AN ANALYSIS ON DETERMINANTS OF CURRENT ACCOUNT DEFICIT IN TURKEY WITH ARDL BOUNDS TEST APPROACH

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 251 - 267, 30.07.2022

Emine Kılavuz , Esra Nur Yücer

https://doi.org/10.31671/doujournal.1003942

Öz

In this study, the relationship between the current account balance, growth (BUY), money supply (M2) and reel effective exchange rate variables (RDK) for Turkey was analyzed for the period 2003Q1-2020Q4 using Autoregressive Distributed Lag Bound Test (ARDL) and Granger Causality Test. Current account balance excluding energy (EHCD) variable was used as dependent variable in the study. According to the analysis results, a long-term negative relationship was found between BUY and RDK variables with EHCD at the 5% significance level. Granger causality analysis results show that there is bidirectional causality between growth and current account balance excluding energy. Since growth in Turkey is dependent on imports, growth affects the external balance negatively by increasing domestic and foreign demand. On the other hand, there is unidirectional causality running from EHCD to money supply and real exchange rate, and from growth to money supply. In order for Turkey to get rid of the chronic current account deficit problem, it needs to produce export goods with high foreign demand, and reduce its dependence on foreign energy and other imported inputs. In this context, both the risks arising as a result of the current Russia-Ukraine tension and the targets of the Paris Climate Agreement to reduce environmental pollution reveal the importance of self-sufficiency in inputs and investments in renewable energy resources.

Anahtar Kelimeler

Current account balance, ARDL Bounds Test, Granger Causality Test, Turkey

ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI İLE TÜRKİYE’DE CARİ AÇIĞIN BELİRLEYİCİLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

Öz

Bu çalışmada, Türkiye için cari denge ile büyüme, para arzı ve reel döviz kuru değişkenleri arasındaki ilişki, 2003Q1-2020Q4 dönemi için Gecikmesi Dağıtılmış Otoregressif Sınır Testi (ARDL) ile Granger Nedensellik Testi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada bağımlı değişken olarak enerji hariç cari denge (EHCD) değişkeni kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, büyüme (BUY) ve reel döviz kuru (RDK) değişkenleri ile EHCD arasında %5 anlamlılık seviyesinde, negatif yönlü uzun dönemli bir ilişki bulunmuştur. Granger nedensellik analiz sonuçlarına göre, büyüme ve enerji hariç cari denge arasında çift yönlü nedensellik bulunmuştur. Türkiye’de büyümenin ithalata bağımlı olması nedeniyle, büyüme iç ve dış talebi artırarak dış dengeyi olumsuz etkilemektedir. Diğer taraftan EHCD’den para arzı ve reel döviz kuruna, büyümeden de para arzına doğru tek yönlü nedensellik vardır. Türkiye’nin kronikleşen cari açık probleminden kurtulması için, dış talebi yüksek ihraç malları üretmesi, enerjide ve diğer ithal girdilerde dışa bağımlılığını azaltması gerekmektedir. Bu çerçevede gerek günümüzde yaşanan Rusya-Ukrayna gerilimi sonucu ortaya çıkan riskler gerekse Paris İklim Anlaşması’nın çevre kirliliğini azaltıcı hedefleri, girdilerde kendine yeterliliğin ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik yatırımların önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

