The New Capitalism and the Masculinity Crisis: Men Working in the Service Sector in Ankara

Yıl 2022, Sayı: 73, 229 - 244, 29.07.2022

Tuğba Metin Açer

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1119585

Öz

Since the 1980s, industrial capitalism has been transformed by the impact of neoliberal economic policies. The most important reflection of this transformation is precarious work. In line with the increasing profit expectation of the market, flexible working conditions without employment security and under the threat of unemployment began to dominate the labor market. Precarity, which can cause individuals to experience psychological problems, also deeply shakes gender relations. Men, who are accepted as "the breadwinner" and "head of the household" in traditional societies, face the situation called "masculinity crisis" in the literature for the fear of being unemployed at any moment due to the risky and unstable working conditions in business life. This study seeks to reveal the perceptions of masculinity within the framework of the social meaning that men working in the service sector attach to work. The most important reason why employees in the service sector are preferred; It is the sector where there is intense employment under the conditions of "New Capitalism" and precarity can be observed most clearly. In the study conducted with the phenomenological research design, which is one of the qualitative research methods, data were collected through in-depth interviews with a total of 15 people, including 11 employees, 2 managers and 2 business owners. When the obtained data is evaluated; It has been concluded that the precarious working conditions, which have become increasingly dominant in working life today, shake the masculine power and deepen the masculinity crisis.

Anahtar Kelimeler

precarious, new capitalism, masculine power, masculinity crisis

Yeni Kapitalizm ve Erkeklik Krizi: Ankara’da Hizmet Sektöründe Çalışan Erkekler

Öz

1980’lerden itibaren endüstriyel kapitalizm neoliberal ekonomi politikalarının etkisiyle dönüşüm geçirmiştir. Bu dönüşümün en önemli yansıması güvencesiz çalışma koşulları olarak karşımıza çıkmaktadır. Piyasanın artan kar beklentisine koşut olarak esnek, istihdam güvencesi olmayan, işsizlik tehdidi altındaki çalışma koşulları emek piyasasına hakim olmaya başlamıştır. Bireylerin psikolojik sorunlar yaşamasına neden olabilen güvencesizlik toplumsal cinsiyet ilişkilerini de derinden sarsmaktadır. Geleneksel toplumlarda “eve ekmek getiren”, “evin reisi” olarak kabul edilen erkekler, iş yaşamındaki riskli, dengesiz çalışma koşulları nedeniyle her an işsiz kalma korkusuyla literatürde “erkeklik krizi” olarak adlandırılan durumla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı hizmet sektöründe çalışan erkeklerin çalışmaya yükledikleri sosyal anlam çerçevesinde, erkeklik algılarını ortaya koymaktır. Hizmet sektörü çalışanlarının tercih edilmesinin en önemli sebebi; “Yeni Kapitalizm” koşullarında yoğun istihdamın olduğu ve iş güvencesizliğinin en net gözlenebileceği sektör olmasıdır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik araştırma deseniyle yapılan çalışmada; 11 çalışan, 2 yönetici ve 2 işletme sahibi olmak üzere toplam 15 kişi ile derinlemesine görüşme yöntemiyle veri toplanmıştır. Elde edilen veriler değerlendirildiğinde; günümüzde çalışma yaşamına giderek hakim hale gelen güvencesiz çalışma koşullarının eril iktidarı sarstığı ve erkeklik krizini derinleştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

