Comparison of the Performances of OECD Countries in the Perspective of Socio-Economic Global Indices: CRITIC-Based Cocoso Method

Yıl 2022, Sayı: 73, 256 - 277, 29.07.2022

Eylem Acar

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1122650

Cited By: 2

Öz

Today, it has become a necessity for countries to adapt to the globalized and changing world in all areas. Developed countries, in particular, have realized the need for change and have updated their management philosophies based on performance measurement and effective/efficient use of resources. Therefore, countries that want to keep up with change, like developed countries, should monitor their performance in various areas and place in the world using various indicators. Global indices are one of the most important indicators that allow countries to compare their performance with other countries and identify their global weaknesses/strengths in many areas. In this study, using the CRITIC-based CoCoSo method, the performances of OECD countries between 2015 and 2019 were compared within the context of socio-economic global indices. First, weights for indices were determined in the study using the CRITIC method. According to the CRITIC method's findings, the GINI index has the most weight for all years. Subsequently, the performances of OECD countries were compared in the context of the global indices with the CoCoSo method using the weights determined according to the CRITIC method. The analysis showed that the best-performing country between 2015 and 2019 was Denmark and the worst-performing country was Mexico.

Anahtar Kelimeler

CRITIC, CoCoSo, Multi criteria decision making, OECD countries, Socio-economic global indices

Sosyo-Ekonomik Küresel Endeksler Perspektifinde OECD Ülkelerinin Performanslarının Karşılaştırılması: CRITIC Tabanlı Cocoso Metodu

Öz

Günümüzde her alanda küreselleşen ve değişen dünyaya uyum sağlamak ülkeler için de bir zorunluluk haline gelmiştir. Özellikle gelişmiş ülkeler, değişimin gerekliliğinin farkına varmışlar ve yönetim anlayışlarını performans ölçümü ve kaynakların etkin/verimli kullanımını temel alarak yenilemişlerdir. Dolayısıyla gelişmiş ülkelerin de yaptığı gibi değişime ayak uydurmak isteyen ülkeler çeşitli alanlardaki performanslarını ve dünya üstündeki yerlerini çeşitli göstergeler yardımıyla izlemelidir. Ülkelerin diğer ülkelerle performanslarını karşılaştırmaya ve birçok alanda global olarak zayıf/güçlü yönlerini görmeye yarayan önemli göstergelerden biri küresel endekslerdir. Bu çalışmada CRITIC tabanlı CoCoSo metodu kullanılarak 2015-2019 yılları arasında OECD ülkelerinin performansları sosyo-ekonomik küresel endeksler çerçevesinde karşılaştırılmıştır. Çalışmada öncelikle CRITIC yöntemi kullanılarak söz konusu endekslere ilişkin ağırlıklar elde edilmiştir. CRITIC metodu sonuçlarına göre tüm yıllar için en büyük ağırlığa sahip olan endeksin GINI endeksi olduğu bulunmuştur. Daha sonra, CRITIC metoduyla elde edilen ağırlıklar kullanılarak OECD ülkelerinin ele alınan küresel endeksler çerçevesinde performansları CoCoSo yöntemi ile karşılaştırılmıştır. Yapılan analizler sonucunda 2015-2019 yılları arasında performansı en iyi olan ülkenin Danimarka ve en düşük olan ülkenin ise Meksika olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

CRITIC, CoCoSo, Çok kriterli karar verme, OECD ülkeleri, Sosyo-ekonomik küresel endeksler

