Şiddeti Adlandırma ve Anlama: Türkiye’de Şiddete Maruz Kalan Kadınların Deneyimleri ve Baş Etme Stratejileri

Yıl 2023, Sayı: 75, 71 - 86, 27.01.2023

Kübra Doğan , Nuray Karaman

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1121909

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı kadına yönelik şiddeti toplumsal cinsiyet perspektifinden ele alarak, Türkiye'deki kadınların şiddet kavramına ilişkin algısını anlamak ve kadınların şiddet tanımlanmalarına ilişkin kavramsallaştırmalarını incelemektir. Kadına yönelik yapılan her türlü şiddetin önlenmesinin temelinde şiddetin nasıl tanımlandığı ve içselleştirildiği önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle kadınların şiddet kavramına atfettikleri anlamlar çerçevesinde 30 kadın katılımcı ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Ayrıca katılımcıların şiddet deneyimleri ve maruz kaldıkları şiddetle baş etme stratejileri incelenmiştir. Toplumsal cinsiyet rollerinin mevcut toplumsal değişimler içerisinde kendini yeniden yarattığı ve ürettiği bir toplumsal sistem içerisinde kadına yönelik şiddetin nasıl tanımlandığı ve şiddet pratikleri de değişim göstermektedir. Çalışmada, katılımcıların tümünün farklı şiddet türlerine maruz kaldığı ve bunun sonucu olarak belirli travmatik olaylar ile karşı karşıya geldiği ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca kadınların şiddeti tanımlamaları, şiddet deneyimleri ve bununla baş etme stratejileri katılımcıların eğitim, sosyal ve ekonomik durumlarındaki farklılıklara bağlı olarak çeşitlilik göstermiştir. Bu bağlamda şiddeti adlandırma, şiddet kavramının doğasına ilişkin tartışmaları yeniden çerçevelendirmeye ve toplumsalın içerisindeki tezahürünü anlamaya yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla çalışma süresince; kültürel kodlarla, bir sonraki nesile aktarılan yaşam biçimi ve tutumların toplumdaki şiddet tezahürü, detaylıca açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, kadınların şiddete yönelik tanımlamaları ve algıları irdelenirken, toplumun kadınlara atfettiği roller üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Adlandırma, Toplumsal cinsiyet rolleri, Türkiye’de kadına yönelik şiddet, Kültürel şiddet

Naming and Understanding Violence: The Experiences of Women in Turkey with Violence and Their Coping Strategies

Öz

The aim of this study is to understand violence against women from a gender perspective, to understand women's perceptions of the concept of violence and to examine women's conceptualizations regarding the definition of violence. How violence is defined and internalized plays an important role in the prevention of all kinds of violence against women. For this reason, in-depth interviews were conducted with 30 female participants on the axis of the meanings that women attribute to the concept of violence. In addition, the violence experiences of the participants and the coping strategies they were exposed to were examined. In the study, it was revealed that all of the participants were exposed to different types of violence and as a result they faced certain traumatic events. In addition, women's definitions of violence, their experiences of violence and their coping strategies varied depending on the educational, social and economic status of the participants. In a social system where gender roles recreate and reproduce themselves within the current social changes, how violence against women is defined and violence practices also change. There is a direct relationship between life practices and identity. Therefore, the identities and roles attributed to women are a reflection of the social order. In this context, naming violence helps to reframe the discussions on the nature of the concept of violence and to understand its manifestation in the social. Therefore, during the study; the manifestation of violence in the society of lifestyles and attitudes transferred to the next generation with cultural codes has been tried to be explained in detail. In this study, while the definitions and perceptions of women towards violence are examined, the roles attributed to women by the society are emphasized.

Anahtar Kelimeler

Violence, Naming, Gender roles, Violence against women in Turkey, Cultural violence.

