Türkiye’de Siyasi Partilerin Teröre Yaklaşımları

Yıl 2022, Sayı: 73, 33 - 52, 29.07.2022

Süleyman Ekici , Mehmet Emin Güven , Alpcan Acar

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1067813

Öz

Devletlerin güvenliklerini ve bekalarını tehdit eden en önemli sorunların başında terör sorunu gelmektedir. Bu bakımdan Türkiye, uzun yıllardan beri terörün etnik, ideolojik ve dini motifli her varyantıyla mücadele etmektedir. Demokratik siyasal sistemlerin vazgeçilmez unsurlarından olan ve yasama ve yürütme erkinde önemli rol sahibi olan siyasi partiler, ülkedeki mevcut sorunların tespiti, çözüm önerileri ve devlete aktarılmasına ve buna yönelik politikalar üretilmesine aracılık etmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada, Türkiye’de siyasi partilerin terör sorununa yönelik yaklaşımları seçim beyannameleri ve parti programları üzerinden incelenmektedir. Bu doğrultuda, terörün siyasal partiler tarafından nasıl algılandığı sorusuna cevap arayan bu çalışmanın amacı, Türkiye’de Meclis’te grubu bulunan siyasi partilerin teröre yönelik yaklaşımlarını ortaya koymaktır. Çalışmada yöntem olarak, bu partilerin genel seçim beyannameleri, tüzükleri ve parti programları çerçevesinde doküman analizi yapılmıştır. Çalışma sonucunda HDP dışında tüm partilerin terörü bir sorun alanı olarak gördüğü ve buna yönelik çözüm önerileri geliştirdiği görülmektedir. Meclis’teki partilerin terör sorunu yalnızca güvenlik tedbirleriyle değil, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla ele alınması ve bu kapsamda çözüm politikaları geliştirilmesi gerektiğini belirtmektedirler. Terörizm, kaynakları, çözüm yolları ve mücadele yöntemleri konusunda partilerin farklı yaklaşımları ve düşünceleri olmasına rağmen partilerin çoğunluğu tarafından terörün bir sorun alanı olarak görüldüğü de söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Terör, Terörizm, Terörle Mücadele, Siyasi Partiler, Türkiye.

Approaches of Political Parties in Turkey to Terrorism

Öz

Terrorism is one of the most important problems that threaten the security and survival of states. Political parties, which have an important role in the legislative and executive powers, which are indispensable elements of democratic political systems, act as an intermediary in determining the existing problems in the country, offering solutions and transferring them to the state, and producing policies for this. The approaches of political parties to the problem of terrorism in Turkey are examined through election manifestos and party programs. The aim of this study, which seeks an answer to the question of how terrorism is perceived by political parties, is to reveal the approaches to terrorism of political parties that have a group in the Turkish Parliament. As a method, document analysis was carried out within the framework of the general election declarations, bylaws and party programs of these parties. In the result, it is seen that all parties except HDP see terrorism as a problem area and develop solutions for it. They state that the parties in the parliament should address the terrorism problem not only with security measures, but also with its social and economic dimensions, and solution policies should be developed within this scope.

