THE PROBLEM OF A DUALIST STRUCTURE IN THE PROVISION OF SECURITY SERVICES: JUDICIAL AND ADMINISTRATIVE LAW

Yıl 2022, Sayı: 9, 19 - 46, 30.07.2022

Nizamettin Aydın , Tahir Demir

Öz

The need for security is one of the basic needs of individuals and societies. Individuals feel the need to protect themselves from nature, people and other living things on earth. This need has been one of the main factors in the emergence of state legal personality. When the human race left the nomadic life and moved to a settled life, the problem of ensuring security in the collective living areas arose. This problem has led to the emergence of law enforcement agencies.
Law enforcement personnel work not only in the fight against crime and criminals, but also in order to ensure justice in every aspect of community life. In Turkey, judicial and administrative law enforcement services are carried out by the same unit and personnel. The unification of the duties carried out in different ways under different administrative authorities in the person of the same law enforcement personnel, based on different legal regulations, is considered contrary to both the principle of separation of powers and the understanding of providing effective service.
In this study, the problem of dual structure, which is accepted to exist in the provision of judicial and administrative law enforcement services in Turkey, will be handled through the general law enforcement agencies in general and the General Directorate of Security in particular. The study will consist of three parts, in the first part, law enforcement services will be discussed in the conceptual framework, the relationship between the state and law enforcement will be examined and the concept of public order will be explained. In the second part of the study, law enforcement structures in the context of comparative law and law enforcement structure in Turkey will be discussed. In the third part of the study, various effects that are considered to be caused by the execution of judicial and administrative law enforcement services by the same units and personnel in Turkey will be discussed and solution proposals will be tried to be presented.

Anahtar Kelimeler

Efficiency in Law Enforcement Services, Judicial Law Enforcement, Administrative Law Enforcement, Police.

EMNİYET HİZMETLERİNİN SUNUMUNDA DÜALİST YAPI SORUNSALI: ADLİ VE İDARİ KOLLUK

Öz

Güvenlik ihtiyacı, bireylerin ve toplumların temel ihtiyaçlarının başında gelmektedir. Bireyler kendilerini, doğadan, insanlardan ve yeryüzündeki diğer canlılardan koruma ihtiyacı hissetmektedir. Bu ihtiyaç, devlet tüzel kişiliğinin ortaya çıkmasındaki ana etkenlerden biri olmuştur. İnsan ırkı göçebe hayatı bırakarak yerleşik hayata geçtiğinde toplu yaşam alanlarında güvenliğin sağlanması sorunu baş göstermiştir. Bu sorun, kolluk teşkilatlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Kolluk personeli yalnızca suç ve suçlu ile mücadelede değil toplum hayatının her noktasında adaleti sağlamak amacıyla görev yapmaktadır. Türkiye’de adli ve idari kolluk hizmetleri aynı birim ve personeller tarafından yerine getirilmektedir. Farklı yönetim mercilerinin altında farklı hukuksal düzenlemelere dayanarak farklı şekillerde yürütülen görevlerin aynı kolluk personelinin şahsında birleşmesi gerek kuvvetler ayrılığı ilkesine gerekse etkin hizmet sunma anlayışına aykırı olarak değerlendirilmektedir.
Bu çalışmada Türkiye’de adli ve idari kolluk hizmetlerinin sunumunda var olduğu kabul edilen ikili yapı sorunsalı, genelde genel kolluk teşkilatları ve özelde Emniyet Genel Müdürlüğü üzerinden ele alınacaktır. Çalışma üç bölümden oluşacak birinci bölümde kolluk hizmetleri kavramsal çerçevede ele alınacak, devlet ve kolluk ilişkisi irdelenecek ve kamu düzeni kavramı açıklanacaktır. Çalışmanın ikinci bölümünde mukayeseli hukuk bağlamında kolluk yapılanmaları ve Türkiye’de kolluk yapılanması ele alınacaktır. Çalışmanın üçüncü bölümünde Türkiye’de adli ve idari kolluk hizmetlerinin aynı birim ve personeller tarafından yürütülmesinden kaynaklandığı kabul edilen çeşitli etkiler tartışılacak ve çözüm önerileri sunulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kolluk Hizmetlerinde Etkinlik, Adli Kolluk, İdari Kolluk, Polis.

