İŞ KARAKTERİSTİKLERİNİN İŞLE BÜTÜNLEŞME ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE KARANLIK ÜÇLÜNÜN ARACI ROLÜ

Yıl 2022, , 213 - 233, 30.07.2022

Kezban Talak

https://doi.org/10.31671/doujournal.1097549

Öz

İşle bütünleşme literatürde ayrıntılı tartışılsa da çalışanların iş karakteristikleri ile karanlık üçlü arasındaki etkileşim, özellikle işle bütünleşme davranışları ışığında çok az araştırılmıştır. Bu çalışmada iş karakteristikleri profilinin işle bütünleşme davranışları üzerindeki etkileri ve karanlık üçlü profilinin söz konusu etkilerde olası aracılık rolü araştırılmıştır. Belirtilen hedefe ulaşmak için geliştirilen araştırma modeli ve modeli oluşturan yapılar arasındaki hipotetik ilişkiler incelenmiştir. Araştırma evreni İstanbul’da faaliyet gösteren sağlık işletmeleri olup, izin verilen işletmeler üzerinden örneklem oluşturuldu. Anket formu, kamu kurumlarından tesadüfi olarak seçilen 465 sağlık çalışanı üzerinde uygulandı. Toplanan veriler, IBM SPSS AMOS Sürüm 24 ve Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılarak test edildi. Yol analizi ile aynı anda hipotezlerin tamamının değerlendirmesi yapıldı ve YEM için varsayımlar karşılanarak maksimum olabilirlik tahmini uygulandı. Araştırma sonucunda, katılımcıların %57’si erkek, %29’u bekâr, yaş ortalamasının 36,27 0,37 olduğu, %22,5 ön lisans, %55,3 lisans, %10,3’ü lisansüstü eğitim aldığı, %6,4’ünün üst düzey yönetici, %17,3’ünün orta düzey yönetici, %8,5’inin takım yöneticisi ve %67,8’inin takım üyesi olarak çalıştıkları belirlendi. İş karakteristiklerinin karanlık üçlü ve işle bütünleşme üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu, modelde iş karakteristikleri ile işle bütünleşme arasına aracı değişken olarak dahil edilen karanlık üçlünün işle bütünleşme üzerindeki etkisinin istatistiksel olarak anlamlı ve aracılık rolünün olduğu belirlendi.

Anahtar Kelimeler

İş Karakterisitikleri, Karanlık Üçlü, İşle Bütünleşme, Arabulucu Rol

Teşekkür

Sayın Hocam tüm emekleriniz ilginiz için gönülden teşekkür ederim. Saygılarımla

THE MEDIATORY ROLE OF DARK TRIO IN THE EFFECT OF JOB CHARACTERISTIC ON WORK ENGAGEMENT

Öz

Although the effects on job engagement are systematically discussed in the research literature, the interaction between the job characteristics of employees and the dark triad has been much less explored, especially in the light of job engagement behaviors. In this research, the effects of the job characteristics profile on work engagement behaviors and the possible mediating role of the dark triad profile in these effects will be investigated. The hypothetical relationships between the research model developed to achieve the stated goals and the structures that make up the model were examined. In this research, the health enterprises operating in Istanbul, and a sample was formed from the permitted enterprises. The questionnaire was applied to 465 health workers randomly selected from public institutions. Collected data were tested using IBM SPSS AMOS Version 24 and structural equation modeling (SEM). All hypotheses were evaluated simultaneously with the path analysis. For SEM, the assumptions were met and the maximum likelihood estimation was applied.
57% of the participants in this research are male, 29% are single, the average age is 36.27 0.37, 22.5% holds an associate degree, 55.3% are undergraduate, and 10.3% had postgraduate education. It was discovered that 6.4% worked as senior managers, 17.3% as mid-level managers, 8.5% as team managers and 67.8% as team members. As a result of this research, it has been determined that job characteristics have a positive and statistically significant effect on the dark triad and work engagement, and that the effect of the dark triad included as a mediator variable on the relationship between job characteristics and job engagement in the research model is statistically significant and has a mediating role.