prekarya, eril iktidar, erkeklik krizi, yeni kapitalizm

Kaynakça

• Aytaç, Ö. ve İlhan, S. (2008). Yeni kapitalizmin kaotik evreni: Belirsizlik, sömürü, ahlaki kriz. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 182-210.
• Bakır, H. ve Eroğlu, E. (2019). Esnek ve güvencesiz çalışma bağlamında Türkiye’de araştırma görevlisi olmak. Çalışma ve Toplum. 2019/1, 155-178.
• Bauman, Z. (2005). Bireyselleşmiş toplum. (Çev. Y. Alagon). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilir, Z. E. (2008). Duyguların ve bedenlerin ticarileşmesi: Ankara’daki alışveriş merkezlerinde çalışan kadın satış görevlileri. Emek Araştırma Dergisi, 1, 19-47.
• Bulut, G. ve Kaya Hayatsever, E. (2018). AVM’lerde emek: Sınıf içi emek ekseninde bir değerlendirme, Genel-İş Emek Araştırma Dergisi, 1, ss: 93-110.
• Catano, J. V. (2000). Entrepreneurial Masculinity: Re‐tooling the Self‐made Man. Journal of American & Comparative Cultures, 23(2), 1-8.
• Connell, R. W. (2005). Work/life balance, gender equity and social change. Australian Journal of Social Issues, 40(3), 369-383.
• Connell, R.W. (2015). Erkeklikler (Çev. N. Koyuncu). Ankara: Phoneix Yayınları.
• Connell, R.W. (2017). Toplumsal cinsiyet ve iktidar (Çev. C. Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Creswell, J. W (2020). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev. M. Bütün ve S.B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, M. (2018). Bilgi toplumu tartışmaları ve prekarya kuram. M. Çakır (Ed.), Bilgi toplumu tartışmaları içinde (ss. 19-114). İstanbul: Pales Yayınları.
• Çelik, C. (2013). Güvencesizlik ve işçi sınıfının oluşumu. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Çiğdem, S. ve Erdoğan, E. (2019). Medya endüstrisinde yeni bir prekarizasyon süreci olarak freelance çalışma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 159-169.
• Çolak, E. (2015). Akademide güvencesiz çalışma: araştırma görevlilerinin deneyimleri. ViraVerita E-Dergi, 2, 23-44.
• Diefenbach, T. (2009). Are case studies more than sophisticated storytelling?: Methodological problems of qualitative empirical research mainly based on semi-structured ınterviews. Quality & Quantity 43(6): 875
• Dey, I. (1993). Qualitative data analysis: A User-Friendly guide for social scientists. London: Routledge.
• Dinler, D. Ş. (2014). İşçinin varlık problemi: Sınıf, erkeklik ve duygular üzerine denemeler, İstanbul: Metis Yayınları.
• Erbuğ, E. (2021). Özel alanda erkekliğin yeniden inşasını anlamak: Home office çalışan erkekler.. Moment Dergi, 8(1), 25-46.
• Eurostat (2017), Ülkelere göre güvencesiz çalışma oranı. Erişim adresi: https://www.verikaynagi.com/grafik/ulkelere-gore-guvencesiz-calisma-orani/
• ILO (2010). Preacarious Work. Erişim adresi: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_dialogue/@actrav/documents/meetingdocument/wcms_161381.pdf
• ILO (2019). Dünyada İstihdam ve Sosyal Görünüm: Eğilimler 2019. Erişim adresi: https://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_734873/lang--tr/index.htm.
• İlhan, S. ve Yılmaz. M. (2017). Güvencesizliğin bireysel-toplumsal yansımaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1774-1793.
• İlhan, S. (2008). Yeni kapitalizm ve meslek olgusunun değişen anlamları üzerine. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (21), 313-328
• İlhan, S. (2019). Neoliberalizm, esneklik ve güvencesizlik. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:29, Sayı:2, ss: 361-368.
• Gezer Aydın, G. (2021). İşgücünün prekerleşmesi sürecinde beyaz yakalılar: AV M’de çalışanlar üzerine bir alan araştırması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(40),197-219.
• Gorz, A. (2001). Yaşadığımız sefalet: Kurtuluş çareleri. (Çev. N. Tutal). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Günerigök, M. ve Oğur, Kübra (2018). Prekarya sosyolojisi: ücretli öğretmenler örneği, Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 138-156.
