SENDİKALILIK VE İŞ TATMİNİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: MAVİ YAKALILAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Sayı: 57, 129 - 143, 18.08.2018

Oğuz Başol , İskender Gümüş , Nisan Nur Çakır

Öz

İş tatmini, ekonomik bir değişken olarak, emek piyasası teorilerinde ve
işçilerin davranışlarını açıklamada merkezi bir rol almakla birlikte; kıdem,
işten ayrılma niyeti, sendikalaşma ve grev gibi emek piyasası politikalarını
açıklamak için de kullanılmaktadır. Bu çalışmada, aynı işkolunda sendikalı ve sendikasız
çalışan mavi yakalıların sendikaya ilişkin tutumları ile iş tatmini arasındaki
ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Sonuçlar; sendika üyesi olarak çalışan
katılımcıların iş tatmini düzeyinin (3,25±,79), sendikaya üye olmadan
çalışan katılımcıların iş tatmini düzeyinden (3,02±1,00) daha yüksek olduğunu (Z:
-2,139; p: 0,03); sendikaya karşı pozitif tutumda meydana gelen bir artışın, iş
tatminini %21 arttırdığını; sendikaya karşı negatif tutumda meydana gelen bir
artışın ise iş tatminini %35 arttırdığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Sendika, İş tatmini, Türkiye, SmartPLS

The Relationship Between Unionization and Job Satisfaction: A Research on Blue Collar Employees

Öz

Job satisfaction, as an economic variable, plays
a critical role in labor market theories and in explaining employees’ behavior
also it is used to explain labor market policies such as seniority, turnover
intention, unionization, and strike. In this study, it is aimed to determine
the relationship between union member or non-union blue collar employees'
attitudes towards trade union and job satisfaction in the same sector. The results
show that; union member’s job satisfaction level (3,25±,79) is higher
than non-union employees’(3,02±1,00) (Z: -2,139, p: 0.03). Also,
the positive attitude increases job satisfaction by 21% and negative attitude
increases job satisfaction by 35%.

