The Role of Development Agencies to Ensure the Participation of the Parties in the Region in the Decision-Making and Implementation Process: The Case of Zafer Development Agency

Yıl 2024, Sayı: 79, 24 - 37, 30.01.2024

Kübra Öztürk

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1319044

Öz

Development agencies in Turkey emerged in the process of candidate membership to the European Union. Agencies began to be established on 08.02.2006 with the entry into force of the Law No. 5449 on the Establishment, Coordination and Duties of Development Agencies. Development agencies are structures created to ensure cooperation between public, private and non-governmental sectors, to improve participation and local participation, to accelerate the development of the region they are located in and to reduce interregional development disparities.
Development agencies have been established to ensure the participation and cooperation of actors in the region. The aim of this study is to evaluate the role of agencies in ensuring participation through the case of Zafer Development Agency serving in the region classified as TR33. In the study, document analysis method and literature review method are used, which are among qualitative research methods. In the evaluation of development agencies based on the case of Zafer Development Agency, it is seen that Zafer Development Agency developed various programs and carried out activities to ensure the participation and cooperation of actors in the region.

Anahtar Kelimeler

Participation, Public sector, Private sector, Development agency, Zafer Development Agency.

Bölgedeki Tarafların Karar Alma ve Uygulama Süreçlerine Katılımını Sağlamak Açısından Kalkınma Ajanslarının Rolü: Zafer Kalkınma Ajansı Örneği

Öz

Türkiye’de kalkınma ajansları Avrupa Birliği’ne aday üyelik sürecinde ortaya çıkmıştır. 08.02.2006 tarihinde 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanunun yürürlüğe girmesiyle ajanslar kurulmaya başlanmıştır. Kalkınma ajansları kamu, özel ve sivil toplum kesimi arasında iş birliğinin sağlanması, katılım ve yerel katılımın geliştirilmesi, bulundukları bölgenin gelişmesini hızlandırma ve bölgelerarası gelişmişlik farklarını azaltma amacıyla oluşturulan yapılardır.
Kalkınma ajansları bölgedeki aktörlerin katılımını ve işbirliğini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Bu çalışmanın amacı ajansların katılımı sağlamadaki rolü TR33 olarak sınıflandırılan bölgede hizmet veren Zafer Kalkınma Ajansı örneği üzerinden değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi ve literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Kalkınma ajanslarının Zafer Kalkınma Ajansı örneği üzerinden yapılan değerlendirmesinde Zafer Kalkınma Ajansının bölgedeki aktörlerin katılımını ve işbirliğini sağlamak için çeşitli programlar geliştirdiği ve faaliyetlerde bulunduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Katılım, Kamu sektörü, Özel sektör, Kalkınma ajansı, Zafer Kalkınma Ajansı