Kaynakça

• Akkaş, İ. ve Uyanık, Z. (2016). Kadına yönelik şiddet. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 6(1), 32-4.
• Altınay, G. A. ve Arat, Y. (2007). Türkiye’de kadına yönelik şiddet. Punto Baskı: İstanbul.
• Aslan Cobutoğlu, S. (2020). Latife Tekin'in “Manves city” adlı romanında toplumsal cinsiyet ve kadına yönelik duygusal şiddet. Yeni Türk Edebiyatı, 22(1), 79-102.
• Atan, M. (2015). Radikal feminizm: Kişisel olan politiktir söyleminde Aile. The Journal Of Europe-Middle East Social Science Studies, 1(2), 1-21.
• Avcı, K., ve Özdedeli, K. (2015). Kadın cinselliği ve kültürel farklılıklar. Kadın Cinsel Sağlığı, 17(1), 224-230.
• Bal, Y. (2016). Nitel araştırma yöntem ve teknikleri. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik, Çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2011). Postmodern etik, Çev. Alev Türker. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berktay, F. (2016). Tek tanrılı dinler karşısında kadın. Metis Yayıncılık. İstanbul.
• Burstein, K. (1994). Naming the violence: Destroying the myth. Alb. L. Rev., 58(1), 961-987.
• Bükecik, E., ve Özkan, B. (2018). Kadına yönelik şiddet: Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin kadın sağlığına etkisi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(2), 33-37.
• Büyükyılmaz, A., ve Demir, Ç. (2016). Türkiye'de kadına yönelik aile içi şiddetin belirleyenleri: Multinomial logit model yaklaşımı. Ege Akademik Bakış, 16(3), 443-450.
• Coşar, F., ve Can Gürkan, Ö, (2009). Ekonomik şiddetin kadın yaşamındaki etkileri. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 124-129.
• Coşkun, R. (2015). Nicel araştırmalarda keyfilik sorunu evren örneklem belirleme süreçleri üzerinden bir tartışma [Bildiri sunumu]. 7. Uluslararası Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi, Kaposvar, Macaristan.
• Çakır, H. (2020). Kadına yönelik şiddetin kavramsal incelemesi: Yozgat örneği. İmgelem, 4(6), 41-62.
• Çalışkan, M. (2019). İstanbul’da ‘’Kadına şiddet’’ ve ‘’ Kadın cinayeti’’ vakalarına yönelik, Nicel-Nitel Bir İnceleme. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 221-241.
• Çalışkan, H., ve Çevik, E. İ. (2018). Kadına yönelik şiddetin belirleyicileri: Türkiye örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 218-233.
• Çötok, N. (2015). Toplumsal cinsiyet rolü dahilinde kadına şiddet olgusuna karşı kadın algısı. Education International Journal of Social Sciences and Research, 1(3), 778-790.
• Dikmen, H. A., Özaydın, T., & Yılmaz, S. D. (2018). Üniversitedeki kadın öğrencilerde yaşanan flört şiddeti ile anksiyete ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 92-98.
• Dursun, Y. (2011). Şiddetin izini sürmek: Şiddet nedir? FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 1-18.
• Frazer, E., ve Hutchings, K. (2020). The feminist politics of naming violence. Feminist Theory, 21(2), 199-216.
• Güdekli, A. (2014). Kan kusup kızılcık şerbeti içtim diyen kadınlar: Aile içi şiddet üzerine göstergebilimsel bir çalışma. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 4(8), 78-84.
• Gökkaya, V. B. (2011). Türkiye’de kadına yönelik ekonomik şiddet. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(2), 101-112.
• Güler, N., ve Tuncay, F. Ö. (2005). Kadının aile içinde yaşanan şiddete bakışı. CÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 27(2), 51-56.
• Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z., & Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24(3), 128-134.
• Günay, G., ve Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(3), 157-171.
• Günsoy, G. ve Özsoy, C. (2012). Türkiye’de kadın işgücü, eğitim ve büyüme ilişkisinin var analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 49 (568), 21-40.
• Hall, S. (2017). Temsil: Kültürel temsiller ve anlamlandırma uygulamaları. Çev. İdil Dündar. İstanbul: Pinhan Yayıncılık: 141 Kültürel Araştırmalar:1.
• İnci, R. (2019). Çalışan kadınlarda şiddet algısı ve bu algıda ekonomik şiddetin yeri. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(3), 189-206.
• Kara, Z., ve Uluç, M. A. (2019). Şiddetin cinsiyeti: Bir modern toplum anksiyetesi. Şarkiyat, 11(3), 1566-1581.
• Karabağ, N. (2014). Levinas düşüncesinde adalet [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Köktürk, Ş. ve Eyri, S. (2013). Dilbilim ve göstergebilim: Ferdinand De Saussure ve göstergebilimi anlamak. Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Dergisi, 2, 123-136.
• Kocacık, F. (2001). Şiddet olgusu. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 1-7.
• Lucas, S., & Janson, S. (2021). Childhood exposure to physical and emotional violence over a 57-year period in Sweden. Scandinavian journal of public health, 14034948211023634.
• Mazza, D., Dennerstein, L., & Ryan, V. (1996). Physical, sexual and emotional violence against women: a general practice‐based prevalence study. Medical journal of Australia, 164(1), 14-17.
• Metintaş, M. (2018). Erken cumhuriyet döneminde feminizm hareketlerinin ilerleyen dönemde türk sosyolojisine yansımaları. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi, 2(3), 109-11.
• Özaydınlık, Y. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(33), 93-112.
• Özgentürk, İ., Karğın, V.,& Baltacı, H. (2012). Aile içi şiddetin nesilden nesile iletilmesi, Polis Bilimleri Dergisi, 14(4), 55-77.
• Özerkmen, N., ve Gölbaşı, H. (2010). Toplumsal bir olgu olarak şiddet. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 15(1), 23-27.
• Pamuk, S. (2017). Arşivsel örnekleme yöntemlerinin arşiv serileri/sınıfları üzerinde uygulanması. Bilgi Ve Belge Araştırmaları, 8, 1-41.
• Saygun, Ö. (2016). Feminizmin öznesi olarak LGBTİ. Gaile Dergisi, 354, 1-5.
• Şahin. F. T., ve Kurtulmuş. Z. (2015). Değişen aile içi roller ve aile içi ilişkiler. Nobel Akademik Yayıncılık. 167-191.
• Şahin, S., & Türk, M. (2010). Çalışanlarda psikolojik şiddet algılaması ve kadın çalışanlar üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 1-9.
• Şenel, D. (2018). Eğitim seviyelerine göre şiddete maruz kalan kadınlar üzerine bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(82), 747-765.
• Trothen, T. J. (2006). Linking sexuality and gender: Naming violence against women in the United Church of Canada (Vol. 9). Wilfrid Laurier Univ. Press.
• Türk, H. (2008). Eril Tahakkümü Yeniden Düşünmek: Erkeklik Çalışmaları için Bir İmkân Olarak Pierre Bourdieu. Toplum ve Bilim, 112, 119-146.
• Williams, R. (2017). Kültür ve toplum.(Çev. Uygur Kocabaşoğlu). İletişim Yayıncılık. İstanbul.
• Yetim, D., ve Şahin, M. (2008). Kadına yönelik şiddete yaklaşım. Aile Hekimliği Dergisi, 2(2), 48-53.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğitalp, G., Ertem, M., & Özkaynak, V. (2007). Üniversite öğrencilerinin şiddet konusunda deneyimleri ve bu konudaki görüşleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(2), 131-136.
• Yörük, A. (2009). Feminizm/ler. Sosyoloji Notları, 7(1), 63-85.