BİREYLERİN AHLAKİ OLGUNLUK VE BAĞIŞLAMA İSTEKLİLİĞİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE İLİŞKİSİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 55, 207 - 223, 21.02.2018

Sümeyya Tatlı , F. Abide Güngör Aytar

Öz

Çalışmada amaçlanan
bireylerin kişilik özelliklerine göre ahlaki olgunluklarının ve bağışlama istekliliklerinin
hangi yönde değiştiğini belirlemek olmuştur. Çalışma ilişkisel tarama modelinde
gerçekleştirilmiş olup çalışma grubunu oluşturan bireyler Kilis 7 Aralık
Üniversitesi’ne devam eden ve katılıma istekli olan 370 öğrencidir. Verilerin
toplanmasında “Genel Bilgi Formu”, “Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi
(SDKT)”,  “Ahlaki Olgunluk Ölçeği (AOÖ)”
ve “Bağışlama İstekliliği Ölçeği (BİÖ)” kullanılmıştır. Yapılan
Kolmogorov-Smirnov testi sonucunda veriler normal dağılım göstermediği için
analiz işlemlerinde Mann Whitney U-testi, Kruskal-Wallis Varyans Analizi
tekniği ve  Spearman Sıra Korelâsyonu
Analizi olmak üzere nonparametrik yöntemlerden faydalanılmıştır. Çalışma
sonucunda; bireylerin bağışlama isteklilikleri ile ahlaki olgunluklarının
kişiliklerine göre farklılaştığı belirlenmiştir. Ayrıca kişilik özelliklerine göre
cinsiyet, mezun olunan lise türü ve daha önce yaşanılan yer değişkenlerinin;
bağışlama istekliliğinde yaş ve cinsiyet değişkenlerinin; ahlaki olgunluğa göre
ise mezun olunan lise değişkeninin anlamlı farklılık meydana getirdiği sonucuna
ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Ahlaki olgunluk, Bağışlama, Kişilk

DETERMINATION OF RELATIONSHIP BETWEEN PERSONAL CHARACTERISTICS WITH THE MORAL MATURITY AND WILLINGNESS TO FORGIVE OF INDIVIDUALS

Öz

The aim of the study was to determine the moral maturity and the
willingness to forgive according to the personality traits of the individuals.  The study was
conducted in relational screening model. Individuals who constituted the
working group were 370 volunteer students attending Kilis 7 Aralık University.
The "General Information Form”, “Adjective Based Personality
Scale (ABPT)”, “Willingness to Forgive Scale” and “Moral Maturity Scale” were used in the data collection. As the result of the Kolmogorov-Smirnov test showed no
normal distribution, the nonparametric methods such as Mann Whitney U-test,
Kruskal-Wallis Variance Analysis technique and Spearman Rank Correlation
Analysis were used for analysis. It was determined at the result of the research the individual's
willingness to forgive and the moral maturity differentiated by their
personality. In addition, gender, graduated high school type and previous live
place variables according to personality characteristics; age and gender
variables according to willingness to forgive; the graduated high school
variable according to the moral maturity has reached the result that makes
meaningful difference.