Anahtar Kelimeler

Terror, Terrorism, Counterterrorism, Political Parties, Turkey

Kaynakça

• AAK Parti. (2002). Adalet ve Kalkınma Partisi seçim beyannamesi. Erişim adresi: https://www.akparti.org.tr/parti/dosya-arsivi/
• AK Parti. (2007) Adalet ve Kalkınma Partisi seçim beyannamesi. Erişim adresi: https://www.akparti.org.tr/parti/dosya-arsivi/
• AK Parti. (2011). Adalet ve Kalkınma Partisi seçim beyannamesi. Erişim adresi: https://www.akparti.org.tr/parti/dosya-arsivi/
• AK Parti. (2015) Adalet ve Kalkınma Partisi seçim beyannamesi. Erişim adresi: https://www.akparti.org.tr/parti/dosya-arsivi/
• AK Parti. (2018). Adalet ve Kalkınma Partisi seçim beyannamesi. Erişim adresi: https://www.akparti.org.tr/parti/dosya-arsivi/
• AK Parti. (t.y.). Adalet ve Kalkınma Partisi parti programı. Erişim adresi: https://www.akparti.org.tr/parti/parti-programi/
• Alkan, N. (2002). Gençlik ve terörizm. Ankara: TEMUH Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Aydın, M., Çelikpala, M., Yeldan, E., Güvenç, M., Zaim, O., Hawks, B., Kaya, S. vd. (2022). Türkiye sosyal-siyasal eğilimler araştırması Türkiye eğilimleri - 2021 kantitatif araştırma raporu. İstanbul: Kadir Has Üniversitesi, Türkiye Çalışmaları Grubu, Akademetre ve Global Akademi. Erişim adresi: https://www.khas.edu.tr/tr/arastirma/khasta-arastirma/khas-arastirmalari
• Aydın, M., Güvenç, M., Zaim, O., Hawks, B., Çelikpala, M., Karaoğuz, E., Akıncı, B. vd. (2019). Türkiye sosyal-siyasal eğilimler araştırması Türkiye eğilimleri - 2018 kantitatif araştırma raporu. İstanbul: Kadir Has Üniversitesi, Akademetre. Erişim adresi: https://www.khas.edu.tr/sites/khas.edu.tr/files/inline-files/TSSEA-2018-TR.pdf
• Aydın, N. (2009). Küresel terör ve terörizm, (4.Baskı). İstanbul: Kum Saati Yayınları.
• Baharçiçek, A., ve Tuncel, G. (2011). Terörle mücadelenin zorlukları ve bu zorlukları aşmada farklı bir yaklaşım: demokratik mücadele yöntemi. Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, 2(2), 1-16.
• CHP. (2002). Cumhuriyet Halk Partisi 2002 seçim bildirgesi.
• CHP. (2007). Cumhuriyet Halk Partisi 2007 seçim bildirgesi.
• CHP. (2008). Cumhuriyet Halk Partisi parti programı, Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/bitstream/handle/11543/918/200902550_2008.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• CHP. (2011). Cumhuriyet Halk Partisi 2011 genel seçim bildirgesi.
• CHP. (2015). Cumhuriyet Halk Partisi 2015 haziran seçim bildirgesi.
• CHP. (2018). Cumhuriyet Halk Partisi 2018 genel seçim bildirgesi.
• Crenshaw, M. (2000). The psychology of terrorism: An agenda for the 21st century. Political Psychology , 21 (2), 405-420.
• Çakır, N. (2013). Türkiye'nin güvenliği ve terörizm. Ankara: Korza Yayıncılık.
• Çatı, K., ve Cengiz, S. (2019). Politik pazarlama çerçevesinde siyasi partilerin seçim beyannamelerinin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1701-1712.
• Erdoğan, D. (2016). Siyasi partilerin temsili demokrasi üzerindeki etkileri, Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl:2, (3), 59-74.
• Ganor, B. (2014). Defining terrorism: Is one man’s terrorist another man’s freedom fighter? D. Lowe, A. Turk, ve D. K. Das (Ed.) Examining Political Violence Studies of Terrorism, Counterterrorism, and Internal War (s. 3-24). New York: CRC Press International Police Executive Symposium Co-Publication.
• Heywood, A. (2018). Siyasetin ve uluslararası ilişkilerin temel kavramları. (F. Bakırcı, Çev.). (4.Baskı). Ankara: BB101 Yayınları.
• HDP Cumhurbaşkanlığı Seçim Bildirgesi. (2018). Halkların Demokratik Partisi cumhurbaşkanlığı seçim bildirgesi. Erişim Adresi: https://www.hdp.org.tr/tr/24-haziran-secimleri-materyalleri/11967/
• HDP Parti Tüzüğü. (2014). Halkların Demokratik Partisi parti tüzüğü. Erişim adresi: https://www.hdp.org.tr/tr/parti-tuzugu/10/
• HDP Seçim Bildirgesi. (2018). Halkların Demokratik Partisi 2018 seçim bildirgesi.