Anahtar Kelimeler

Trade union, job satisfaction, Turkey, SmartPLS

Kaynakça

• Costello, A. B., Osborne, J. W. (2005). Best Practices in Exploratory Factor Analysis: Four Recommendations for Getting the Most From Your Analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 10(7), 1–9.
• Çetik, M., Akkaya, Y. (1999). Türkiye’de Endüstri İlişkileri. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Daud, Z., Tumin, S. (2013). The Relationship Between Employees’ Need and the Formation of Trade Union: The Malaysian Manufacturing Company’s Experience. International Journal of Business and Social Science, 4(13), 124-134.
• Fornell, C., Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Garcia-Serrano, C. (2008). Job Satisfaction, Union Membership and Collective Bargaining. European Journal of Industrial Relations, 15(1), 91-111.
• Gökçe E. (2009). İlköğretim Öğretmenlerinin Öğretmen Örgütlerine (Sendikalara) Üye Olmama Sebepleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gümüş, İ. (2016). Communism and Immigration. Frederick F. Wherry, Juliet B. Schor (Ed.), The SAGE Encyclopedia of Economics and Society. London: Sage Publictions.
• Haydaroğlu, C., Erdoğan, H. (2016). Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Yapısındaki Dönüşümünde Sendika-Siyaset İlişkisi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 38-46.
• Heywood, J. S., Siebert, W. S., Wei, X. (2002). Worker Sorting and Job Satisfaction: The Case of Union and Government Jobs. Industrial and Labor Relations Review, 55(4), 595-609.
• Izgar, H., Ertekin, A. L., Deniz, M. E. (2009). Aynı İş Kolunda Çalışan Sendikalı ve Sendikasız İşgörenlerin İş Doyumu. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 105-114.
• Afthanoran, W. M. A. (2013). A Comparison of Partial Least Square Structural Equation Modeling (pls-sem) and Covariance Based Structural Equation Modeling (cb-sem) for Confirmatory Factor Analysis. International Journal of Engineering Science and Innovative Technology, 2(5), 198-205.
• Julian, B., Kelloway, E. K., Bremermann, E. H. (1991). Preemployment Predictors of Union Attitudes: The Role of Family Socialization and Work Beliefs. Journal of Applied Psychology, 76(5), 725-731.
• Koray, M. (1994). Değişen Koşullarda Sendikacılık: Gelişmiş Ülkeler ve Türkiye. İstanbul: Promat Basım Yayın.
• Kutal, M. (2005). Türk Sendikacılığını Çevreleyen Olumsuz Koşullar, Özellikler. Çalışma ve Toplum, 2005/2, 11-26.
• Laroche, P. (2015). Union Membership and Job Satisfaction:
Initial Evidence from French Linked Employer-Employee Data. The 2015 Annual Meeting of American Economic Association Conference, 03-05 Janurary 2015, Boston-USA.
• Lordoğlu, K. (2004). Türkiye’de Sendika Hareketinin Kısmen Gölgeli Bir Alanı Üstüne Tartışmalar. Alpay Hekimler (Ed.), AB-Türkiye ve Endüstri İlişkileri içinde. İstanbul: Beta Yayınları.
• Mahiroğulları, A. (2012). XXI. Yüzyıla Girerken Sendikacılık: Günümüzdeki̇ Değişim, Dönüşüm ve Gelecek İçin Arayışlar. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 9-33.
• Odewahn, C., Petty, M. M. (1980). A Comparison of Levels of Job Satisfaction, Rol Stress and Personal Competence Between Union Members and Nonmenbers. Academy of Management Journal, 23, 150-155.
• Parlak, Z., Özdemir, S. (2011). Esneklik Kavramı ve Emek Piyasalarında Esneklik. Sosyal Siyaset Konferansları, 60(1), 1–60.
• Saari, L. M., Judge, T. A. (2004). Employee Attitudes and Job Satisfaction. Human Resources Management, 43(4), 395-407.
• Seçer, B. (2009). Kadınların Sendikalara Yönelik Tutumları ile Cinsiyet Ayrımcılığı Algılarının Sendika Üyesi Olma İsteğine Etkisi. Çalışma ve Toplum, 2009/4, 27-60.
• Artz, B. (2012). Does the Impact of Union Experience on Job Satisfaction Differ by Gender?. Industrial and Labor Relations Review, 65(2), 225-243.
• Selamoğlu, A. (1995). İşçi Sendikacılığının Gücündeki Değişim: Gelişmeler-Nedenler Eğilimler. Ankara: TTK Basımevi.
• Selamoğlu, A. (2003). İşçi Sendikacılığında Yeniden Yapılanma ve Örgütlenme Modeli. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 63-98.
• Selamoğlu, A. (2004). Örgütlenme Sorunu ve Sendikal Yapıda Değişim Arayışı. Çalışma ve Toplum, 2004/2, 39-54.
• Soner, Ş. (1998). 12 Eylül Döneminde İşçi Hareketleri – 12 Mart Döneminde İşçi Hareketleri. Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, C. 2. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Sun, H. Ö. (2002). İş Doyumu Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü. Uzman Yeterlilik Tezi, Ankara: TCMB.
• Tekin, Ö. A. (2014). Sendikacılık ve Türkiye Turizm Sektörü. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 125-152.
• Toçoğlu, E. (1994). Türk Sendikacılığı ve Yapısal Değişmeler. I. Ulusal Endüstri İlişkileri Kongresi. Ankara: Kamu İş Yayınları, s.156-167.
• Toksöz, G. (2007). Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu. Ankara: Uluslararası Çalışma Ofisi.
• Topalhan, T. (2015). Endüstri İlişkileri. Ankara: Matser Yayıncılık.
• Uçkan, B., Kağnıcıoğlu, D. (2009). İşçilerin Sendikalara İlişkin Algı ve Tutumları: Eskişehir Örneği. Çalışma ve Toplum, 2009/3, 35-56.
• Aykaç, M. (2000). Sendikaların Geleceği: Küreselleşme ve Yapısal Değişiklikler Açısından Bir Analiz. Prof. Dr. Nusret Ekin’e Armağan içinde. Ankara: Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası.
• Urhan, B. (2005). Sendikal Örgütlenme Bunalımı ve Türkiye’deki Durum, İstanbul: Petrol-İş Yayınları
• Urhan, B. (2012). İşçilerin Sendikaya Üye Olma Nedenleri ve Sendikaların Yeni Üye Kazanmaya Yönelik Stratejileri. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 33-56.
• Üçüncü, K. (2016). İş tatmini ve Motivasyon. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Webb, S., Webb, B. (1920). The History of Trade Unionism, New York: Longman Green & Co.
• Yakut Aymankuy, Ş. (2005). Konaklama İşletmelerinde Sendikaların Hizmet Kalitesine Etkileri. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(14), 1- 22.
• Yazıcı, E. (2010). Sendikal Hareket: Yeni Misyon Arayışları. Ankara: A Kitap.
• Yıldırım, E. (2008). Sendikalar ve Kriz. Çalışma ve Toplum, 2008/3, 199-206.
• Yılmaz, E. (2010). Türkiye’de İşçi Sendikalarının Siyasal ve Sosyolojik Özellikleri Üzerinden Tarihsel Süreç İçinde Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 195-207.
• Yorgun, S. (2007). Dirilişin Eşiğinde Sendikalar: Yeni Eğilimler Yeni Stratejiler. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Yorgun, S., Keser, A., Yılmaz, G. (2008). Konaklama İşletmelerinde Çalışan Sendika Üyelerinin İş ve Yaşam Doyumunu Belirlemeye Yönelik Bir Alan Araştırması, İstanbul: Toleyis Eğitim Yayınları.
• Bagozzi, R. P., Yi, Y. (1988). On the Evaluation of Structural Equation Models. Journal of the Academy of Marketing Science, 16(1), 74-94.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Brayfield, A. H., Rothe, H. F. (1951). An Index of Job Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 5, 307-311.
• Bryson, A., Cappellari, L., Lucifora, C. (2005). Why So Unhappy? The Effects of Unionisation on Job Satisfaction. IZA Discussion Paper No: 1498, IZA Publications.
• Buroway, M. (2015). Üretim Siyaseti: Kapitalizm ve Sosyalizmde Fabrika Rejimleri, Ankara: Nota Bene Yayınları.
• Clark, P. F. (2000). Building More Effective Unions. Cornell University Press.