Kaynakça

• Akandere, G. (2021). Kuşak yol ülkelerinin lojistik ve çevresel performansının analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(4), 1893-1915.
• Aktaş, K. B., Ömürbek, N. & Karaatlı, M. (2021). Entropi-Critic temelli EM algoritması ile internet kullanımı açısından OECD ülkelerinin incelenmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi KAÜİİBFD, 12(24), 648-679.
• Altin, H. (2020). Aras ve Moosra yöntemlerinin performans sonuçlarının karşılaştırılması: Amerika kıtası ülkeleri. Journal of Economics, Finance and Accounting, 7(2), 173-186.
• Altıntaş, F. F. (2021a). G7 ülkelerinin bilgi performanslarının analizi: COCOSO yöntemi ile bir uygulama. Journal of Life Economics, 8(3), 337-347.
• Altıntaş, F. F. (2021b). Avrupa Birliği ülkelerinin lojistik performanslarının CRITIC tabanlı WASPAS ve COPRAS teknikleri ile analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(1), 117-145.
• Altıntaş, F. F. (2021c). Çevre performanslarının ENTROPİ tabanlı ROV, ARAS ve COPRAS yöntemleri ile ölçülmesi: G20 grubu ülkeleri örneği. Social Sciences Research Journal, 10(1), 55-78.
• Álvarez-García, J., Durán-Sánchez, A. & del Río-Rama, M. D. L. C. (2018). Systematic bibliometric analysis on Kaizen in scientific journals. The TQM Journal, 30(4), 356-370.
• Antanasijevic D., Pocajt V., Ristic M. & Peric-Grujic A. (2017). A differential multi-criteria analysis for the assessment of sustainability performance of European countries: Beyond country ranking. Journal of Cleaner Production, 165, 213-220.
• Arsu, T. & Ayçin, E. (2021). Evaluation of OECD countries with multi-criteria decision-making methods in terms of economic, social and environmental aspects. Operational Research in Engineering Sciences: Theory and Applications, 4(2), 55-78.
• Bakır S. & Çakır, S. (2021). Seçilmiş ülkelerin yenilik performanslarının bütünleşik CRITIC-EVAMIX yöntemleriyle ölçümü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(4), 971-992.
• Battal T. & Akan E. (2019). BRICS ülkeleri ile Türkiye’nin performans ve potansiyel kriterleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Beykoz Akademi Dergisi, 7(1), 1-35.
• Bek, N. (2019). Çevresel performans endeksi ve sürdürülebilir yönetişim göstergeleri kapsamında ülke karşılaştırması: Türkiye ve İsviçre Örneği. International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 3(2), 36-45.
• Belke, M. (2020). CRITIC ve MAIRCA yöntemleriyle G7 ülkelerinin makroekonomik performansının değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, Temmuz 2020 (Özel Ek), Prof. Dr. Sabri ORMAN Özel Sayısı, 120-139.
• Cracolici, M. F., Cuffaro, M. & Nijkamp, P. (2010). The measurement of economic, social and environmental performance of countries: A novel approach. Social Indicators Research, 95(2), 339-356.
• Çakın, E. & Ayçin, E. (2019). Ülkelerin çevresel performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ve bulanık mantık tabanlı bir yaklaşım ile bütünleşik olarak değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(3), 631–656.
• Çınaroğlu, E. (2021). CRITIC temelli CODAS ve ROV yöntemleri ile AB ülkeleri yaşam kalitesi analizi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 337-363.
• D’Adamo, I., Gastaldi, M. & Rosa, P. (2021). Assessing environmental and energetic indexes in 27 European countries. International Journal of Energy Economics and Policy, 11(3), 417-423.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G. & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The CRITIC method. Computers Ops Res., 22(7), 763-770.
• Djoundourian, S. (2012). Environmental performance of developing countries: A comparative study. Topics in Middle Eastern and African Economies, 14, 265-277.
• Dündar, S. (2021). Kümeleme yöntemi ile TR83 bölgesinde hayvansal atıkların değerlendirilmesinde optimal tesis yerlerinin belirlenmesi, [Doktora tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Ecer, F., Pamucar, D., Zolfani, S. H. & Eshkalag, M. K. (2019). Sustainability assessment of OPEC countries: Application of a multiple attribute decision making tool. Journal of Cleaner Production, 241, 1-17.
• Fırat, S. Ü. O., Yurtsever, Ö., İleri, Ç. & Kıvılcım, İ. (2017). Sürdürülebilir bir dünyaya doğru: Küresel gündem ve Türkiye. İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, Yayın No: 294.
• Imai, M. (2007). The Kaizen approach to Quality. Going for Gold, Tutorial on Gemba Kaizen, 1-4.
• Kaklauskas, A., Dias, W. P. S., Binkyte-Veliene, A., Abraham, A., Ubarte, I., Randil, O. P. C., Siriwardana, C. S. A., Lill, I., Milevicius, V., Podviezko, A. & Puust, R. (2020). Are environmental sustainability and happiness the keys to prosperity in Asian nations? Ecological Indicators, 119, 1-33.
