EUROPEAN UNION’S CENTRAL ASIA POLICY IN THE FRAMEWORK OF AID PROGRAMMES

Yıl 2017, Sayı: 54, 1 - 15, 31.10.2017

Emirhan Kaya

Öz

Central Asia is notable as a region where the European
Union (EU) has not been effective at the expected level although it has
recently increased its effectiveness. The ineffectiveness of the EU in Central
Asia reinforces the belief that it is necessary for the EU to adopt an
interest-based policy toward the region. On the other hand, the EU faces
criticism that it ignores its value-based principles when it cooperates with
the authoritarian regimes of Central Asia by an approach prioritizing its
interests. The dilemma about the EU’s Central Asia policy gives the impression
that values and interests of the EU clash over the policy toward the region and
at that point, it strengthens the claims that the EU has to make a choice
between its human rights and security priorities. This study, which is inspired
by the mentioned case of EU’s Central Asia policy, aims to find out to what
degree this interest/value dilemma is reflected by the aid programmes developed
by the EU toward the region. Thus, the validity of the claims that the EU’s
interests overshadow the values it favoured in Central Asia is discussed within
the framework of the aid programmes for the region.

Anahtar Kelimeler

The European Union, Central Asia, Aid Programmes, Human Rights

YARDIM PROGRAMLARI ÇERÇEVESİNDE AVRUPA BİRLİĞİ’NİN ORTA ASYA POLİTİKASI

Öz

Orta Asya,
Avrupa Birliği’nin (AB) son dönemde etkinliğini artırmasına rağmen beklenen
düzeyde etkili olamadığı bir bölge olarak dikkat çekmektedir. AB’nin Orta
Asya’daki bu  etkisizliği, bölgeye
yönelik politikalarında çıkar odaklı bir yaklaşım benimsemesi gerektiği
düşüncesini ön plana çıkarmaktadır. AB,  çıkarlarına
öncelik veren bir yaklaşım sergileyerek Orta Asya’daki otoriter rejimlerle
işbirliğine gittiğinde ise değer odaklı ilkeleri ihmal ettiğine yönelik
eleştiriler ile karşı karşıya kalmaktadır. AB’nin Orta Asya politikasına dair
ortaya çıkan bu ikilem, bölgeye yönelik politikasında değerler ile çıkarların
çatıştığı izlenimi vermekte ve bu noktada AB açısından insan hakları ile
güvenlik öncelikleri arasında bir tercih yapmanın zorunlu olduğuna dair
iddiaları güçlendirmektedir. AB’nin Orta Asya politikasına dair ortaya konulan
söz konusu tablodan esinlenen bu çalışma ise AB’nin bölgeye yönelik olarak
geliştirdiği yardım programlarının yukarıda ifade edilen çıkar/değer ikilemini
ne derece yansıttığını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Böylelikle, AB’nin Orta
Asya’da hâkim kılmak istediği değerlerin bölgedeki çıkarlarının gölgesinde
kaldığına dair iddiaların geçerliliği bölgeye yönelik uygulanan yardım
programları çerçevesinde tartışılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Orta Asya, Yardım Programları, İnsan Hakları