• Jones, E., Chonko, L., Rangarajan, D., & Roberts, J. (2007). The role of overload on job attitudes, turnover intentions, and salesperson performance. Journal of Business Research, 60(7), 663-671.
• Kelan, E. (2008). Gender, risk and employment insecurity: The masculine breadwinner subtext. Human relations, 61(9), 1171-1202.
• Kutlu, D. (2012). Türkiye işgücü piyasasında güncel gelişmeler ve güvencesizleşme örüntüleri. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme içinde (ss: 61-116). Ankara: NotaBene Yayınları.
• McRobbie A (2011) Reflections on feminism, immaterial labour and the post-Fordist regime. New Formations 70(Winter): 60–76.
• Messerschmidth, J.W. (2019). Hegemonik erkeklik (Formülasyon, yeniden formülasyon ve genişleme). (Çev. Eleştirel Erkeklik İncelemeleri İnsiyatifi). İstanbul: Özyeğin Üniversitesi Yayınları.
• Nayak, A. ve Kehily, M. J. (2013). Gender, youth and culture- Global masculinities and femininities. New York: Palgrave Macmillan.
• Oğuz, Ş. (2011). Tekel direnişinin ışığında güvencesiz çalışma/yaşama: Proletaryadan “prekarya”ya mı?. Mülkiye Dergisi, 35(271), 7-24.
• Oğuz, Ş. (2012). Sınıf mücadelesinde özne sorunu proletarya mı prekarya mı?. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme içinde (ss. 229-250). Ankara: NotaBene Yayınları.
• Özkan, E. İ. ve Cengiz, A. A. (2019). Prekerleşen meslekler içerisinde gazeteciliğin izdüşümü: Eskişehir’de yerel gazeteciler üzerinde bir inceleme. Emek Araştırmaları Dergisi, 10(15), 103-132.
• Roberts, S. (2014). Introduction: Masculinities in crisis? Opening the debate. S. Roberts (Ed.) Debating Modern Masculinities: Change, Continuity, Crisis?. içinde (s.1-16). New York: Palgrave Macmillan
• Sancar, S. (2016). Erkeklik: İmkansız iktidar: Ailede, piyasada ve sokakta erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Sennett, R. (2018). Karakter aşınması: yeni kapitalizmde işin kişilik üzerindeki etkileri. (Çev. B. Yıldırım).(13. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Skeggs B (2004) Class, Self, Culture. London: Routledge.
• Sümer, N., Solak, N., & Harma, M. (2013). İşsiz yaşam: İşsizliğin ve iş güvencesizliğinin birey ve aile üzerindeki etkileri. İstanbul: Koş Üniversitesi Yayınları.
• Standing, G. (2019). Prekarya: yeni tehlikeli sınıf. (Çev. E. Bulut). (5. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Toksöz, G. (2015). Kadınlar işgücü piyasasının neden dışında? kapitalizm ve patriarka temelinde bir analiz. Tar, Y.,(Der.) Çalışma Hayatında Ayrımcılık ve Ayrımcılığa Karşı Mücadele, Kaos içinde (s. 37-56) İstanbul, GL Yayınları.
• TUİK (2021), İşgücü İstatistik Verileri, Erişim Adresi: file:///C:/Users/tuba/Downloads/54C9uyq4AnTIHaRW8pw3cebxilh4PijVsF1Uj4Ai7fHzgkAtQZbRq3EAHW0SIPk5IpsxLBPVDQEgpxwXCauAWD_Qgz1svqUgEcAYGCpLN1Q=.pdf.
• Türkoğlu, B. (2013). Fay hattında erkeklikler: Çalışma ve işsizlik ekseninde erkekliğe bakış/Manhood on the Fault Line: Examining Manhood under the Frame of Working and Unemployment. Mülkiye Dergisi, 37(4), 33-61.
• Uyanık, Y. (2008). Neoliberal küreselleşme sürecinde işgücü piyasaları. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (2), ss:209-224.
• Vatansever, A. ve Yalçın, M.G. (2015). Ne ders olsa veririz: araştırma görevlisinin vasıfsız işçiye dönüşümü. İstanbul: İletişim.
• Wacquant, L. (2019). Sürgün bölgelerini yeniden düşünmek: İleri marjinalliğin teşkilinde sınıf, etnisite ve devlet. (Çev.A.Akçaoğlu). İdealkent, 10(26), 128-145. https://doi.org/10.31198/idealkent.562591
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, H. (2010). Çalışma üzerine sosyolojik perspektif. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 58, 129-161.