KÜLTÜREL MİRAS TURİZMİ BAĞLAMINDA GELENEKSEL EL SANATLARI: ERZİNCAN BAKIR İŞLEMECİLİĞİ

Yıl 2018, Sayı: 55, 174 - 191, 21.02.2018

Gürkan Alagöz , İsmail Çalık , Erkan Güneş

Öz

Kültürel
miras unsurları turizm açısından çok önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda
geleneksel el sanatlarının korunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilirliği hem
geleneğin korunması hem de turizm yönüyle katma değer yaratması bakımından ele
alınması gereken bir konudur. Erzincan geleneksel bakır işlemeciliğinin
yapıldığı nadir illerimizden birisidir. Araştırmanın amacı, Erzincan’da bakır
işlemeciliğinin eskiye göre durumunu tespit etmek ve el sanatına olan ilgi
seviyesini belirlemek, el sanatı ustalarının bakır işlemeciliği kapsamında
hangi ürünleri ürettikleri, bu sanatın zor taraflarını ortaya koymak, bakır
işlemeciliğinin gelecek nesillere ulaştırılmasında ve korunmasında karşılaşılan
güçlükleri açıklamak, somut olmayan kültürel miras çerçevesinde turizmin bu
değerlerin değerlendirilmesi ve korunmasındaki rolünü tartışmak ve mesleğin
sürdürülebilir gelişimi ve korunması açısından önerilerde bulunmaktır.
Geleneksel bu sanatın korunması, yaşatılması ve gelecek nesillere doğru bir
şekilde taşınabilmesi için, bu sanatı icra eden bakır işlemeciliği ustalarıyla 15.05.2016-20.05.2016
tarihleri arasında 10 bakır işlemeciliği ustasıyla yapılandırılmış mülakat
yapılmıştır. Mülakat formundaki sorular Alparsan (2010), Çalık (2015), Çalık ve
Ödemiş (2015) Dünya Turizm Örgütü Sürdürülebilir Turizm Göstergelerinden (2004)
yararlanılarak oluşturulmuştur. Elde edilen görüşme metinlerinden tematik
kategoriler belirlenmiş ve sayılarak sonuçların yorumlanması amacıyla içerik
analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda,bakır işlemeciliği sanatının yok olma riskiyle karşı karşıya olduğu,
eskiye göre daha az üretim yapıldığını, geçmişe göre daha az ilgi gösterildiği
ortaya çıkmıştır. Ayrıca bu sanatın yaşatılabilmesi manasında daha çok turistik
eşya üretilmesi ve turistlere sunulması gerektiği araştırmanın bir diğer önemli
bulgusudur.

Anahtar Kelimeler

Bakır İşlemeciliği, El Sanatları, Turizm ve El Sanatları, SOKÜM

CURRENT SITUATION AND SUSTAINABILITY OF ERZINCAN COPPER PROCESSING ART IN TERMS OF CULTURAL HERITAGE TOURISM

Öz

Cultural heritage components have a very important place
in terms of tourism. In this context, preserving, developing and sustaining of
traditional handicrafts is a subject that needs to be considered both from the respepect
of keeping traditions and creating added value in terms of tourism. Erzincan is
one of the rare examples where traditional copper processing is surviving. The aim
of the research is to determine the situation of the copper processing when compared
and contrast with its past in Erzincan; to determine the level of interest in
handicraft, to find out what products are produced by the handicraftsmen; to reveal
the difficulties of this art; to explain the difficulties in reaching and transferring
the copper processing art to future generations;  to discuss and evaluate the role of  tourism in the evaluation and protection of
these values within the framework of intangible cultural the role of tourism within
theframework of intangible cultural heritage and to make suggestions for the sustainable
development and protection of the profession. Between the dates of 15.05.2016
and 20.05.2016,  structured interviews were
held with 10 masters stil performing copper art in order to protect, maintain and
transfer thet raditional handicraftst to next generations
in the right manner. . The questions adopted in the interviews form were produced
by using the studies of Alparsan (2010), Çalık (2015), Çalık and Ödemiş (2015)
and Indicators of Sustainable Development for Tourism Destinations (WTO, 2004).
The thematic categories were obtained from the interview texts and a content analyze
method was conducted in order to interpret the results. Based on results of
theresearch, it was revealed that the art of copper processingart  in the risk of disappering and both the production
and the interest to copper products are lesser whencompared to the past. In addition,
another significant finding of there search is the necessity of producing more touristic
goods and offering them to tourists so as to maintain this kind of art. Moreover,
another significant finding of the research is the necessity of producing more touristic
goods and offering them to the tourists so as to maintain this sort of art.

