THE IMPORTANCE AND COURSE OF FOREIGN DIRECT INVESTMENT IN TERMS OF MACROECONOMIC STABILITY IN DEVELOPING COUNTRIES (1990-2020) AND EXPECTED EFFECTS OF THE EPIDEMIC

Yıl 2022, , 181 - 196, 28.01.2022

Filiz Çevik

https://doi.org/10.31671/doujournal.949261

Öz

Monetary and fiscal policies are necessary for economic stability, but not enough alone. Investments with advanced technology are essential for the realization of all macroeconomic goals. Investments are the basic condition of sustainable development and integration with the global economy. Lack of income, savings and foreign exchange are the most important obstacles to investments in developing countries. Foreign Direct Investments (FDI) are of particular importance in terms of the availability among various financing sources and their long-term results. The share of developing countries from the FDI pool should increase in order to decrease the development difference between countries and to increase global welfare. In our study, the distribution of global FDI among country groups in the 1990-2020 period is considered for 10-year periods, and recommendations are made for investment policies in the light of the experiences of the epidemic. With the epidemic, to focus on high-tech health investments, to diversify both investments and investors, to strengthen digital infrastructure and regional cooperation in order to bring flexibility to the supply chain, to turn from low-wage-based natural resource-based investments to high-tech and high-value-added investments have become more important.

Anahtar Kelimeler

Macroeconomic Goals, Foreign Direct Investment (FDI), Sustainable Development, Financing Development.

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE MAKROEKONOMİK İSTİKRAR AÇISINDAN DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARIN ÖNEMİ, SEYRİ (1990-2020) VE SALGININ BEKLENEN ETKİLERİ

Öz

Para ve maliye politikaları ekonomik istikrar için gerekli, ancak tek başına yeterli değildir. Bütün makroekonomik hedeflerin gerçekleşebilmesi için ileri teknoloji içeren yatırımlar zorunludur. Yatırımlar sürdürülebilir kalkınmanın, küresel ekonomiyle bütünleşmenin temel şartıdır. Gelişmekte olan ülkelerde gelir, tasarruf ve döviz yetersizliği yatırımlar önündeki en önemli engeldir. Yatırımların çeşitli finansal kaynakları arasında elde edilebilirliği ve uzun vadeli sonuçları açısından Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) ayrı bir öneme sahiptir. Ülkeler arasındaki gelişmişlik farkının azalması, küresel refahın yükselmesi için gelişmekte olan ülkelerin doğrudan yabancı yatırım havuzundan aldıkları pay artmalıdır. Çalışmamızda 1990-2020 döneminde küresel DYY’nin ülke grupları arasındaki dağılımı 10’ar yıllık dönemler itibarıyla ele alınmakta, salgının yaşattığı tecrübeler ışığında yatırım politikalarına yönelik tavsiyelerde bulunulmaktadır. Salgınla birlikte ileri teknoloji içeren sağlık yatırımlarına ağırlık vermek hem yatırım hem de yatırımcı çeşitlendirmesine gitmek, tedarik zincirine esneklik kazandırmak için dijital altyapıyı ve bölgesel işbirliğini güçlendirmek, düşük ücrete dayalı, doğal kaynak temelli yatırımlardan ileri teknoloji içeren, yüksek ücret ve yüksek katma değerli yatırımlara yönelmek daha da önemli hale gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Makroekonomik hedefler, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Sürdürülebilir Kalkınma, Kalkınmanın Finansmanı