Anahtar Kelimeler

Job Characteristics, Dark Triad, Work Engagement, Mediatory Role

Kaynakça

• Adiarani, P. G. (2019). The effects of job characteristics on work engagement. Russian Journal of Agricultural and Socio-Economic Sciences, 85(1), 475-479.
• Ayandele, I. A., & Nnamseh, M. P. (2014). Hackman and Oldham Job characteristics model (JCM) and Akwa Ibom state civil servants' performance. Canadian Social Science, 10(2), 89-97.
• Bakker, A.B., & Demerouti, E. (2008). Towards a model of work engagement. Career Development International, 13(3), 209-223.
• Bakker, A.B. (2011). An evidence-based model of work engagement. Current Directions in Psychological Science, 20(4), 265-269.
• Baron, M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bostancı, H., & Ekiyor, A. (2015). Çalışanların işe adanmasının örgüt içi girişimciliğe etkisinin incelenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 1(1), 37-51.
• Furnham, A., Richards, S. C., & Paulhus, D. L. (2013). Dark triad of personality: A 10 year review. Social and Personality Psychology Compass, 7(3), 199-216.
• George, R. G., Jonathan, V., & Mıchael, F. L. (2020). The relationship between task characteristics and employee engagement. Trends in Undergraduate Research, 3(1), 1-6.
• Hackman, J.R., & Oldham, G.R. (1974). The job diagnostic survey: An instrument for the diagnosis of jobs and the evaluation of job redesign projects. Department of Administrative Sciences: Yale University.
• Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1975). Development of job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology, 60, 159-170.
• Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1976). Motivation through the design of work: Test of a theory. Organizational Behavior and Human Performance, 16(2), 250-279.
• Hackman, J. R., Oldham, G., Janson, R., & Purdy, K. (1975). A new strategy for job enrichment. California Management Review, 17(4), 57-71.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., & Anderson, R.E. (2014). Examining your data. In: Hair JF, Black WC, Babin BJ, Anderson RE. (Ed.), Multivariate Data Analysis içinde (31-664. ss.). 7th. ed., Pearson Education Limited, London.
• Hall, R. J., Snell, A. F., & Foust, M. S. (1999). Item parceling strategies in SEM: investigating the subtle effects of unmodeled secondary constructs. Organizational Research Methods, 2(3), 233-256.
• Hu, L., & Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. SEM, 6(1), 1-5.
• Jackson D.L. (2003). Revisiting sample size and number of parameter estimates: Some support for the N:q hypothesis. Struct. Equ. Modeling, 10, 128–141.
• Jonason, P. K., Li, N. P., Webster, G. D., & Schmitt, D. P. (2009). The dark triad: Facilitating a short‐ term mating strategy in men. European Journal of Personality, 23(1), 5-18.
• Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2014). Introducing the short dark triad (sd3) a brief measure of dark personality traits. Assessment, 21(1), 28-41.
• Joreskog, K. G., & Sorbom, D. (1996). LISREL8: User’s reference guide. Mooresville: Scientific Software.
• Kahn, W.A. (1990). Psychological conditions of personal engagement & disengagement at work. Academy of Management Journal, 33(4), 692- 724.
• Kaya, M., & Dinç Elmalı, E. (2021). İş karakteristiklerinin bireysel iş performansı üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma. Journal of Life Economics, 8(1), 121-131.
• Luthans, F., Avey, J.B., Avolio, B.J., & Peterson, S. J. (2010). The development and resulting performance impact of positive psychological capital. Human Resources Development Quarterly, 21(1), 41-67.
• Medrano, L. A., & Muñoz-Navarro, R. (2017). Aproximación conceptual y práctica a los modelos de ecuaciones estructurales. Revista Digital de Investigación en Docencia Universitaria, 11(1), 219-239.
• Mengüloğlu, M. A. (2020). Karanlık üçlü kişilik özellikleri ile girişimcilik niyeti arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Nassani,A.A., Alhammad, B.M., & Alqahtani, R.F. (2021). The relationship between job characteristics and job satisfaction: The mediating role of work engagement in the private sector organizations in Riyadh. Journal of Advances in Social Science and Humanities, JASSH, 7(4), 1762−1770.
• Oldham, G. R., & Hackman, J. R. (2010). Not what it was and not what it will be: The future of job design research. Journal of Organizational Behavior, 31, 463-479.
• Özsoy, E., & Ardiç, K. (2017). Karanlık üçlü’nün (narsisizm, Makyavelizm ve psikopati) iş tatminine etkisinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 391-406.
• Paulhus, D. L., & Williams, K. M. (2002). The dark triad of personality: Narcissism, Machiavellianism and psychopathy. Journal of Research in Personality, 36, 556-563.
• Rauthmann, J. F., & Kolar, G. P. (2012). How ‘‘dark’’ are the dark triad traits? Examining the perceived darkness of narcissism, Machiavellianism and psychopathy. Personality and Individual Differences, 53(7), 884-889.
• Rich, B. L. (2006). Job engagement: construct validation and relationships with job satisfaction, job involvement, and intrinsic motivation. Florida: University of Florida.
• Rothbard, N. P. (2001). Enriching or depleting? The dynamics of engagement in work and family roles. Administrative Science Quarterly, 46, 655-684.
• Saks, A.M. (2006). Antecendents and consequences of work engagement. Journal of Managerial Psychology, 21(7), 600-619.
• Schaufeli, W.B., Salanova, M., Gonzales-Roma, V., & Bakker, A. (2002). The measurement of engagement and burnout: A two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3, 71-92.
• Schermelleh Engel, K., & Moosbrugger H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(8), 23–74
• Sun, H. Ö. (2002). İş doyumu üzerine bir araştırma (Uzmanlık Tezi). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü, Ankara.