• Hürriyet. (2018). Bakan Kurtulmuş: Terörün Türkiye'ye maliyeti 1.5 trilyon dolar. Hürriyet. Erişim adresi: https://www.hurriyet.com.tr/bakan-kurtulmus-terorun-turkiyeye-maliyeti-1-40866951
• İYİ Parti Programı, (t.y.). İYİ Parti parti programı, Erişim adresi: https://iyiparti.org.tr/storage/img/doc/iyi-parti-guncel-parti-program.pdf,
• İYİ Parti. (2018). 30 Mayıs 2018 seçim beyannamesi “Milletimizle Sözleşme”,
• Kazan, H. (2016). Terör-medya ilişkisi ve medyada terör haberciliği, Güvenlik Stratejileri Dergisi. C:12, S:24, 109-146.
• Kongar, E. (2009). Küresel terör ve Türkiye - küreselleşme, Huntington, 11 Eylül. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Laqueur, W. (1999). The new terrorism: Fanaticism and the arms of mass destruction. New York USA: Oxford University Press.
• Lutz, B., & Lutz, J. (2017). “Terörizm”, A. Collins (Ed.), (N. Uslu, Çev.). Çağdaş güvenlik çalışmaları içinde, ss. 273-289, (3.Baskı). İstanbul: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi.
• MHP Seçim Beyannamesi. (2002). MHP seçim beyannamesi Türkiye’nin onurlu geleceği. TBMM Kütüphanesi Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/bitstream/handle/11543/938/200300790.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• MHP Seçim Beyannamesi. (2007). MHP seçim beyannamesi Milli Duruş ve Kararlılık Belgesi. TBMM Kütüphanesi. Erişim adresi: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/bitstream/handle/11543/919/200902631_2007.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• MHP Parti Programı. (2009). MHP parti programı. Milliyetçi Hareket Partisi Programı. Erişim adresi: https://www.mhp.org.tr/htmldocs/mhp/program/mhp/mhp_tarihcesi.html
• MHP Seçim Beyannamesi. (2011). MHP seçim beyannamesi 2023'e doğru yükselen ülke Türkiye sözleşmesi. Milliyetçi Hareket Partisi Seçim Beyannamesi. Erişim adresi: https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/MHP_2011_SecimBeyannamesi.pdf
• MHP Seçim Beyannamesi. (2015). MHP 1 Kasım seçim beyannamesi. Milliyetçi Hareket Partisi 1 Kasım 2015 Seçim Beyannamesi. Erişim adresi: https://www.mhp.org.tr/usr_img/mhpweb/1kasimsecimleri/beyanname_1kasim2015.pdf
• MHP Seçim Beyannamesi. (2018). 24 Haziran 2018 milletvekili genel seçimi beyannamesi. MHP 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçim Beyannamesi. Erişim adresi: https://www.mhp.org.tr/usr_img/_mhp2007/kitaplar/24haziran2018_secim_beyannamesi_tam_web.pdf
• Oda Tv. (2015). 2 polisin şehit edildiği saldırıda çok konuşulacak ayrıntılar. Erişim adresi: https://odatv4.com/siyaset/2-polisin-sehit-edildigi-saldirida-cok-konusulacak-ayrintilar-2307151200-79048
• Rapin, A. J. (2009). Does terrorism create terror? Critical Studies on Terrorism, 2 (2), 165-179.
• Şen, Y. F. (2018). Algı ve gerçeklik bağlamında terörizm. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 20(1), 7-33.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2021). Türkiye’nin uluslararası toplumun terörle mücadele çabalarına katkıları. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. Erişim adresi: https://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-uluslararasi-toplumun-terorle-mucadele-cabalarina-katkilari.tr.mfa
• T.C. İçişleri Bakanlığı. (2017). Güvenlik terimleri sözlüğü. Ankara: Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı Yayınları.
• TBB. (2006). Türkiye ve terörizm. Ankara: Türkiye Barolar Birliği.
• Tekin, F. (2020). Türkiye’deki siyasal partilerin Kıbrıs sorununa yaklaşımları: 2002-2020, Anadolu Strateji Dergisi, 2(2), 71-88.
• TSSEA. (2014). Türkiye sosyal-siyasal eğilimler araştırması. İstanbul: Kadir Has Üniversitesi. Erişim adresi: https://www.khas.edu.tr/sites/khas.edu.tr/files/inline-files/tssea-2014.pdf
• Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimleri Araştırmaları (TSSEA). (t.y). KHAS araştırmaları. Erişim adresi: https://www.khas.edu.tr/tr/arastirma/khasta-arastirma/khas-arastirmalari.