Anahtar Kelimeler

CopperProcessing, Handicrafts, TourismandHandicrafts, Cultural Heritage

Kaynakça

• Aksatan, M. ve Aktaş, G. (2012). Küçük Konaklama İşletmelerinde Müşteri İlişkileri Yönetimi: Alaçatı Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, Güz: 233 – 247.
• Albayrak, A., (2013). Alternatif Turizm, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Alparslan, E., (2010). Oltu Taşı İşlemeciliği İle İlgili Faaliyet Gösteren Bireylerin Demografik Özelliklerinin Ve Mesleğe İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26: 40-56.
• Arıoğlu, İ. E. ve Atasoy, Ö. A., (2015). Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Geleneksel El Sanatları Ve Kültür Ve Turizm Bakanlığı, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic (10)16:109-126
• Bahçe, A. S., (2009). Kırsal Gelişimde Kültür (Mirası) Turizmi Modeli, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25: 1-12.
• Batman, O. ve Oğuz, S. Ç., (2008). Kültür Turizmi, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Editör: Hacıoğlu, N. ve Avcıkurt, C., Nobel Yayın Dağıtım, Ankara: 189-208.
• Bayazit, M., Ceylan, U. ve Saylan, U., (2012). Geleneksel El Sanatlarının Bölge Turizmine Etkisi: Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1): 899-908.
• Brooks, G., (2011). Herıtage As A Driver For Development: Its Contribution to Sustainable Tourism In Contemporary Society, Heritage, Driver Of Development, Theme 3, Session 1: 496-505.
• Can, M., (2013). Geleneksel Türk El Sanatlarının Turizme ve Ekonomiye Katkısı, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2):259-266.
• Carlsen, J., Hughes, M., Frost, W., Pocock, C. ve Peel, V., (2008). Success Factors In Cultural Heritage Tourism Enterprise Management, Technical Reports, CRC for Sustainable Tourism Pty Ltd, Australia.
• Çalık, İ., (2015). Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Araştırması, Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 28, Gümüşhane.
• Çalık, İ. ve Ödemiş, M. (2015). Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurlarının Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi: Gümüşhane İli Örneği, 16. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Editör: Kelkit, A., Editör Yrd: Mercan, Ş. O. ve Yıldırım, M., 12-15 Kasım 2015, Çanakkale, Detay Yayıncılık, Ankara. 833-843.
• Dağtaş, Erdal (2006). Türkiye’de Magazin Basını Magazin Eklerinin Sektör ve Metin Analizi. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Dağtaş, E. ve Okuroğlu, S. (2012). Küreselleşme Çerçevesinde Medya Ortamındaki Tektipleşmenin Magazin İçerikleri Üzerinden Çözümlenmesi: Tekelleşmiş Cnn, Hürriyet ve İzvestiya Haber Ağları Örnekleri. E. Dağtaş (Der). Küreselleşme, Medya, Toplum, Ankara: BirGün Kitap Yayıncılık, 2012. 235-290.
• Doğaner, S., (2003). Miras Turizminin Coğrafi Kaynakları ve Korunması, E. Ü. Coğrafya Bölümü Sempozyumları 2, Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu, 16-18 Nisan 2003, İzmir: 1-8.
• Emekli, G., (2006). Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm, Ege Coğrafya Dergisi, 15: 51-59.
• Emekli, G., (2013). Kültür Mirasının Turizm Aracılığı İle Değerlendirilmesi: Kültürel Turizm ve Türkiye, Profesör Doktor İlhan Kayan’a Armağan, Editör: Öner, E., Ege Üniversitesi Yayınları Edebiyat Fakültesi Yayın No: 181: 655-663.
• Erzincan Gezi Rehberi, (2011). Bizim Matbaa, İstanbul.
• Fagence, M., (2003). Tourism and Local Society and Culture, Tourism In Destination Communities, Editör: Singh, S., Timothy, D. J. ve Dowling, R.K., CABI Publishing, UK: 55-78
