BÜTÇELEME SÜRECİNDE ETKİNLİĞİ SAĞLAYAN FAKTÖRLERİN YAPISAL EŞİTLİK MODELİ İLE BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2018, Sayı: 57, 182 - 195, 18.08.2018

Fazlı Yıldız , Fatma Alkan

Öz

Bu çalışma kamu kesimi bütçeleme sürecinde
etkinliği sağlayan faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada, Kütahya’da
Dumlupınar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde okuyan 500
öğrenciden oluşan örnekleme anket uygulanmış ve toplamda 468 anket üzerinden
analiz yapılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin
değerlendirilmesinde SPSS AMOS 22 istatistik programı ile yapısal eşitlik modeli
kullanılmıştır.
Bütçeleme sürecinde etkinliği sağlayan faktörlerin incelendiği yapısal eşitlik
modeli sonuçlarına göre; bütçelemede etkinlik sürecinde, şeffaflık
uygulamalarının pozitif, katılımcılık uygulamalarının ise negatif etkisi olduğu
sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, bütçeleme sürecinde
şeffaflık ve katılımcılık uygulamaları ile bütçelemede etkinlik arasındaki
ilişkide hesap verebilirlik uygulamalarının aracılık rolü yapısal eşitlik
modeli ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, şeffaflık ve katılımcılık
uygulamalarının hesap verebilirlik uygulamaları üzerinde pozitif ve anlamlı,
hesap verebilirlik uygulamalarının ise bütçelemede etkinlik üzerindeki
etkisinin istatistiksel olarak anlamsız olduğu tespit edilmiştir. Bununla
birlikte bütçeleme sürecinde şeffaflık ve katılımcılık uygulamaları ile
bütçelemede etkinlik arasındaki ilişkide hesap verebilirlik uygulamalarının
aracılık rolünün olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şeffaflık, Katılımcılık, Hesap Verebilirlik, Yapısal Eşitlik Modeli

The Determination of Factors Providing Effectiveness the Process of Budgeting with Structural Equality Model and an Application

Öz

The
purpose of this study is to determine the factors that provide effectiveness in
the public sector budgeting process. With this aim, it is applied questionnaire
a sampling consisting of 500 students studying at the Faculty of Economics and
Administrative Sciences Dumlupınar Universities in Kütahya and the analysis was
conducted with 468 questionnaires. In the evaluation of the data of the study,
SPSS AMOS 22 statistical program and structural equatıon model were used.
According to the results of structural equatıon model examining the factors
that provide efficiency in the budgeting process, it is concluded that the
applications of transparency are positive effects and the participation
applications have negative effects on this process. Moreover, transparency and
participatory applications in the budgeting process with the intermediary role
accountability applications related between budgeting effectiveness has been
analyzed with the structural equation model. As a result of analysis; it was
determined that transparency and participation applications have a positive and
significant effect on accountability applications, the accountability
applications have statistically insignificant effect on budgeting
effectiveness. It is also determined that accountability applications don’t
have intermediation role on the relation between budgeting effectiveness with
transparency and participatory applications in the budgeting process.

Anahtar Kelimeler

Transparency, Participation, Accountability, Structural Equation Model

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E., (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (7.Baskı). Adapazarı: Sakarya Yayıncılık.
• Arbatli, E. & Escolano, J., (2012). Fiscal transparency, fiscal performance and credit ratings, IMF Working Paper, WP/12/156, http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2012/wp12156.pdf, Erişim Tarihi: 03.03.2015.
• Avcı, M., (2016). Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mali saydamlık ve mali performans ilişkisi, Uluslararası Osmaneli Sosyal Bilimler Kongresi, 12-14 Ekim 2016, Bildiriler Kitabı, 513-520.
• Bayram, N., (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş AMOS uygulamaları, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bilge, S. & Küçükaycan, D., (2013). Yerel yönetimlerde bütçe saydamlığı: Büyükşehir belediyeleri ve büyükşehir il özel idareleri üzerine bir araştırma, Maliye Dergisi, 165, 54-79.
• Carlitz,R., (2013). Improving transparency and accountability in the budget process: An assessment of recent initiatives, Cilt 31, Sayı 1, Temmuz 2013, 49-67, Development Policy Review. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/dpr.12019, Erişim Tarihi: 20.02.2017.
• CPDI Centre For Peace and Development Initiatives, (2013). People’s perception of budget, http://www.cpdi-pakistan.org/publication/view/peoples-perception-of-budget-a-struggle-for-participatory-budgeting.pdf, Erişim tarihi: 10.02.2016.
• Eryılmaz, B. & Biricikoğlu, H., ( 2011). Kamu yönetiminde hesap verebilirlik ve etik, İş Ahlakı Dergisi, 4(7), 19-45.
• Glennerster, R. & Shin, Y., (2008). Does transparency pay?, IMF Staff Papers, 55 (1): 183-209.
• Hameed, F., (2005). Fiscal transparency and economic outcomes, IMF Working Paper 05/225, Washington DC: International Monetary Fund.
• Hameed, F., (2011). Budget transparency and financial markets, International Budget Partnership, Washington DC(1).
• Kaufmann, D. & Bellver, A., (2005). Transparenting transparency: Initial empirics and policy applications, World Bank Institute Working Paper, Washington DC: World Bank.
• Kayalıdere, G. & Özcan, P.M., (2014). Bütçe saydamlığı ve ekonomik özgürlüğün yolsuzluk üzerindeki etkisi, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(2), 219-234.
• Kopits, M. G. & Craig, M. J., (1998). Transparency in government operations, International monetary fund (No.158).
• Meydan, C.H. & Şeşen, H., (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Özen, A., Yaşa, A. A., & Demirhan, H., (2016). Katılımcı bütçeleme anlayışı çerçevesinde İzmir büyükşehir belediyesinin 2015-2019 stratejik planının değerlendirilmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Güz-2016, Cilt:15, Sayı:59, 1296-1310.
• Polat, N., (2006). Saydamlık, hesap verme sorumluluğu ve denetim, Kamu mali yönetiminde stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme, (Ed.: C. C. Aktan), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Robinson, M. (2006), Budget analysis and policy advocacy: The role of non-governmental public action, IDS Working Paper 279, Brighton: Institute of Development Studies.
• Sakınç, S. & Bursalıoğlu S. A., ( 2014). Bütçelemede demokratik bir değişim: Katılımcı bütçeleme, Electronic Journal of Vocational Colleges, May 2014, 4(1), 1-10.
• Schneider, A. & Goldfrank, B., (2002). Budgets and ballots in Brazil: Participatory budgeting from the city to the state, IDS Working Paper 149, Brighton: Institute Of Development Studies.
• Selen, U.& Tarhan, B., (2014). Türkiye’de Bütçe Hakkı Algısı, Uşak
• Yıldız, E., (2015). Ağızdan ağıza iletişimin tüketici temelli marka değeri boyutlarına etkileri: Marka imajının aracılık rolü, Business and Economics Research Journal, Cilt 6, Sayı 3, 163-181.
• Yıldız, F. & Sarısoy, S., (2015). Mali saydamlık ve hesap verebilirliğin bütçe performansı üzerindeki etkisi: Ampirik bir analiz, 1st International Congress On Economics And Business (Iceb'15), Gostivar / Macedonia, Bildiriler Kitabı, 125-138.
• Yıldız, F., Sağdıç, E. S. & Tuncer, G., ( 2017). Budgetary transparency, e-government and corruption: New evidence from panel data approach, Ecoforum, Cilt 6, Sayı 1 (10), 1-7.