Kaynakça

• Acun, İbrahim (1997), Adli Kolluk Kuruluşu ve Sistem Sorunları Üzerine Bir Analiz Çalışması, Uluslararası Adli Kolluk Kuruluş ve Görevleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, Antalya Barosu Yayınları, 12-13 Temmuz 1997, Antalya.
• Akça, İbrahim (2013), Suç İle Mücadelede Okulun Önemi ve Rekreasyon Faaliyetleri Güvenli Bölge Projesi, Suç Önleme Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Bursa Emniyet Müdürlüğü Yayınları, 7-8 Ekim 2011, Bursa.
• Akçay, Emrah (2013), Kolluğun Gözlem ve Karar Verme Becerileri, Güvenlik Bilimleri Dergisi, Mayıs 2013, Cilt:2, Sayı:1, Ankara.
• Akçe, Ercan (2006), Türk Hukukunda İdari Kolluk Teşkilatı Olarak Jandarma, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Amedeu Recasens I Brunet, (2007), Demokratik Toplumda Polis Yetki ve Sorumlulukları, Avrupa Konseyi Suç Sorunları Komitesi 12. Kriminoloji Konferansı, Zeliha Y. (Çev), Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Anayasa Mahkemesi, (1964), 28.1.1964 tarihli 1963/128 Esas ve 1964/1 Sayılı Kararı, Anayasa Mahkemesi Kararlar Derneği, Sayı:2, Ankara.
• Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, (2015), Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, 10. Baskı, Ankara.
• Aydın, Nizamettin (2008) 03.10.2001 Tarihli Anayasa Değişikliklerinin Temel Hak ve Hürriyetler Üzerine Etkileri, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Aydınlıoğlu, Mehmet (2013), Türkiye’de Adli Kolluk Birimlerinin Sorunları ve Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bucaktepe, Adil (2008), Genel İdari Kolluk ve Kolluk İşlemleri, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Can, Bilal (2010), Kolluk Güçleri Denetim Modeli Olarak İngiltere Bağımsız Polis Şikâyet Komisyonu, Türk İdare Dergisi, Sayı:469, Ankara.
• Canca, A. Natık (1998), Adli Kolluk, Kuruluş ve Görevleri, Uluslararası Adli Kolluk Kuruluş ve Görevleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, 12-13 Temmuz 1997, Antalya.
• Cengiz Yavaş, (2015), Türkiye’de Devriye Hizmetleri İle Suç İlişkisinin İncelenmesi: Gölbaşı Örneği, Güvenlik Bilimleri Dergisi, Cilt: 4, Sayı:1, Ankara.
• Centre İnternationale de Prevention de la Criminalite, (CIPC), (2006), Suçun Önlenmesinde Polisin Rolü, Tarık Ziyad G. (Çev) Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Çelik, Hülya (2014), Kamu Düzeni Kavramının Dirlik ve Esenlik Unsuru Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Delice, Murat (2015), Polis Teşkilatlanmasının Farklı Ülkelerden Örneklerle Karşılaştırılması, Türk İdare Dergisi, Sayı:481, Ankara.
• Dündar, A. Nihat (1998) Ülkemizde Adli Kolluk Tasarı ve Yaklaşımları, Uluslararası Adli Kolluk Kuruluş ve Görevleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, 12-13 Temmuz 1997, Antalya.
• Ekşi, A. Metin (2012), Polisin Tehlikeyi ve Suçu Önlemek Amacıyla Kişileri Yakalama ve Uzaklaştırma Yetkisi ve Almanya Örneği, Suç Önleme Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 7-8 Ekim 2011, Bursa Emniyet Müdürlüğü Yayınları, Bursa.
• Emniyet Genel Müdürlüğü, (2017), 2016 Faaliyet Raporu, Ankara.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin (b), (1997), İnsan Hakları ve Adli Kolluk, Uluslararası Adli Kolluk Kuruluş ve Görevleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, 12-13 Temmuz 1997, Antalya.
• Fendoğlu, Hasan Tahsin (d), (1997), İnsan Hakları ve Adli Kolluk, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1-2, Konya.
• Fındıklı, Remzi (2000), Polisin Eğitim Sorunları, 21. Yüzyılda Polisin Eğitimi Sempozyumu, 25-27 Ekim 2000, Ankara.