Kaynakça

• 4 Sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (2018, 15 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı 30479). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/19.5.4.pdf
• Adıgüzel, Ş. (2003). Yerel düzeyde yönetime katılım ve yerel yönetim sürecindeki işlevleri açısından yerel gündem 21 Malatya belediyesi yerel gündem 21 örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler, 12(1), 45-63.
• Akay, H. (2016). Yerel Yönetimlerde Katılımcı Mekanizmalar ve Süreçler. Erişim Adresi: http://turkiyeavrupavakfi.org/wp-content/uploads/2016/10/Matra_Kitap3.pdf.
• Akbaş, M. E. ve Yüksel, H. G. (2015). Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Uygulanabilirliği ve Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8, 72-89.
• Akdoğan, Y. (2008). Yerel siyaset-kavramlar. Yerel Siyaset Dergisi, 24, 9-14.
• Arslan, F. (2016). Yönetişimsiz Yönetimler: Türkiye’de Kalkınma Ajansları. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 25(2), 29-52.
• Aydın, A. (2019). Bir yerel katılım yolu olarak aykırı bahçecilik. İdealkent Dergisi, 10(27), 714-732.
• Babaoğlu, C. (2019). Küreselden yerele yönetimde vatandaş katılımı. Kriter, 33, Erişim Adresi: https://kriterdergi.com/siyaset/kureselden-yerele-yonetimde-vatandas-katilimi.
• Canpolat, T. (2010). Kalkınma ajansları ve İzmir kalkınma ajansı (İZKA). Erişim Adresi: https://www.emo.org.tr/ekler/7f15d4d607d6247_ek.pdf.
• Coşkun, B. ve Almalı, V. (2020). Türkiye’de kalkınma ajansları: Daka’nın kalkınma kurulu üyeleri perspektifinden değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 221-232.
• Çalışkan, U. ve Toy, S. (2016). Kalkınma ajanslarının planlama ve finansman açısından turizm sektörüne sağladığı katkılar. İşletme Fakültesi Dergisi, 17(2), 141-160.
• Çetinkaya, Ö. ve Korlu, R. K. (2012). Yerel Demokrasinin Sağlanmasında Katılımcılık Süreci ve Kent Konseylerinin Rolü. Maliye Dergisi, 163, 95-117.
• Çitci, O. (1996). Temsil, katılma ve yerel demokrasi. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5(6), 5-14.
• Dalkıran, G. B. ve Sarıca, G. (2020). Kalkınma ajanslarının bölge alternatif turizm pazarına etkileri: Trakya kalkınma ajansı örneği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 158-170.
• Demirkaya, Y. ve Koç, M. (2017). 6360 sayılı kanun ile birlikte mahalleye dönüşen köylerde değişimin katılım açısından muhtarlığa etkisi: menteşe ve Seydikemer ilçeleri üzerinden bir değerlendirme. Strategic Public Management Journal, 3(6), 124-149.
• Demiroğlu, M. ve Demiroğlu T., E. (2014). Türkiye ve İngiltere kalkınma ajansları: İngiltere deneyiminden alınacak dersler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 176-199.
• Devlet Denetleme Kurulu Türkiye’nin Kalkınma Ajansları Uygulamasının Değerlendirilmesi, https://www.memurlar.net/common/news/documents/456927/20140130-2014-03.pdf (Erişim Tarihi: 10.01.2023).
• Duru, A. A. (2022). Kalkınma ajanslarının personel yönetiminde kısıtlayıcı kurallar. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 20(1), 67-87.
• Erdoğan, O. (2019). Yerel yönetimlerde katılımcı mekanizmalar ve Trabzon büyükşehir belediyesi örneği. BEÜ İİBF AİD, 4(2), 295-310.
• Eroğlu, M. ve Kum, M. (2010). Türkiye’de kalkınma ajanslarının idari teşkilat içindeki yeri. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, 175-198.
• Efe, A. (2016). Devlet Denetleme Kurulu Raporunda Belirtilen Kalkınma Ajansları Sorunları Üzerinden COSO ve COBIT Standartlarına göre Kök Neden Analizleriyle Çözümleme. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, XI (1), 107-123.
• Görün, M. (2006). Yerel Demokrasi ve Katılım: İzmir, Konya ve Ağrı İl Genel Meclis Üyeleri Üzerinde Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 159-183.
• Güleç, B. Ö. (2020). Sivil toplum kuruluşlarının karar alma mekanizmalarına katılımı: yerel yönetimlerde kaliteli ve anlamlı bir katılım için uygulama rehberi. Sivil Toplum için Elverişli Ortamın İzlenmesi ve Geliştirilmesi Projesi, İstanbul: TÜSEV Yayınları.
• Güler, Y. B. ve Gürer, A. (2014). Yerel katılımın belediyelerde hizmet pazarlamasına etkisi: Kırıkkale ili örneği. AKÜ İİBF Dergisi, XVI(1), 125-142.
• Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun. (2006, 8 Şubat). Resmi Gazete (Sayı 5449). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5449.pdf.
• Karatepe, S. ve Arıbaş, N. N. (2012). Yerel yönetişimde demokratik katılımın teşvik edilmesi: halkla ilişkiler ve kamuoyunu bilgilendirme çalışmaları. S. Karatepe (Ed.), Küresel Değişim ve Demokratikleşme: Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi-II içinde (ss. 1126-1153). Malatya.
