Maliye Politikalarına Geçmişten Bir Katkı: Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın Kamu Sağlığı Politikaları İçin Bazı Önerileri

Yıl 2024, Sayı: 82, 47 - 62, 24.10.2024

Nazlı Demirtaş

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1477035

Öz

Kamu sağlığı politikaları; bireylerin sağlık hizmetlerine erişebilirliğini, bu hizmetlerin kalitesini ve finansmanını şekillendiren karar ve uygulamalardır. Bu politikalar; sağlık hizmetlerinin sunum biçimini, bu hizmetleri kimin sağlayacağını ve nasıl finanse edileceğini tanımlamaktadır. Kamu Sağlığı Politikalarıyla ilgili öneriler, geçmişten günümüze kadar güncelliğini korumaktadır. Bu çalışmanın amacı dil, din ve tıp alanında çok sayıda eseri olan önerilerini tüm insanlık yararına aktaran, bu önerileri günümüze dek süregelen çalışmalarına dahil eden bilim insanları arasında yer almış Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın kamu sağlığı politikaları ile ilgili önerilerini değerlendirmektir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden olan içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmada değerlendirme yapılabilmesi için doküman incelemesi yapılmıştır. Bu kapsamda Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın tıp alanında yazdığı eserleri incelemeye alınmış, Kamu Sağlığı Politikaları ile ilgili önerileri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu sağlığı politikaları, Doktor Milaslı İsmail Hakkı, Maliye, Salgın hastalıklar

Proje Numarası

122G228

A Contribution to Fiscal Policies from the Past: Some Proposals for Public Health Policies By Dr. Ismail Hakkı from Milas

Öz

Public health policies are decisions and practices that shape the accessibility of individuals to health services and the quality and financing of these services. These policies define the mode of delivery of health services, who will provide these services and how they will be financed. Proposals on Public Health Policies have been updated from the past to the present. This study aims to evaluate the suggestions of Dr Milaslı İsmail Hakkı, who has many works in the fields of language, religion and medicine, who has been among the scientists who have transferred his suggestions for the benefit of all humanity and included these suggestions in his ongoing studies until today, about public health policies. The study was subjected to content analysis, one of the qualitative research methods. Document analysis was conducted in order to evaluate the research. In this context, Dr Milaslı İsmail Hakkı’s medical works were examined, and his suggestions on Public Health Policies were evaluated.

Anahtar Kelimeler

Public health policies, Doctor Milaslı İsmail Hakkı, Finance, Epidemic diseases.

