TÜRKİYE’DE CARİ AÇIĞIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ: KOİNTEGRASYON TESTLERİNDEN BULGULAR

Yıl 2016, Sayı: 49, 252 - 277, 28.07.2016

Süleyman Koç , İbrahim Bakırtaş

Öz

Yakın geçmişte cari açığı yüksek olan bir çok
gelişmekte olan ülkede yaşanan krizler sonrasında, yüksek ve sürekli cari
açıklar, krizlerin belirleyicilerinden birisi olarak öne çıkmış ve
sürdürülebilirliğinin ampirik analizi önemli hale gelmiştir. Türkiye de ikiz
açık verirken yaşadığı 2001 krizi ve yüksek cari açıkla girdiği 2008 küresel
finans krizinden ciddi şekilde etkilenmiştir. Bu çalışmanın amacı,
1992:1-2015:3 dönemi için Türkiye’de cari açığın sürdürülebilirliğini Husted
(1992) perspektifinde; Engle ve Granger (1987), Johansen (1991), Pesaran ve
Shin (1999) ve Pesaran vd. (2001) yöntemlerini uygulayarak sınamaktır. Elde
edilen ampirik bulgulara göre ithalat ve ihracat serileri arasında bir
eşbütünleşme ilişkisi vardır ancak cari açık zayıf formda sürdürülebilirdir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye ekonomisi, cari açığın sürdürülebilirliği, eşbütünleşme

SUSTAINABILITY OF CURRENT ACCOUNT DEFICIT IN TURKEY: EVIDENCE FROM COINTEGRATION TESTS

Öz

In the recent past, many developing countries with high and permanent current
account deficit experiences crisis. After these crises high and permanent current
account deficits emerged one of the determiner of the crisis and testing the sustainability
of these deficits become popular in the literature. Turkey affected severely from
a twin-deficit crisis in 2001 and the global financial crisis in 2009, which is
experienced in a high current account deficit period. The aim of this study is
to test the sustainability of Turkish current account deficit in Husted’s
(1992) perspective by applying methods of Engle and Granger (1987), Johansen
(1991), Pesaran and Shin (1999) and Pesaran et al. (2001) for the period 1992Q1-2015Q3.
According to empirical results, we found a cointegration relationship between import
and export series, but the current account deficit is sustainable in the weak
form.