• Gözler, Kemal (a) (2003), İdare Hukuku, Cilt II, Ekin Yayınevi, Birinci Baskı, Bursa.
• Gözler, Kemal (b) (2000), Türk Anayasa Hukuku, Ekin Yayınevi, Birinci Baskı, Bursa.
• Günday, Metin (2003), İdare Hukuku, Güncelleştirilmiş 8. Baskı, İmaj Yayınları, Ankara.
• Güray Alpar, (2013), Güvenliğin Sağlanmasında Bir Kolluk Kuvveti Olan Jandarmanın Geçmişten Günümüze Rolü ve Dünyadaki Konumu, Güvenlik Bilimleri Dergisi, Cilt:2, Sayı:1, Ankara.
• Gürocak, İsmail Ceza Muhakemesi Hukuku Perspektifinde Savcı ve Adli Kolluk Arasındaki İlişki, http://www.ismailgurocak.av.tr/makale/savc%C4%B1-adli%20kolluk%20ili%C5%9Fkisi.pdf., (09.04.2018).
• Instute For Economics&Peace, (2016), Global Peace İndex, Ten Years Of Measuring Peace, New York.
• İçel, Kayıhan (2008), Savcılar İçin Etik ve Davranış Biçimlerine İlişkin Avrupa Esasları “Budapeşte İlkeleri” Işığında “Savcıyı Ret Sorunu”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:7, Sayı:14, İstanbul.
• İngiltere İçişleri Bakanlığı, (2006), Polis Performans Yönetimi, Performans Yönetimi İçin Pratik Bir Rehber, Orhan Ç. (Çev) Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu, (1983), Resmi Gazete, 12.03.1983 Tarih ve 17985 Sayılı Resmi Gazete, Tertip:5, Cilt: 22, Ankara.
• Karagöz, Ahmet (1990), İdari Kolluk, İdari Kolluk Önlemleri ve Bu Önlemlere Başvurmadaki Şartlar, İdari Kolluk Hizmetlerinde Ölçülülük İlkesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karakurt, Bayram ve Bal, Celal (2013), Genel Kolluk Özel Güvenlik İlişkisi, 3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu, 1-2 Mart 2013, Gaziantep.
• Karataş, Halil ve Sevindik, Aytekin (2008), Polis Terimleri Sözlüğü, Nüans Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul.
• Kaya, Hasan (2012), Fransız ve Türk Emniyet Teşkilatlarının Adli Kolluk Tarihçeleri Üzerinde Bir Mukayese, Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Batman.
• Kersten, Joachim (2007), Demokratik Toplumda Polis Yetki ve Sorumlulukları, Avrupa Konseyi Suç Sorunları Komitesi 12. Kriminoloji Konferansı, Zeliha Y. (Çev), Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Kırmızı, Bilal (2017), Bir Kolluk Kuvveti Olan Belediye Zabıtası Personelinin Temel Sorunları ve Bu Sorunlara Getirilen Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kızılkaya, Adem (2000), Polis Okullarındaki Eğitimin Önemi, 21. Yüzyılda Polisin Eğitimi Sempozyumu, 25-27 Ekim 2000, Ankara.
• Kratz, Günter & Semerak, Arved F., (2006), Batı Avrupa Polis Teşkilatları, Mehmet K. (Çev), Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Kunter, Nurullah (1972), Reformlar ve Suç Kolluğu, İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, Ceza Adaleti Reformu İlkeleri Sempozyumu, 24-26 Şubat 1972, İstanbul.
• Metli, Osman ve Kuyaksil, Ali (2013), “İç Güvenlik Hizmetlerinde Yerelleşme Örneği Olarak Özel Güvenlik”, 3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu, 1-2 Mart 2013, Gaziantep.
• Meyzonnier, Patrice (2006), Avrupa Birliğinde Polis Güçleri, İsmail M. (Çev) Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Nacak, Aslan Onur (2015), 21’inci Yüzyıl Ortak Güvenlik Ortamı: Askeri Statülü Kolluk Kuvvetleri İçin Planlama Önerileri, Güvenlik Bilimleri Dergisi, Mayıs 2015, Cilt:4, Sayı:1, Ankara.
• Nitas, Koraltay (2003), Yirmi Birinci Yüzyılda Yönetim: Belçika Yönetim Sistemi, Nitas, Koraltay (Ed.) Türk İdari Araştırmalar Vakfı Yayınları, Ankara.
• Okay, Özge (2017), İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, istanbul.
• Osmanoğlu, Kerem (2013), Polis ve Mağdur İlişkisi, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt:LXXI, Sayı:1, İstanbul.