Anahtar Kelimeler

Moral maturity, Forgive, Personality

Kaynakça

• Açıkel, M. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Aşk Biçimleri ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Alkal, A. (2016). Ahlaki Olgunluğun Yordanmasında Kişilik Özelliklerin ve Bazı Değişkenlerin Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Allport, G. W. (1949). Personality: A psychological interpretation. London:Constable.
• Aydın, Ö. (2008). Sorumluluk Ve Yardımseverlik Odaklı Karakter Eğitimi Programının İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Ahlaki Olgunluk Düzeyine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Aytaç, S. (2009). İnsanı Anlama Çabası: Psikolojiye Giriş. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Aytürk, N. (2011). İnsan Sanatı. İstanbul: Yediveren Yayınları.
• Bacanlı, H., İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş Faktör Kuramına Dayalı Bir Kişilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT), Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Berry, J. W. ve Worthington Jr, E. L. (2001). Forgivingness, Relationship Quality, Stress while Imagining Relationship Events, and Physical and Mental Health. Journal of Counseling Psychology, 48(4), 447-455.
• Bono, J. E.; Boles, T. L.; Judge, T. A. & Lauver, K. J. (2002). The Role of Personality in Task and Relationship Conflict. Journal of Personality, 70 (3), 311‐344.
• Brown, R. P. (2003). Measuring individual differences in the tendency to forgive: Construct validity and links with depression. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 759–771.
• Budaev, S. (1998). Sex Differences in the Big Five Personality Factors: Testing an Evolutionary Hypothesis. Personality and Individual Differences, 26, 801-813. Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Costa, P.T. & McCare, R.R. (1995). Domains and Facets: Hiyerarchical Personality Assessment Using the Revised NEO Personality Inventory. Journal of Personality Assessment, 64(1): 21‐50.
• Çeliköz, N. ve Şeker-Sır, N. (2016). Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (Sdkt): Geçerlik Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 118-131.
• Çivitçi, N. ve Arıcıoğlu, A. (2012). Beş Faktör Kuramına Dayalı Kişilik Özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 78-96.
• Çoklar, I. (2014). Kişilik Özellikleri ile Bağışlama Eğilimi Arasındaki İlişkinin İntikam Güdüsü ve Adalete Duyarlılık Temelinde İncelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çoklar, I. Ve Dönmez, A. (2015). Bağışlama İstekliliği Ölçeği'nin Uyarlama, Geçerlik Ve Güvenilirlik Çalışması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 60-73.
• Demir, B. (2008). Adalet ve Saygı İçerikli Karakter Eğitimi Programının İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Ahlaki Olgunluk Düzeyine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Baartman, H. E. M., De Mey, J. R. P. B., & Schulze, H. (1999). Ethnic Variation and the Development of Moral Judgment of Youth in Dutch Society. Youth and Society, 31(1), 54-75.
• Bore, M., Munro, D., Kerridge, L., & Powis, D. (2005). Selection of Medical Students According to their Moral Orıentatıon. Medical Education, 39(3), 266-275.
• DeHaan, R., Hanford, R., Kinlaw, K., Philler, D. & Snarey, J. (1997). Promotıng Ethical Reasoning; Affect and Behavior Among Higt School Students: An Evaluation of Three Teaching Strategies, Journal of Moral Education, 26(1), 5-21.
• DiBlasio, F. A. (1998). The Use of a Decision‐Based Forgiveness Intervention Within Intergenerational Family Therapy. Journal of Family Therapy, 20(1), 77-96.
• Enright, R. D. ve Zell, R. L. (1989). Problems Encountered When We Forgive One Another. Journal of Psychology and Christianity, 8(1), 52–60.
• Ferns, I. & Thom, D. P. (2001). Moral Development and South African Adolescents: Evidence Agoinst Cultural Universality in Kohlberg's Theory, South African Journol of Psychology, 31(4), 38-47.
• Fukuyama, F. (2005). Güven: Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması. A. Buğdaycı (Çev.). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Girard, M., & Mullet, E. (1997). Forgiveness in Adolescents, Young, Middle-Aged and Older Adults. Journal of Adult Development, 4(4), 209-220.
• Güngör, E. (2010). Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Hartati, N., Jalal, M. ve Adriani, Y. (2017). Influence of Religious Orientation and Personality Trait towards Forgiving Attitude among Students. International Journal of Sustainable Development, 10(01), 27-34.
• Jenkins-Guarnieri, M. A., Wright, S. L. & Hudiburg, L. M. (2012). The Relationships among Attachment Style, Personality Traits, Interpersonal Competency, and Facebook Use. Journal of Applied Developmental Psychology, 33(6), 294-301.
• Kara, E. (2009). Dini Ve Psikolojik Açıdan Bağışlayıcığın Terapötik Değeri. The Journal of International Social Research, 2(8), 221-229.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaya, M. & Aydın, C. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Dini İnanç İle Ahlaki Olgunluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 15–42.
• Klimstra, T. (2010). The Dynamics of Personality and Identity in Adolescence. Utrecht University, The Netherlands.
• Lickona, T. E. (1992). Educating for Character: How Our Schools can Teach Respect and Responsibility. New York: Bantam Books.
• McAdams D.P. & Olson B. D. (2010). Personality Development: Continuity and Change over the Life Course. Annu Rev Psycho, 61, 517- 542.
• Merdan, E. (2011). Kişilikle Kariyer Seçimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Özel Sektörde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Miller, A. J., Worthington Jr, E. L. ve McDaniel, M. A. (2008). Gender and Forgiveness: A Meta-Analytic Review and Research Agenda. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(8), 843-876
• Mullet, E., Girard, M., & Bakhshi, P. (2004). Conceptualizations of Forgiveness. European Psychologist, 9(2), 78-86.
• North, J. (1998). The “Ideal” of Forgiveness: A Philosopher’s Exploration. (Edt. R. D. Enright & J. North). Exploring forgiveness (15-34). University of Wisconsin, Madison.
• Rothmann, S. & Coetzer, E. P. (2003). The Big Five Personality Dimensions and Job Performance. SA Journal of Industrial Psychology, 29(1), 68-74.
• Robbins, P.S. ve Judge, A. T. (2013). Örgütsel Davranış. İ. Erdem (Çev. Edt.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Selçuk, Z. (2005). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sharpe, J. P., Martin, N. R. & Roth, K. A. (2011). Optimism and the Big Five Factors of Personality: Beyond Neuroticism and Extraversion. Personality and Individual Differences, 51 (8), 946-951.
• Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
• Şengün, M. ve Kaya, M. (2007). Ahlaki Olgunluk Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24–25, 51–64.
• Şengün, M. (2008). Lise Öğrencilerinin Ahlaki Olgunluk Düzeylerinin Bazı Kişisel Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Taysi, E. (2007). İkili İlişkilerde Bağışlama: İlişki Kalitesi ve Yüklemelerin Rolü. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Thompson, L. Y., Snyder, C. R., Hoffman, L., Michael, S. T., Rasmussen, H. N., Billings, L. S., Heinze, L., Neufeld, J. E., Shorey, H. S., Roberts, J. C. ve Roberts, D. E. (2005). Dispositional Forgiveness of Self, Others, and Situations. Journal of Personality, 73(2), 313-359.
• Toussaint, L., & Webb, J.R. (2005). Gender Differences in the Relationship Between Empathy and Forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673-685.
• Wu, K., Linsted, K. & Lee, J. (2005). Blood Type and The Five Factors of Personality in Asia. Personality and the Individual Differences, 38(4), 797-808.