Proje Numarası

122G228

Kaynakça

• Ak, S. (2021). Geçmişten günümüze Türkiye’nin sağlık politikaları. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 20(1), 28-36.
• Akdur, R. (2006). Sağlık sektörü, temel kavramlar Türkiye ve Avrupa Birliğinde durum ve Türkiye’nin birliğe uyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Albayrak, S., ve Öztürk, İ. (2021). Sağlık harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye üzerine araştırma. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 7(2), 233-257.
• Alexandru, C., Maria, L., Iliescu, C., and Florida, C. (2015). The Social role of healthcare technology. Revista De Cercetare Si Interventie Sociala, 49, 239-248.
• Aydın, G. Z., Bölükbaşı, F. B., Demirci, H. F., ve Doğanyiğit, P. B. (2023). Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin 100 yılında sağlık politikaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(Özel Sayı), 431-454.
• Başol, E., ve Işık, A. (2015). Türkiye’de sağlık politikalarında güncel gelişmeler: Sağlıkta dönüşüm programından günümüze bazı değerlendirme ve öneriler. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 2(2), 1-26.
• Behera, D. K., ve Dash, U. (2019). Impact of macro-fiscal determinants on health financing: Empirical evidence from low-and middle-income countries. Global Health Research and Policy, 4, 1-13.
• Cashin, C. (2016). Health financing policy: The macroeconomic, Fiscal, And Public Finance Context. Washington: World Bank Publications.
• Çelik, E. (2022). II. Abdülhamid dönemi sağlık politikaları, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Çelikay, F. ve Gümüş, E. (2010). Türkiye’de sağlık hizmetleri ve finansmanı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1),177-216.
• Çıraklı, Ü., ve Yıldırım, H. H. (2019). 1990’dan 2014’e kadar dünyada ekonomik kriz zamanlarında sağlık politikası tercihleri ve alınan önlemler: Teorik bir inceleme. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6(1), 43-51.
• Demir, Ö. (2020). Türkiye’de tek parti döneminde salgın hastalıkların durumu ve bu hastalıkları önleme çabaları. Y. E. Tansü. (Ed.), Küresel Salgın ve Güvenlik: Tarihsel Süreç içinde (271-302). Gaziantep: İksad Yayınevi.
• Demirtaş, N., ve Eraslan, E. (2024). Doctor Ismail Hakkı Milaslı’s life and works, The Journal of Academic Social Science, 154, 431-444.
• Eraslan, E. (2020a). Huruf-ı Munfasıla fikrinin savunucusu Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın “Hurûf-ı munfasıla numûnesi ve menâfiʿi hakkında birkaç söz” adlı makalesinin değerlendirilmesi. I. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Sempozyumu. Elazığ: Asos Yayınevi.
• Eraslan, E. (2020b). Huruf-ı munfasılanın teorisyeni Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın “Milletleriŋ terakkîsinde elifbânıŋ hissesi” adlı makalesi. XII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınevi.
• Eraslan, E. (2021). Milaslı İsmail Hakkı’nın hayatı ve eserleri hakkında yeni tespitler ile “Yeni Yazının el yazısında da bitişmemesi büyük meziyettir” makalesinin analizi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(4), 174-189.
• Eraslan, E. (2023). Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın Türk diline katkıları, XV. Dünya dili türkçe sempozyumu, içinde (ss. 70-84). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınevi.
• Eraslan, E. ve Yıldız, S. C. (2023). Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın “Yeni Yazı ve Elifbası” Adlı eseri bağlamında Huruf-ı Munfasıla yahut Yeni Yazı, III. Uluslararası filoloji kongresi, içinde (ss. 18-44.). Balıkesir: Balıkesir Onyedi Eylül Üniversitesi.
• Eraslan, E. (2024). Türk Dili Kurumu Kütüphanesi’nde saklı kalmış Doktor İsmail Hakkı Milaslı’nın alfabe hakkında bir layihası. Türk Dili Dergisi, 868, 89-95.
• Emiroğlu, A., ve Öztürk, H. (2021). Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinden 2020’li yıllara pandemiyle mücadele’nin sağlık politikaları bağlamında mukayeseli incelenmesi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 11(3), 512-526.
• Hamzaoğlu, O. (2011). Sağlık Reformu Pandemisi: Neden ve Nasıl? Sağlığın Ekonomi Politiği Kapitalizmin Krizi ve Sağlık, Uluslararası Sağlık Politikaları Birliği Avrupa Birimi XVI. Konferansı, içinde (ss. 25-29). Ankara.
• Hansen, A. (2003). İçerik çözümlemesi, iletişim araştırmalarında içerik çözümlemesi. Çev. M.S. Çebi, Ankara: Alternatif Yayınları.
• İleri, H., Seçer, B., ve Ertaş, H. (2016). Sağlık politikası kavramı ve Türkiye’de sağlık politikalarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 12, 176-186.