• Özay, İl Han (a), (2004), Günışığında Yönetim, Filiz Yayınevi, İstanbul.
• Özay, İl Han (b), (2011), İdari Kolluk Eylemlerinde Amaç, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 45, Sayı: 1-4, İstanbul.
• Özay, İl Han (c), (2013), İdari Kolluk- Adli Kolluk, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: LXXI, Sayı:I, İstanbul.
• Özdemir, Bircan (2009), Adli Kolluğun Görev ve Yetkilerinde Yaşanan Problemler ve Adli Kolluk Kurulması: İstanbul Emniyet Müdürlüğünün Bakış Açısı, Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, (1934), Resmi Gazete, 14.07.1934 Tarih ve 2751 Sayılı Resmi Gazete, Tertip:5, Cilt:15, Ankara.
• Porada, Viktor, & Holcr, Kvêton, (2004), Polis Bilimlerinin Teori ve Metodolojisine Giriş, Oya K. (Çev), Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Reichel, Philip L. (2002), Comparative Criminal Justice Systems A Topical Approach, New Jersey.
• Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu, (1982), Resmi Gazete, 13.07.1982 Tarih ve 17753 Sayılı Resmi Gazete, Tertip:5, Cilt:21, Ankara.
• Sahil Güvenlik Komutanlığı Teşkilat, Görev ve Yetkileri Yönetmeliği, (2016), Resmi Gazete, 21.01.2017 Tarih ve 29995 Sayılı Resmi Gazete, Tertip:5, Cilt:58, Ankara.
• Tataroğlu, Muhittin ve Subaşı, Eyüp (2009), Kolluk Güçlerinde Modernleşme: Muğla Örneğinde Turizm Jandarması Örneği, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:16, Sayı:2 Manisa.
• Teşkilat ve Kuruluş, https://www.jandarma.gov.tr/kurulus/kurulussemasiindex.htm., (10.04.2018).
• Tosun, Erkan İnsan Hakları ve Kolluk ilişkileri, Erişim Adresi: https://www.academia.edu/3162391-İnsan_Haklari_ve_Kolluk_İlişkileri, (11.11.2017).
• Uçkun C., Gazi vd., (2013), Özel Güvenlikte Gelecek Perspektifi ve Uzmanlaşma, 3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu, 1-2 Mart 2013, Gaziantep.
• Williams, Paul D. (2008), Security Studies: An İntroduction, Routledge Taylor & Francis Group, Newyork.
• Yavuzdoğan, Seçkin, (2010), “İngiltere’de Bağımsız Kolluk Şikayet Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:12, Özel Sayı, İzmir.
• Yenisey, Feridun (b), (1993) Uygulanan ve Olması Gereken Ceza Muhakemesi Hukuku, Hazırlık Soruşturması ve Polis, Beta Yayınları, İstanbul.
• Yenisey, Feridun (c), (1997), Adli Kolluk Kuruluşu ve Modern Soruşturma Teknikleri Konusundaki Yetkileri, Uluslararası Adli Kolluk Kuruluş ve Görevleri Sempozyumu, 12-13 Temmuz 1997, Antalya.
• Yıldırım, Ezgi (2013), İdari Kolluk Faaliyetlerinin Özel Hukuk Kişilerince Görülmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, Esra (2015), Türkiye’de Adli Kolluk Sorunu, http://veyseldinler.com/yazilar/14.html., (10.04.2018).
• Yılmaz, Halil Adli Kolluk Açısından Polis Teşkilatı, http://halilyilmaz.com.tr/adli-kolluk-acisindan-polis-teskilati/., (22.07.2017).
• Yılmaz, Halil Mülki İdare Amirlerinin Kolluk Amiri Olarak Görev ve Yetkileri, http://halilyilmaz.com.tr/mulki-idare-amirlerinin-kolluk-amiri-olarak-gorev-ve-yetkileri/., (22.07.2017).
• Yılmaz, Sefer (2012), Türkiye’nin İç Güvenlik Yapılanmasında Değişim İhtiyacı, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:21, Sayı:3, Adana.
• 668 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, (2018), Resmi Gazete, 27.07.2016 tarih ve 29783 sayılı Resmi Gazete, (2. mük.) Ankara.
• 676 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (2016), Resmi Gazete, 29.10.2016 Tarih ve 29872 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
• 680 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, (2017), Resmi Gazete, 06.01.2017 Tarih ve 29940 Sayılı Resmi Gazete, (mük.), Ankara.