• Karabulut, N. ve Bayrakcı, E. (2019). Yerelde demokrasi ve yerel e-katılım. Turkish Studies Economics, Finance, Politics, 14(1), 71-94.
• Karkın, N. (2012). E-Katılım kavramı ve süreci: kamu siyasa oluşum sürecine vatandaş katkısının olabilirliği. Sosyo Ekonomi Dergisi, 1, 41-62.
• Köksal, A. G. ve Köse, E. (2019). Kalkınma ajanslarının denetimi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (Ö.S.), ss.281-298.
• Kuran, İ. ve Bayraktar, Y. (2020). Kalkınma ajanslarının kurumsal sorunları ve çözümlerine ilişkin ampirik analiz: Türkiye örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(Ö. S.), 1160-1193.
• Kutlar, İ. (2010, Eylül). Türkiye’de bilgi teknolojileri ve üretimine yeni bir yaklaşım: kalkınma ajansları, Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresinde sunulan bildiri, Şanlıurfa, Erişim adresi: https://avesis.akdeniz.edu.tr/yayin/c020350a-8254-4412-bf39-487dbffa1f8f/turkiyede-bilgi-teknolojileri-ve-uretimine-yeni-bir-yaklasimkalkinma-ajanslari.
• Kutlu, S. Z. ve Görün, M. (2018). Kalkınma ajanslarının yerelde merkezileşme bağlamında incelenmesi: batı Akdeniz, doğu Anadolu, Fırat ve güney Marmara kalkınma ajansları örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 67-90.
• Kutlu, S. Z. ve Görün, M. (2016). Kalkınma ajanslarında merkezi ve yerel unsurların etkisi: kalkınma ajanslarının Türkiye uygulaması üzerine bir değerlendirme. ÇOMÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 15-36.
• Küçük, O. (2007). AB uyum sürecinde kalkınma ajansları ve ab hibe projelerinin bölgesel kalkınmaya katkılarının araştırılması: Samsun, Kastamonu ve Erzurum nutsıı bölgesi örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 495-507.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı kalkınma ajansları 2017 yılı genel faaliyet raporu. (2023, 14 Şubat). Erişim Adresi: https://www.sanayi.gov.tr/bolgesel-kalkinma-faaliyetleri/raporlar-ve-yayinlar/01145b.
• Şimşek, A. (2013). Kalkınma ajanslarının performans ölçümü. [Uzmanlık Tezi, Kalkınma Bakanlığı]. Erişim Adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Kalkinma-Ajanslarinin-Performans-Olcumu-Ahmet-Simsek.pdf
• Tahtalıoğlu, H. ve Özgür, H. (2016). Türkiye’de kalkınma ajansları politikasının çözümlenmesi: süreç analizi (aşamalar yaklaşımı). Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 9(3), 161-184.
• Tomanbay, İ. (2020). “Katılım Nedir?”. Erişim Adresi: https://www.ilhantomanbay.com/2020/03/27/katilim-nedir/.
• Tüm kalkınma ajansları. Erişim Adresi: https://zafer.gov.tr/%C4%B0leti%C5%9Fim/T%C3%BCm-Kalk%C4%B1nma-Ajanslar%C4%B1.
• Yavuz, N. (2017). Vatandaşların belediye hizmet kalitesi algısı ve yerel katılım ilişkisi: nilüfer belediyesi örnek olay incelemesi. Erişim Adresi: https://open.metu.edu.tr/handle/11511/50482.
• Yıldırım, U., Öner, Ş., Aksu H. ve Tatlı S. (2011). Yerel temsil ve katılım bağlamında belediye meclisleri: Kahramanmaraş ve Sivas örnekleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 507-530.
• Yılmaz, A. (2010). Kalkınma ajansları ve yerel yönetişim. Türk İdare Dergisi, (466), 175-195.
• Zafer Kalkınma Ajansı Organizasyon Şeması. Erişim Adresi: https://zafer.gov.tr/kurumsal/organizasyon-yapisi/organizasyon-semasi.
• Zafer Kalkınma Ajansı. (2018). Zafer Kalkınma Ajansı 2018 yılı faaliyet raporu. Erişim Adresi: https://zafer.gov.tr/Portals/0/dys/kurumsal/faaliyet-raporlari/2018-yili-faaliyet-raporu.pdf.
• Zafer Kalkınma Ajansı. (2022). Zafer Kalkınma Ajansı 2022 yılı ara faaliyet raporu. Erişim Adresi: https://zafer.gov.tr/portals/0/dys/kurumsal/faaliyet-raporlari/2022%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Ara%20Faaliyet%20Raporu.pdf.
• Zafer Kalkınma Ajansı (2023). Zafer Kalkınma Ajansı kalkınma kurulu hakkında genel bilgiler. Erişim Adresi: https://zafer.gov.tr/tr-tr/Kurumsal/Organizasyon-Yap%C4%B1s%C4%B1/Kalk%C4%B1nma-Kurulu.
• Zafer Kalkınma Ajansı (2016). Zafer Kalkınma Ajansı kurumsal stratejik plan 2016-2020. Erişim Adresi: https://zafer.gov.tr/Portals/0/dys/kurumsal/hakkimizda/kurumsal-dokumanlar/zafer-kalkinma-ajansi-kurumsal-stratejik-plan-2016-2020.pdf.
• Zafer Kalkınma Ajansı (2021). Zafer Kalkınma Ajansı kurumsal stratejik plan 2021-2025. Erişim Adresi: https://zafer.gov.tr/Portals/0/dys/kurumsal/hakkimizda/kurumsal-dokumanlar/zafer-kalkinma-ajansi-kurumsal-stratejik-plan-2021-2025_small.pdf.