• Karakış, E. & Göktolga, Z. G. (2016). Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin ekonomik performanslarının Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR metodu ile karşılaştırılması. International Conference on Eurasian Economies, Session 1E: Büyüme I, 786-793.
• Kozuharov, S., Petkovski, V. & Ristovska, N. (2015). The impact of taxes measured by Gini index in Macedonia. UTMS Journal of Economics, 6(1): 41–52.
• Mukhametzyanov, I. Z. (2021). Specific character of objective methods for determining weights of criteria in MCDM problems: Entropy, CRITIC, SD. Decision Making: Applications in Management and Engineering, 4(2), 76-105.
• Orakçı, E. & Özdemir, A. (2017). Telafi edici çok kriterli karar verme yöntemleri ile Türkiye ve AB ülkelerinin insani gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesi. AKU İİBF Dergisi, XIX(1), 61-74.
• Orhan, M. & Aytekin, M. (2020). Türkiye ile AB’ye son katılan ülkelerin Ar-Ge performanslarının CRITIC ağırlıklı MAUT ve SAW yöntemiyle kıyaslanması. BMIJ, 8(1), 754-778.
• Orhan, M. & Mutlu, H. T. (2021). Ülkelerin Covid-19 pandemisine karşı mücadelesinin CRITIC tabanlı MABAC yöntemiyle değerlendirilmesi. Nicel Bilimler Dergisi, 3(2), 173-189.
• Özmen, B. (2013). Türk kamu yönetiminde performans denetimi: Kaymakamların performanslarına ilişkin bir araştırma. [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Paksoy, S. (2015). Ülke göstergelerinin VIKOR yöntemi ile değerlendirilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 153-169.
• Phillis, Y. A., Grigoroudis, E. & Kouikoglou, V. S. (2011). Sustainability ranking and improvement of countries. Ecological Economics, 70(3), 542-553.
• Satıcı, S. (2021). Ülkelerin inovasyon performansının CRITIC temelli WASPAS yöntemiyle değerlendirilmesi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 16(2), 91-104.
• Srivastava, R. (2020). Ease of doing business in India: World Bank’s ranking. International Journal of Science and Research (IJSR), 9(1), 144-147.
• Stanujkic, D., Popovic, G., Zavadskas, E. K., Karabasevic, D. & Binkyte-Veliene, A. (2020). Assessment of progress towards achieving sustainable development goals of the “Agenda 2030” by using the CoCoSo and the Shannon Entropy Methods: The case of the EU countries. Sustainability, 12(14), 5717, 1-16.
• Szerb, L., Acs, Z. J., Komlosi, E., Markus, G., Rappai, G., Vörös, Z. & Pager, B. (2018). The Global Entrepreneurship Index (GEI)–European dataset. D4.2 Report describing Pan European database with time series of new GEDI-indicators, Version 1.0, Submission date: 20-04-2018.
• Şahin, C. & Öztel, A. (2017). Ülkelerin yaşanabilirlik düzeylerinin COPRAS yöntemiyle karşılaştırmalı analizi: BRICS ülkeleri ve Türkiye. USOBED Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(1), 75-84.
• Şahin Y. & Yılmaz M. K. (2022). Analysis of economic and epidemic performances of countries during the Covid-19 pandemic period. Düzce University Journal of Science & Technology, 10, 729-747.
• Şener, S. (2022). Legatum refah endeksi göstergeleri ve verileri kullanılarak refahın çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(1), 46-70.
• Şener, S. & Bircan, H. (2021). Electre III ve TOPSIS yöntemleri ile ülkelerin iş yapma kolaylığına göre sıralanması. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 50, 382-408.
• Telsaç, C. (2019). Toplam kalite yönetimine kamu yönetimi perspektifinden bakmak. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 1(1), 14-23.
• Torkayesh, A. E., Pamucar, D, Ecer, F. & Chatterjee, P. (2021). An integrated BWM-LBWA-CoCoSo framework for evaluation of healthcare sectors in Eastern Europe. Socio-Economic Planning Sciences, 78, 1-12.
• Trabold-Nübler, H. (1991). The human development index- A new development indicator? Intereconomics, 26(5), 236-243.
• Türkiye Bilişim Derneği, Bilişim- Aylık Bilişim Kültürü Dergisi. (2013). Olağan Şüpheli: Endeksler. Yıl:41, Sayı: 153.
• Uca, S. & Yüncü, H. R. (2020). Akdeniz turizm destinasyonlarının çevresel performans endeksine göre ekolojik performansları: Çok boyutlu ölçekleme analizi ile bir değerlendirme. Journal of Gastronomy Hospitality and Travel, 3(2), 299-310.
• Urfalıoğlu, F. & Genç, T. (2013). Çok kriterli karar verme teknikleri ile Türkiye’nin ekonomik performansının Avrupa Birliği üye ülkeleri ile karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, XXXV(II), 329-360.
• Yazdani, M., Zaraté, P., Zavadskas, E. K. & Turskis, Z. (2019). A Combined Compromise Solution (CoCoSo) method for multi-criteria decision-making problems. Management Decision, 57(9), 2501-2519.
• Zengin, E. Ç. & Sağır, H. (2019). Rekabet gücü kapsamında dünyadaki ve Türkiye’deki kentlerin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 867-889.