Kaynakça

• Abdibaitova, B. (2009). Avrupa Birliği ve Kırgızistan İlişkilerinde Sorunlar ve Fırsatlar. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi, 4 (8), 95-119.
• Apokins, I. (2015). Reviewing the EU Strategy for Central Asia: Results and Future Prospects. L’Europe en Formation, 375, 10-17.
• Burkhanov, A. (2007). The EU Strategy in Central Asia: Successes and Failures. Central Asia and the Caucasus, 3 (45), 15-25.
• Council of the European Union. (2007). The EU and Central Asia: Strategy for a New Partnership. http://register.consilium.europa.eu/doc/srv?l=EN&f=ST%2010113%202007%20INIT. Erişim Tarihi: 13.05.2016.
• Crawford, G. (2008). EU Human Rights and Democracy Promotion in Central Asia: From Lofty Principles to Lowly Self-Interests. Perspectives on European Politics and Society, 9 (2), 172-191.
• Çayhan, E. (2003). The European Union’s Central Asia Strategy. Bilig, 26, 11-43.
• Erdoğan, M. M. (2011). Türk Cumhuriyetleri’nin Bağımsızlıklarının 20. Yılında Avrupa Birliği’nin Orta Asya Politikaları. Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi.
• European Commission. (2006). Baku Initiative. Directorate-General Energy and Transport. http://ec.europa.eu/dgs/energy_transport/international/regional/caspian/energy_en.htm. Erişim Tarihi: 11.06.2016.
• European Commission Democracy and Human Rights. What is EIDHR? http://www.eidhr.eu/whatis-eidhr. Erişim Tarihi: 17.06.2016.
• European Community Regional Strategy Paper for Assistance to Central Asia for the Period 2007-2013. European Union External Actions Service. http://www.eeas.europa.eu/central_asia/rsp/07_13_en.pdf. Erişim Tarihi: 21.05.2016.
• European Parliament. (2014). Evaluation of the EU’s Human Right Policies and Engagement in Central Asia. European Parliament Directorate General for External Policies, Brüksel.
• European Parliament. (2016). Implementation and Review of the European Union-Central Asia Strategy: Recommendations for EU Action. European Parliament Directorate-General for External Policies Policy Department.
• Gast, A. (2014). A Shift in the EU Strategy for Central Asia?. Carnegie Moscow Center. http://carnegie.ru/publications/?fa=55483. Erişim Tarihi: 26.04.2016.
• Hatipoğlu, E. (2008). Avrupa Birliği-Orta Asya İlişkilerinde Yeni Bir Stratejiye Doğru (Mu?). Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi, 3 (5), 1-25.
• Hüseynov, F. (2001). Avrupa Birliği-BDT Ülkeleri İlişkilerinin Hukukî Çerçevesi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 50 (2), 247-288.
• International Crisis Group. (2006). Central Asia: What Role for the European Union? (Asia Report No 113).
• Karluk, S. R. (2008). Küreselleşen Dünyada Avrupa Birliği’nin Orta Asya Ülkeleri ile Olan İlişkileri ve Bölgeye Yönelik Stratejisi. II. Uluslararası Sosyal Bilimciler Kongresi, Bişkek.
• Kök, H. (2009). The European Union and Uzbekistan Since Independence. Bezen Balamir-Coskun, Birgül Demirtaş Coşkun (Ed.), Neighborhood Challenge: The European Union and Its Neighbors içinde (s. 353-376). Boca Raton: Universal Publishers.
• Laruelle, M., Peyrouse, S. (2015). Globalizing Central Asia: Geopolitics and the Challenges of Economic Development. Oxon: Routledge.
• Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Latvia . (2016). Latvia Aims to Improve Border Management in Central Asia. http://www.mfa.gov.lv/en/news/latest-news/49466-latvia-aims-to-improve-border-management-in-central-asia. Erişim Tarihi: 12.06.2016.
• Omelicheva, M. Y. (2015). Democracy in Central Asia: Competing Perspectives and Alternative Strategies. Kentucky: The University Press of Kentucky.
• Özalp, O. N. (2011). Avrupa Birliği’nin Orta Asya Politikası. Civil Academy, 15-38.
• Samur, H. (2012). Avrupa Birliği’nin Orta Asya Politikası: İdealist Söylemlerin Yetersiz Eylemlerle Yürütülme Çabası. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi, 7 (13), 1-29.
• Sodupe, K., Benito, E. (1998). The Evolution of the European Union’s Tacis Programme, 1991-96. Journal of Communist Studies and Transition Politics, 14 (4), 51-68.
• Strategy Paper 2002-2006 & Indicative Programme 2002-2004 for Central Asia. (2002). European External Action Service. http://eeas.europa.eu/central_asia/rsp/02_06_en.pdf. Erişim Tarihi: 21.05.2016.
• Şahin, Ç., Düğen, T. (2015). The European Union in Central Asia: A One-Dimensional Strategy. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (4), 52-65.
• TRACECA Türkiye Ulusal Sekreterliği. http://www.traceca.org.tr. Erişim Tarihi:12.06.2016.
• Tutar, E., Tutar, F., Eren, M. V. (2009). Uluslararası Ulaşım Koridorunda Yeni Bir Açılım: TRACECA Projesi ve Türkiye. Mevzuat Dergisi, 12 (139).
• Urdze, S. (2010). The Tool Kit of EU-Central Asian Cooperation. Alexander Warkotsch (Ed.), The European Union and Central Asia içinde (s. 22-32). Taylor & Francis e-Library.
• Usul, A. R. (2011). Avrupa Birliği’nin Orta Asya’ya Yönelik İnsan Hakları Siyaseti: Retorik ve Realpolitik. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Dergisi, 6 (11), 75-89.
• Warkotsch, A. (2010). Introduction. Alexander Warkotsch (Ed.), The European Union and Central Asia içinde (s. 1-8). Taylor & Francis e-Library.
• Yazgan, H. (2015). Avrupa Birliği ve Orta Asya. Cengiz Dinç (Ed.), Avrupa ve Avrupa Birliği Teori, Güncel İç Gelişmeler ve Dış İlişkiler içinde. Ankara: Savaş.