cari işlemler açığı, ARDL sınır testi, Granger nedesellik testi, Türkiye

Kaynakça

• Abbassi, E., Baseri, B. & Alavi, S.S. (2015). The effect of budget deficit on current account deficit: Evidence from Iran. Journal of Economics and Sustainable Development, 6(14), 183-189.
• Baş, G. & Kara, M. (2020). Makro ekonomik faktörlerin cari açık üzerine etkisi: Türkiye için zaman serisi analizi. International Journal of Social Science Research, 9(1), 36-47.
• Çalışkan Çavdar, Ş. & Aydın, A. D. (2015). Understanding the factors behind current account deficit problem: A panel logit approach on 16 OECD member countries. 3rd Economics & Finance Conference, Rome-Italy
• Çiftçi, N. & Eşmen, E. (2017). Türkiye’de cari açığı belirleyen faktörler ve cari açığı azaltmada alternatif enerji kaynaklarının rolü: Var modeli. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2, 83-110
• Çiftçi, N. (2014). Türkiye’de cari açık, reel döviz kuru ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiler: Eş bütünleşme analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 129-142
• Demir, M. (2013). Enerji ithalatı cari açık ilişkisi, Var analizi ile Türkiye üzerine bir inceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 5(9), 2-27.
• Devadas, S. & Loayza, N. (2018). When is a current account deficit bad?. Research & Policy Briefs, World Bank Group
• Eita, J.H., Manuel, V. & Naimhwaka E. (2018). Macroeconomic variables and current account balance in Namibia. Journal of Economic Integration 20(3), 514-529
• Ghosh, A. & Ramakrishman, U. (2020). Current account deficits: ıs there a problem?. https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/basics/current.htm Erişim tarihi: 18.09.2021
• Gökçe, C. & Demirtaş, G. (2018). Cari denge açısından yenilenebilir enerjinin rolü: Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye için panel veri analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi, 25(3), 641-654
• Homaifar, G. A. & Salimullah, A. H. M. (2016). Factors affecting u.s. current account deficit: An empirical evidence. Akademic Journals, 8(9), 148-154
• Insel, A. & Kayıkçı, F. (2012). Evaluation of sustainability of current account deficits in Turkey, Modern Economy, 3, 43-50 Kara, H. & Sarıkaya, Ç. (2014). Current account deficit in Turkey: Cyclical or structural?. Koç University-Tüsiad Economic Research Forum Working Paper Series, 1420
• Kırca, M. & Karagöl, V. (2018). Türkiye’de petrol fiyatları ve cari açık arasındaki simetrik ve asimetrik nedensellik ilişkilerinin analizi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 59-71
• Kızıldere, C. (2020). Türkiye’de cari açık sorununun enerji tüketimi ve ekonomik büyüme açısından değerlendirilmesi: Ampirik bir analiz. Business & Management Studıes: An Internatıonal Journal, 8(2), 2121-2139
• Knight, M. & Scacciavillani, F. (1998). Current accounts: What ıs their relevance for economic policy making?. Working Paper of the International Monetary Fund, WP, 71
• Milesi-Ferretti, G.M. & Razin, A. (1996). Current-account sustainability, Princeton Studies in International Finance, No: 81
• Monokroussos P. & Thomakos D.D, (2012). Yunanistan kurtarılabilir mi? Cari hesap, mali dengesizlikler ve rekabet gücü”, GreeSE – Yunanistan ve Güneydoğu Avrupa Üzerine Helenik Gözlemevi Belgeleri 59, Helenik Gözlemevi, LSE
• Obstfeld, M. (2012). Does the current account still matter?. Richard T. Ely Lecture, American Economic Association Annual Meeting, Chicago, IL, January 6
• Özata, E. (2014). Sustainability of current account defici with high oil prices: Evidence from Turkey. International Journal of Economic Sciences, 3(2), 71-88
• Peker, O. & Hotunluoğlu, H. (2009). Türkiye’de cari açığın nedenlerinin ekonometrik analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23(3), 222-237
• Pesaran, M,. H., Yongcheol S. & Richard S. (2001), Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289–326
• Reed, M., Najarzadeh, R. & Sadati, S.Z. (2019). Bütçe açığı, cari açık ve devlet borçlarının sürdürülebilirliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. WEI İşletme ve Ekonomi Dergisi, 8(1), 20-31
• Sadiku, L., Fetahi-Vehapi, M., Sadiku, M. & Berisha, N. (2015). The persistence and determşnants of current account deficit of FYROM: An Empirical Analysis. Procedia Economics and Finace, 33, 90-102
• Sanni, G.K., Musa, A. U. & Sani, Z. (2019). Current account balance and economic growth in Nigeria: An empirical investigation. Economic and Financial Review, 57(2), 83-106
• Sarıtaş, H., Genç, A. & Avcı, T. (2018). Türkiye’de enerji ithalatı, cari açık ve büyüme ilişkisi: Var ve Granger nedensellik analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(2), 181-199
• Sevinç, E. (2016). Türkiye’de cari açık ve bütçe açığı arasındaki ilişkinin nedensellik analizi. Bankacılar Dergisi, 96, 79-101
• Türkay, H. (2013) “Türkiye’de cari açık, bütçe açığı ve yatırım-tasarruf açığı ilişkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 253-269
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), (2015). Tasarruf-yatırım dinamikleri ve cari işlemler dengesi gelişmeleri. ISBN (elektronik): 978–605-4911–35-6, TCMB_KITAPCIK_2015_1.pdf, Erişim tarihi: 12.09.2021
• Uysal, D., Yılmaz, K.Ç. & Taş, T. (2015). Enerji ithalatı ve cari açık ilişkisi: Türkiye örneği. Anemon Muş Alpaslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78
• Yurdakul, F. & Uçar, B. (2015). The relationship between current deficit and economic growth: An emprical study on Turkey. Procedia Economics and Finance, Elsevier, 26, 101-108
• Zafir, C. & Sezgin, F. (2012). Analysis of the effects of foreign direct investment on the financing of current account deficits in Turkey”, International Journal of Business and Social Science 3(10), 68-78 [Special Issue – May 2012]