Kaynakça

• 21. Yüzyıl Uluslararası İlişkilerinde Zirveler (2021). Erişim adresi Mfa.gov.tr/21_yuzyil-uluslararasi-iliskilerinde-zirveler.tr.mfa
• Akyüz, Y. ve Cornford, A. (1999). Capital flows to developing countries and the reform of the international financial system. UNCTAD Discussion Paper, 56.
• Alesine, A. ve Dolar, D. (1998). Who gives foreign aid to whom and why?, National Bureau of Economic Research Working Paper, 6612, 33-63.
• Alp, A. (2000). Finansın uluslararasılaşması: Finansal krizler, çözüm önerileri ve Türkiye açısından bir değerlendirme. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Beaugrand, P., Loko, B. ve Mlachila, M. (2002). The choice between external and domestic debt in financing budget deficits: The case of central and west African countries, IMF Working Paper.
• Bilginoğlu, M. A. ve Aysu, A. (2008). Dış borçların ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 31, 1-23.
• Branson, W. H. (1995). Makro iktisat teorisi ve politikası (Çev. İ. Kanyılmaz). İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Burnside, C. ve Dollar, D. (2000). Aid, policies and growth. The American Economic Review, 90(4), 847-868.
• Coe, D. T. ve Helpman, E. (1993). International R&D spillovers, NBER Working Paper, 4444, 1-37.
• Çevik, N. K. ve Cural, M. (2013). İç borçlanma, dış borçlanma ve ekonomik büyüme arasında nedensellik ilişkisi: 1989-2012 dönemi Türkiye örneği. Maliye Dergisi, 165, 115-139.
• Çöğürcü, İ. ve Çoban, O. (2011). Dış borç ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği: 1980-2009. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(21), 133-149.
• Destek, M.A., Okumuş, İ. ve Manga, İ. (2017). Türkiye’de finansal gelişim ve gelir dağılımı ilişkisi: Finansal Kuznets eğrisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(2), 153-165.
• Doğan, T. M. (1986). Gelişmekte olan ülkelerde kalkınmanın finansmanı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 44(1-4), 295-301.
• Dornbusch, R. (1993). Stabilization, debt and reform-policy analysis for developing countries, New York: Harvester-Wheatsheaf.
• Dornbusch, R. ve Fischer, S. (1994). Macroeconomies. New York: McGraw-Hill Education.
• Dougall, H. E. ve Gaumnitz, J. (1980). Capital markets and institutions. New Jersey: Prentice Hall.
• Fernandez-Arias, E. ve Hausmann, R. (2001). Is foreign direct investment a safer form of financing?. Emerging Markets Review, 2(1), 34-49.
• Ghatak, S. (2005). Introduction t odevelopment economics. London: Routledge.
• Gül, E. ve Ergün H. (2012). Gelişmiş ve az gelişmiş ülkelerde ekonomik büyüme dinamikleri: Bir panel veri analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(1), 127-136.
• Has, H. (2007). Spekülatif sermaye hareketlerinin kontrolü ve Türkiye için politika önerileri. Yeterlilik Etüdü, SPK İstanbul.
• Herekman, A. (1996). Kamu maliyesi (devlet faaliyetleri ve finansman teknikleri). Ankara: Sevinç Matbaası.
• Hiç, M. (1994). Para teorisi ve politikası. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• IMF, (2003). Foreign direct investment trends and statistics: A summary. Policy Papers.
• İnce, M. (2001). Devlet borçları ve Türkiye. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kanberoğlu, Z. ve Mollavelioğlu M. Ş. (2013). Sürdürülebilir kalkınmada doğrudan yabancı yatırımların rolünün üzerine teorik bir analiz. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(3), 285-304.
• Kattel, R., Kregel, J. A. ve Reinert, E. S. (2011). Ragnar Nurkse: (1907-2007) classical development economics and its relevance for today. New York: The Anthem Other Canon Series.
• Kwatiah, N. (t.y.). Characteristics of an underdeveloped countries: Top 14 Characteristics. Erişim adresi http://www.economicsdiscussion.net/underdeveloped-countries/characteristics-of-an-underdeveloped-countries-top-14-characteristics/18971
• Moran, T. H. (1998). Foreign direct investment and development: The new policy agenda for developing countries and economies in transition. Washington: Institute for International Economics.
• Morgil, O. (1988). Harrod-Domar modelinde tam kapasite kullanımının ve tam istihdamın sağlanması. Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6(1-2), 121-126.
• Mundell-Tobin effect epiphany! (2011, 20 Ocak). Erişim adresi http://illusionofprosperity.blogspot.com/2011/01/mundell-tobin-effect-epiphany.html
• Özbilen, Ş. (1999). Maliye Politikası. Ankara: Atilla Yayıncılık.
• Paya, M. (1997). Makro iktisat. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Pehlivan, O. (2010). Kamu maliyesi. Trabzon: Derya Kitabevi.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası mali krizler, IMF politikaları, az gelişmiş ülkeler, Türkiye ve dönüşüm ekonomileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2), 141-156.
• Seyidoğlu, H. (2009). Uluslararası iktisat teori politika ve uygulama (17.baskı). İstanbul: Güzem Can Yayınları. Şen, H., Saruç, N. T. ve Keskin, A. (2011). Kalkınma ekonomisi: Seçme konular (3.baskı). Bursa: Ekin Kitabevi.
• Toker, K. ve Gürel, S. P. (2019). Enflasyon ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisinde Mundell-Tobin etkisinin analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36, 335-348.
• Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği, (2018). Sermaye piyasasının geliştirilmesine yönelik öneriler ve eylemler. İstanbul: TSPB.
• Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği, M.Ü. ve Yayla, Y.E. (2018). Ekonomik kalkınmanın belirleyicilerinin değerlendirilmesi: Ekonomik faktörler. International Journal of Public Finance, 3(2), 249-268.
• Uluyol, O. (2011). Bir finansman kaynağı olarak ‘yastık altı tasarruflar’ın ekonomik sisteme kazandırılması ve tüketicilerin/bireylerin yastık altı eğilimlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1), 257-272.
• United Nations Conference on Trade and Development. (1998). The financial crises in Asia and foreign direct investment: An assessment. Erişim adresi https://unctad.org/system/files/official-document/poiteiitd8.en.pdf
• United Nations Conference on Trade and Development. (1999a). World investment report 1999 (foreign direct investment and the challenge of development). Erişim adresi https://unctad.org/system/files/official-document/wir1999_en.pdf
• United Nations Conference on Trade and Development. (1999b). Payment deficits, liberalization and growth in developing countries. Erişim adresi https://vi.unctad.org/resources-mainmenu-64/digital-library?task=dl_doc&doc_name=tdr99ch4
• United Nations Conference on Trade and Development. (2003). World investment report 2003 (FDI policies for development: National and international perspectives). Erişim adresi https://unctad.org/system/files/official-document/wir2003light_en.pdf
• United Nations Conference on Trade and Development. (2010). World investment report 2010 (investing in a low-carboneconomy). Erişim adresi https://unctad.org/system/files/official-document/wir2010_en.pdf
• United Nations Conference on Trade and Development. (2014). World economic situation and prospect 2014. Erişim Adresi https://www.un.org/en/development/desa/policy/wesp/wesp_current/wesp2014.pdf
• United Nations Conference on Trade and Development. (2017). World investment report 2017 (investment and the digital economy). Erişim adresi https://unctad.org/system/files/official-document/wir2017_en.pdf
• United Nations Conference on Trade and Development. (2020). World investment report 2020 (international production beyond the pandemic). Erişim Adresi https://unctad.org/system/files/official-document/wir2020_en.pdf
• Uygur, E. (2012). Doğrudan yabancı yatırımı beklerken. Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2012/55.
• Üçkuş, Ö. ve Kendirci B. (2012). Teoriden uygulamaya dış yardım. Sayıştay Dergisi, 86, 57-77.
• Yalçıner, K. (2008). Uluslararası finansman. Ankara: Gazi Kitabevi.