• Göğebakan, Y. (2015). Dünya Üzerindeki Kültürel Varlıkların Turizme ve Ekonomiye Katkısı. Anadolu Üniversitesi Sanat & Tasarım Dergisi, 5(9): 48-70.
• Gülüm, E. (2015). Yaratıcı Turizm - Halk Kültürü İlişkisi Ve Yerelin Popülerleşmesi, Millî Folklor, 27 (105): 87-98.
• İllere Göre Geleneksel El Sanatlarımız, (2012). Milli Eğitim Bakanlığı, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, Sosyal ve Kültürel Eğitimler ve Faaliyetler Grup Başkanlığı.
• Kozak, N., Kozak, M. A. ve Kozak, M., (2015). Genel Turizm, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Köşklü, Z., (2005). Geçmişten Günümüze Erzurum’da Bakırcılık ve Bakır Kaplar, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 8: 107-120.
• Lenzerini, F., (2015). Intangible Cultural Heritage: The Living Culture of Peoples, The European Journal of International Law, 22(1): 101-120.
• Mckercher, B. (2008). Tourism as a Catalyst for Crafts: Pros and Cons, Tourism and Handicrafts, A Report on the International Conference on Tourism and Handicrafts, 13 – 15 May 2006, Tehran, Islamic Republic of Iran, World Tourism Organization: 17-24.
• Mckercher, B. ve Du Cros, H., (2012). Cultural Tourism The Partnership Between Tourism and Heritage Management, Routledge, USA.
• Naldan, F., (2014). Erzincan Bakırcılığı, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9/10 Fall: 775-796.
• Norhasimah, İ., Tarmiji, M. ve Azizul, A., (2014). Cultural Heritage Tourism in Malaysia: Issues and Challenges, SHS Web of Conferences 12, DOI: 10.1051/shsconf/20141201059: 1-8.
• O’Connor, D. (2008). Handicrafts and their Linkage with Tourism, Tourism and Handicrafts, A Report on the International Conference on Tourism and Handicrafts, 13 – 15 May 2006, Tehran, Islamic Republic of Iran, World Tourism Organization: 7-14.
• Ondimu, K. I., (2002). Cultural Tourism In Kenya, Annals of Tourism Research, 29(4): 1036–1047.
• Özdemir, M. ve KAYA, F. O., (2011). Günümüzde Gaziantep İlinde Bakırcılık, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3):1249 -1270 ISSN: 1303-0094.
• Öztürk, İ., (2005). Türk El Sanatlarının Günümüzdeki Durumu - (Tarihçe, Sorunlar, Öneriler), Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 10. Yıl Özel Sayısı, 7: 67-75.
• Öter, Z., (2010). Türk El Sanatlarının Kültür Turizmi Bağlamında Değerlendirilmesi, Millî Folklor, 22 (86):174-185
• Richards, G. ve Wilson, J., (2006). Developing Creativity in Tourist Experiences: A Solution to the Serial Reproduction of Culture?, Tourism Management, 27: 1209–1223.
• Sarıkaya Hünerel, Z. ve Er, B., (2012). Halk Kültürünün Tanıtılmasında El Sanatlarının Yeri ve Önemi, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1):179-190.
• Şahin, İ. F., (2009). Erzincan İli’nin Turizm Potansiyeli ve İldeki Ekoturizm Uygulamaları, Doğu Coğrafya Dergisi, 14 (22): 69-88.
• Türker, A. ve Çelik, İ., (2012). Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurlarının Turistik Ürün Olarak Geliştirilmesine Yönelik Alternatif Öneriler, Yeni Fikir Dergisi, 9: 86-98.
• WTO, (2004). Indicators of Sustainable Development for Tourism Destinations:A Guidebook, Spain.
• Uslu, A. ve Kiper, T., (2006). Turizmin Kültürel Miras Üzerine Etkileri: Beypazarı/Ankara Örneğinde Yerel Halkın Farkındalığı, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3):305-314
• http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,159257/somut-olmayan-kulturel-miras-ulusal-envanteri.html
• http://www.erzincan.gov.tr/kulturel-degerler2
• http://www.unesco.org/culture/ich/doc/src/00009-TR-PDF.pdf