Anahtar Kelimeler

Turkish economy, sustainability of current account deficit, cointegration

Kaynakça

• Acemoglu, D., & Ucer, M. (2015). The Ups and Downs of Turkish Growth, 2002-2015: Political Dynamics, the European Union and the Institutional Slide. NBER Working Paper No. 21608, 1-34.
• Açıkgöz, Ş., & Akçağlayan, A. (2014). Türkiye'de Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği. Ege Akademik Bakış, 14(1), 83-97.
• Akkaya, Y., & Gürkaynak, R. S. (2012). Cari açık, bütçe dengesi, finansal istikrar ve para politikası: Heyecanlı bir dönemin izi. İktisat İşletme ve Finans, 27(315), 93-119.
• Alioğulları, Z. H., Başkaya, Y. S., Bulut, Y. E., & Kılınç, M. (2015). Türkiye’de Tüketici ve Ticari Kredilerin Cari Açıkla İlişkisi. TCMB Ekonomi Notları Sayı: 2015- 19, 1-13.
• Apergis, N., Katrakilidis, K. P., & Tabakis, N. M. (2000). Current account deficit sustainability: The case of Greece. Applied Economics Letters, 7(9), 599-603.
• Asteriou, D., & Hall, S. G. (2007). Applied Econometrics: A Modern Approach. New York: Palgrave Macmillian.
• Çeviş, İ., & Ceylan, R. (2015). Kırılgan Beşlide Satın Alma Gücü Paritesi (SAGP) Hipotezinin Test Edilmesi. Journal of Yasar University, 10(37), 6381-6477.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Engle, R. F., & Granger, C. W. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Göçer, İ. (2013). Türkiye'de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 213-242.
• Greenidge, K., Holder, C., & Moore, A. (2011). Current account deficit sustainability: the case of Barbados. Applied Economics , 43(8), 973-984.
• Gregory, A. W. (1994). Testing for Cointegration in Linear Quadratic Models. Journal of Business and Economic Statistics, 12(3), 347-360.
• Hakkio, C. S., & Rush, M. (1991). Is the Budget Deficit Too Large? Economic Inquiry, 29(3), 429–445.
• Haug, A. (1996). Tests for cointegration a Monte Carlo comparison. Journal of Econometrics, 71(1-2), 89-115.
• Husted, S. (1992). The Emerging U.S. Current Account Deficit in the 1980s: A Cointegration Analysis. The Review of Economics and Statistics, 74(1), 159-166.
• IMF. (2014). Turkey: 2014 Article IV Consultation-Staff Report; Press Release; and Statement by the Executive Director for Turkey. Washington DC: IMF.
• IMF World Economic Outlook Database. http://www.imf.org/en/Data
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Statistical analysis of cointegration vectors, 12(2-3), 231–254.
• Johansen, S. (1991). Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models. Econometrica, 59(6), 1551-1580.
• Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference On Cointegration – With Applications to the Demand For Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169–210.
• Kalkınma Bakanlığı. www.kalkinma.gov.tr
• Kalyoncu, H. (2005). Sustainability of Current Account for Turkey: Intertemporal Solvency Approach. Praque Economic Papers, 14(1), 82-88.
• Kara, A. H., & Sarıkaya, Ç. (2013). Türkiye'de Konjonktürel Etkilerden Arındırılmış Cari İşlemler Dengesi. İktisat İşletme ve Finans, 28(332), 09-32.
• Kónya, L. (2009). The sustainability of the current account in the Czech Republic, Hungary and Slovenia. Empirical Economics, 36, 367–384.
• Matsubayashi, Y. (2005). Are US Current Account Deficits Unsustainable? Testing for the Private and Government Intertemporal Budget Constraints. Japan and the World Economy, 17, 223–237.
• Milesi-Ferretti, G. M., & Razin, A. (1996). Sustainability of Persistent Current Account Deficits. NBER Working Paper No. w5467 , 1-33.
• Obstfeld, M., & Rogoff, K. (1995). The Intertemporal Approach to the Current Account. G. Grossman, & K. Rogoff içinde, International Economics Vol III. (s. 1731-1799). Elsevier.
• OECD. (2014). OECD Economic Surveys: Turkey 2014. Paris: OECD.
• Ongan, S. (2008). The Sustainability of Current Account Deficits and Tourism Receipts in Turkey. The International Trade Journal, 22(1), 39-62.
• Özer, M., & Coşkun, İ. O. (2011). Sustainability of Turkish Current Account Deficit in the Post-Crisis Period. MIBES Transactions International Journal, 5(2), 67-82.
• Peker, O. (2009). Türkiye'de Cari Açık Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Analiz. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 17(1), 164-174.
• Pesaran, M. H., & Pesaran, B. (1997). Working with Microfit 4: Microfit 4 User Manual. Oxford: Oxford University Press.
• Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis. S. Strom içinde, Econometrics and Economic Theory in the 20th century: The Ragnar Frish Centennial Symposium (s. 371-413). Cambridge: Cambridge University Press.
• Pesaran, M. H., & Smith, R. P. (1998). Structural Analysis of Cointegrating VARs. Journal of Economic Surveys, 12(5), 471–505.
• Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289–326.
• Phillips, P. C., & Loretan, M. (1991). Estimating Long-Run Economic Equilibria. The Review of Economic Studies, 53(3), 407-436.
• Röhn, O., Gönenç, R., Koen, V., & Coşar, E. E. (2014). Reducing Macroeconomic Imbalances in Turkey. OECD Economics Department Working Papers No. 1160, 1-34.
• Saygılı, Ş., Cihan, C., Yalçın, C., & Brand, T. H. (2014). Türkiye İmalat Sanayinde İthal Girdi Kullanımındaki Artışın Kaynakları. İktisat İşletme ve Finans, 29(342), 09-44.
• Şahbaz, A. (2011). Cari İşlem Açıklarının Sürdürülebilirliği: 2001-2011 Türkiye Örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 20(3), 417-432.
• Taymaz, E., Voyvoda, E., & Yılmaz, K. (2011). Uluslararası Üretim Zincirlerinde Dönüşüm ve Türkiye’nin Konumu. İstanbul: TÜSİAD-Koç Üniversitesi Ekonomik Araştırma Forumu Çalışma Raporları Serisi 11-01.
• TCMB. http://www.tcmb.gov.tr/
• TÜİK. http://www.tuik.gov.tr/
• Uygur, E. (2004). Cari Açık Tartışmaları. İktisat İşletme ve Finans, 19(222), 5-20.
• World Bank. http://www.worldbank.org/
• Yamak, R., & Korkmaz, A. (2007). Türk Cari İşlemler Açığı Sürdürülebilir mi? Ekonometrik Bir Yaklaşım. Bankacılar Dergisi(60), 17-32.
• Yücel, F., & Yanar, R. (2005). Türkiye'de Cari İşlem Açıkları Sürdürülebilir Mi? Zaman Serileri Perspektifinden Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 483-492.