşma boyutlarında görüldüğü gözlenmiştir. Sonuç olarak, örgütlerde gerçekleşen değişimin, çalışanların yabancılaşma düzeylerini artırdığı söylenebilir. Bu bağlamda örgütlerin, gerçekleştirilmesi amaçlanan değişim kapsamında çalışanlarına bilgilendirmeler yapması, çalışanları değişim gerekliliğine ikna etmesi, katılımcı yönetimi desteklemesi ve açık bir iletişim ağı geliştirmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Değişim, Örgütsel Değişim, Yabancılaşma

Kaynakça

• Afşar, A. (2015). Duygusal zeka algılamalarının yabancılaşma üzerine etkisi. Social Sciences Studies Journal, 1(1), 1-12.
• Aktan, C. (2011). Organizasyonlarda değişim yönetimi - değişim mühendisliği, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 67-78.
• Artar, M. (2016). Örgütlerde yabancılaşma, Anahtar Dergisi, 28(333), 34-39.
• Aydoğan, E. (2015). Marx ve öncüllerinde yabancılaşma kavramı, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(54), 273-282.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi (1. Baskı). İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
• Bulut, N. (2010). Hastane işletmelerinde çalışma koşullarının işgörenler üzerindeki yabancılaşmaya etkisi ve Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cevizci, A. (1999). Paradigma felsefe sözlüğü (3. Baskı). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Cici Karaboğa, E. N. (2018). Yönetim bilişim sistemleri kullanımı açısından kurumsal değişime direnç algılamalarının iç müşteri memnuniyeti üzerine etkisi: üniversite hastaneleri üzerinde bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dinçer, Ö. ve Fidan, Y. (2013). İşletme yönetimine giriş (12. Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
• DiPietro, R. B. ve Pizam, A. (2008). Employee alienation in the quick service restaurant industry. Journal of Hospitality & Tourism Research, 32(1), 22-39.
• Elma, C. (2003). İlköğretim okulu öğretmenlerinin işe yabancılaşması (Ankara ili örneği). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Er, K. (2007). Çalışanlar açısından toplam kalite yönetimi yabancılaşma ilişkisi: elektronik sanayii örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-40.
• Ercil, Y. ve Şener, İ. (2012). Örgüt Çalışmalarında Kaos ve Karmaşıklık Kuramları. Sözen H. C. ve Basım H. N. (Ed.), Örgüt Kuramları içinde (327-350, ss.). İstanbul: Beta Yayınları.
• Gök, A. ve Tekin, N. (2015). Yabancılaşma ve özsaygı: çoğulcu eleştiriler üzerinden bir değerlendirme. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 3(2), 279-301.
• Halkos, G. (2012). Importance and influence of organizational changes on companies and their employees, MPRA Paper 36811, University Library of Munich, Germany.
• İleri, H. ve Güven, Y. (2003). Değişim yönetimi ve değişime direnç, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 6(1), 87-106.
• İraz, R. (2014). Örgütsel değişim ve çevresel belirsizliği yönetmede kullanılan stratejiler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(4), 155-164.
• İşcan, Ö.F. ve Moç, T. (2018). Çalışanların presenteizm (işte sözde var olma) davranışlarının işe yabancılaşmalarına etkisi: bir kamu kurumu örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 379-402.
• Joreskog, K. ve Sörbom, D. (2006). Interactive LISREL 8: structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Chicago, IL: Scientific Software International.
• Kalaycı Ş. (2010). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kartal, N. (2017). Sağlık çalışanlarının işe yabancılaşma düzeylerini ölçmeye yönelik bir araştırma: üniversite, kamu ve özel hastane farklılıkları üzerine bir inceleme. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(21), 113-130.
• Kesmen, M. (2014). Örgütsel değişim ve değişime direnç: bir kamu kurumu uygulaması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Kiraz, S. (2011). Yabancılaşmanın kökeni üstüne. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 147-169.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (2rd ed.). New York: Guilford Press.
• Kanungo, R. N. (1992). Alienation and empowerment: some ethical imperatives in business. Journal of Business Ethia, (11), 413-422.
