CHARACTERISATION OF BET ISOTHERM FROM MANİSAGÖRDES NATURAL ZEOLITE (CLINOPTILOLITE)

Yıl 2005, Sayı: 009, 65 - 70, 15.12.2005

İ. Özkırım E. Yörükoğulları

Öz

Gas adsorption is an important method for the characterisation of porous materials. Adsorption of nitrogen is the method generally used for the determination of porous solids. The adsorption of various gases by natural and modified natural zeolites steams from the layers they have in their structures. Zeolites having different channel dimension, behaving like molecular sieves adsorb various gases selectively. In this study, BET adsorption isotherms of the natural zeolites of Manisa-Gördes were examined. The modified forms of natural zeolites from Manisa-Gördes, were prepared in three different normalites (0,1, 0,5, and 1N) Na+, Li+, K+, Ca2+ and Mg2+ by using basic solution with the method of Batch. The density, specific surface area and pore diameters of these forms were characterised by determining the nitrogen adsorption.

Anahtar Kelimeler

Adsorption, Clinoptilolite, Isotherm, Natural Zeolite

MANİSA-GÖRDES DOĞAL ZEOLİTİNİN (KLİNOPTİLOLİT) BET İZOTERM KARAKTERİSTİKLERİ

Öz

Gaz adsorpsiyonu, gözenekli malzemelerin karakterizasyonu için önemli bir metottur. Gözenekli katıların belirlenmesinde genel olarak azot adsorpsiyonu kullanılır. Doğal ve modifiye edilmiş doğal zeolitlerin, çeşitli gazları adsorplayabilmesi yapılarında bulunan kanallardan kaynaklanmaktadır. Farklı kanal boyutundaki zeolitler, moleküler elek gibi davranarak çeşitli gazları seçici olarak adsorplar. Bu çalışmada Manisa Gördes doğal zeolitinin BET adsorpsiyon izotermleri incelenmiştir. Manisa Gördes yöresinden alınan doğal zeolitin modifiye formları, üç farklı normalitede (0,1, 0,5 ve 1 N) Na+, Li+, K+, Ca2+ ve Mg2+ tuz çözeltileri kullanılarak ısıtmalı yığın yöntemiyle hazırlanmıştır. Bu formların; yoğunlukları, özgül yüzey alanları ve gözenek çapları azot adsorpsiyonu ile karakterize edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adsorpsiyon, Doğal Zeolit, İzoterm, Klinoptilolit

Kaynakça

• [1] Çetinel, G., Esenli, F. ve Baş, H., “Diğer Endüstri Mineralleri 1”, Yeni Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu, D.P.T. Raporu, (1996), No: 2421, Ankara
• [2] ÇULFAZ, A., Yücel, H., Ural, A. T. ve Abusefa, A., “Türkiyenin Doğal Zeolit Kaynaklarının Teknolojik Değerlendirmesi”, DPT Proje, (1995), No: KTÇAG-DPT3, Ankara
• [3] Dyer, A., “An Introduction To Zeolite Molecular Sieves”, (1988), John Willey
• [4] Flanigen, E.M., and Mumpton, F.A., “Commercial Properties of Natural Zeolites, Mineralogy and Geology of Natural Zeolites”, (Ed:MUMPTON, F.A.,), Mineralogical Society of America, 4 (1977), pp 165-169
• [5] Fraissard, J. and Conner, C.W., “Physical Adsorption : Experiment, Theory and Applications”, Kluwer Academic Publishhers, (1997), pp 430-459
• [6] Gottardi, G. and Galli, E., “Natural Zeolites Mineral and Rock”, Springer Verlag, Berlin, (1985), 409 s
• [7] İzci, E., “Gördes Yöresi Doğal Klinoptilolitinin Doğal ve İyon Değiştirilmiş Formlarının Dielektirik Özelliklerinin İncelenmesi”, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2001), Eskişehir
• [8] Kocakuşak, S., Savaşçı, Ö.T. ve Ayok, T., “Doğal Zeolitler ve Uygulama Alanları”, M.A.M. Raporu, (2001), No: KM362, Kocaeli
• [9] Yörükoğulları, E., “Doğal Zeolitlerde Fiziksel Adsorpsiyon Uygulamaları”, Anadolu Üniversitesi Yayınları 58 (1997), No: 988, Eskişehir