• Koç, Z. (2014). Örgütsel değişim, değişim yönetimi ve örgütsel davranışlar üzerine örnek bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koçel, T. (2018). İşletme yöneticiliği (17. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Korkmaz, M. ve Çevik, M. S. (2017). Analysis of the relation between organizational culture and alienation in secondary educational institutions. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(4), 675-716.
• LaClair, J. A. ve Rao, R. P. (2002). Helping employees embrace change. The McKinsey Quarterly, 4, 17-20.
• Mıdık, Ö., Demiral Yılmaz, N. ve Tontuş, Ö. (2015). Faculty members in the process of change: what they hoped, what they found?, Tıp Eğitimi Dünyası, 14(43), 74-61.
• Minibaş, J. (1993). Yabancılaşma kavramının incelenmesi ve banka sektörüne yönelik bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Moran, J. W. ve Brightman, B. K. (2000). Leading organizational change, Journal of Workplace Learning: Employee Counselling Today, 12(2), 66-74.
• Morgan, G. A., Leech, N. L. Gloeckner, G. W. ve Barrett, K. C. (2004). SPSS for introductory statistics: use and interpretation, Psychology Press.
• Mottaz, C. J. (1981). Some determinants of work alienation. The Sociological Quarterly, 22(4), 515-529.
• Örs, D. ve Tetik, Y. (2010). Küreselleşen dünyada yeni yönetim paradigmaları- değişim ve iletişim. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 439-455.
• Özer, Ö., Uğurluoğlu, Ö., Saygılı, M. ve Sonğur, C. (2019). The impact of work alienation on organizational health: a field study in health sector. International Journal of Healthcare Management, 12(1), 18-24.
• Pearlin, L. I. (1962). Alienation from work: a study of nursing personnel. American Sociological Review, 27(3), 314-326.
• Rafferty, A. & Griffin, M. (2006). Perceptions of organizational change: a stress and coping perspective. Journal of Applied Psychology, 91(5), 1154-1162.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (1998). Örgütsel psikoloji. İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
• Seeman, M. (1959). On the meaning of alienation. American Sociological Review, 24(6), 783-791.
• Shah, M. I. (2015). Marx’s concept of alienation and its impacts on human life. Al-Hikmat: A Journal of Philosophy, (35), 43-54.
• Strebel, P. (1996). Why do employees resist change?, Harvard Business Review, (74), 86-92.
• Şahin, T. (2017). Örgütsel değişimin çalışanların güven ve bağlılık düzeyleri üzerindeki etkisi ve bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A., Akgemci, T. ve Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde yabancılaşmanın yönetimi araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 569-587.
• Tekin, F. (2014). Peter L. Berger’s understanding of alienation: loss of dialectical consciousness, Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 4(2), 29-48.
• Tekin, M. ve Ömürbek, N. (2016). Endüsti 4.0’da teknoloji yönetimi (1. Baskı). Konya: Günay Ofset.
• Töremen, F. (2002). Eğitim örgütlerinde değişimin engel ve nedenleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 185-202.
• Tummers, L.G. ve Den Dulk, L. (2013). The effects of work alienation on organizational commitment, work effort and work-to-family enrichment. Journal of Nursing Management, 21(6), 850-859.
• Tunçer, P. (2013). Değişim yönetimi sürecinde değişime direnme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 373-406.
• Uğur, A. ve Erol, Z. (2015). Örgütlerde kritik sorun kaynağı olarak işe yabancılaşma ve bürokrasi arasındaki ilişkiye yönelik kavramsal bir yaklaşım. Kastamonu Üniversitesi İİBF Dergisi, 8, 182-192.
• Urgan, S., Sevim, Ş. ve Özgüleş, B. (2020). Organizasyonlarda görülen değişime direnç, yabancılaşma ve değersizlik hissi: bir kamu hastanesinde araştırma. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 2(1), 15-24.
• Uysaler, L. A. (2010). Örgütsel yabancılaşmanın örgütsel bağlılık, iş tatmini ve işten ayrılma eğilimi ile bağlantısı ve yabancılaşma yönetimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Yeşil, A. (2018). Örgütlerde değişimin önemi ve değişim yönetimi üzerine kavramsal bir değerlendirme. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(5), 307-323.
• Yetiş, Z. (2013). Kamu hastanelerinde çalışan hemşirelerde işe yabancılaşma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.