• İlikan Rasimoğlu, C. G. (2024). Cumhuriyet kurulurken sağlık, hastalık ve sağlık politikaları. Community & Physician/Toplum ve Hekim, 39(1). 68-80.
• İstanbulluoğlu, H., Güleç, M., Oğur, R. (2010). Sağlık hizmetlerinin finansman yöntemleri. Dirim. Tıp Gazetesi, 2, 86.
• Juškevičius, J. and Balsienė, J. (2010). Human rights in healthcare: Some remarks on the limits of the right to healthcare. Jurisprudencija, 4(122), 95-110.
• Karataş, M. (2021). Atatürk dönemi sağlık politikaları ve salgın hastalıklarla mücadele. M. Dalkılıç. (Ed.), Scientific Developments for Social and Education Sciences içinde (ss. 262-278). Ankara: Duvar Kitabevi.
• Koylu, Z. (2009). İstanbul tarihi: Medeniyetlerin ortak buluşma noktası: mütareke döneminde İstanbul’da salgın hastalıklar, Atatürk Kültür Merkezi Türk Kültür Kongresi, içinde (ss. 5-10). Ankara.
• Krishnan, A., Haregu, T., and Oldenburg, B. (2022). How Do We Frame Public Health Policies?. Prabhakaran, D., Anand, S., and Reddy, K. S.(Ed.), In Public Health Approach to Cardiovascular Disease Prevention & Management (126-134). CRC Press.
• Kuş, E. (2009). Nicel ve nitel araştırma teknikleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Küçük, A. (2020). Türkiye’de göç ve sağlık politikaları analizi: “Sıhhat projesi” örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(47), 473-496.
• McClellan, J.E., (2013). Dünya tarihinde bilim ve teknoloji. Ankara.
• Memişoğlu, D. (2018). Bir kamu politikası analizi örneği: Sağlıkta dönüşüm programı. Yasama Dergisi, 34, 62-93.
• Metin B., ve Aydın S. T. (1997). Dünya sağlık örgütü ve Türkiye ile ilişkileri. Ankara: SSYB Yayınları.
• Milaslı İsmail Hakkı (1899). Frengi illeti hakkında herkese elzem olan malumat. İstanbul: Asır Matbaası.
• Milaslı İsmail Hakkı (1915). İçki beliyesi ve kurtulmanın çareleri. İstanbul: Hilal Matbaası.
• Milaslı İsmail Hakkı (1918). Teşkilât-ı sıhhiyemiz nasıl olmalı?. İstanbul: Hukuk Matbaası.
• Milaslı İsmail Hakkı (1923). Malarya yani sıtma hakkında kimler neler bilmeli?. İstanbul: Hilal Matbaası.
• Mossialos, E., Dixon, A. (2002). Funding health care: An İntroduction, chapter one, Funding Health Care: Options For Europe. Buckingham, Philadelphia: Open University Pres.
• Mutlu, A. ve Işık, A.K. (2005). Sağlık ekonomisine giriş. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Nesipoğlu, G. (2018). Olgusal bir yapı olarak sağlık politikaları: 1920-1960 Yılları arası cumhuriyet döneminin tarihsel izleği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(1), 165-177.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar, (1-2 Cilt), (Çev. S. Özge), İstanbul: İstanbul Yayın Odası.
• Nishtar, S. (2010). The Mixed health systems syndrome. Bulletin of the World Health Organization, 88, 74-75.
• OECD (2023). Health at a Glance 2023. OECD Indicators, Paris: OECD Publishing, https://doi.org/10.1787/7a7afb35-en.
• Özcan, M., Güldemir, A., ve Günlük, M. (2022). Sağlık çalışanlarının meslek memnuniyetlerinin mesleki bağlılıkları üzerindeki etkisi: Bolu ili örneği. International Review of Economics and Management, 10(2), 93-111.
• Özdemir, H. (2005). Salgın hastalıklardan ölümler 1914-1918. Atatürk Kültür ve Tarih Yüksek Kurumu. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Pınar, A. (2017). Maliye Politikası. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Pomeranz, J. L., Thomas G. M., and Kevin R. J. S. (2023). U.S. Government Structure and background for public health law, Public Health Law in Practice. Oxford: Oxford University Press.
• Sachs, J. D. (2012). Achieving universal health coverage in low-income settings. The Lancet, 380(9845), 944-947.
• Sağlık Sosyal Yardımlaşma Bakanlığı. (1973). Sağlık Hizmetlerinde 50 Yıl, Ankara: SSYB Yayınları.
• Sekhri, N. ve Savedoff, W. (2006). Regulating private health ınsurance to servet he public ınterest: Policy issues for developing countries, International Journal of Health Planning and Management, 21, 357-392.
• Shrivastava, S. R., Shrivastava, P. S., and Ramasamy, J. (2015). Formulating evidence-based public health policies: A Guide to policy makers. International Journal of Preventive Medicine, 6(1), 4.
• Smith, P. C., Mossialos, E., Leatherman, S. and Papanicolas, I. (Eds.). (2009). Performance measurement for health system improvement: experiences. Challenges and Prospects. United States: Cambridge University Press.
• Spiridion, C. Z. (1899). Turkey, Reports from Constantinople. Public Health Reports, 14(46), 2053–2055.
• Tatar, M. (2011). Sağlık hizmetlerinin finansman modelleri: Sosyal sağlık sigortasının Türkiye’de gelişimi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1(1), 106-109.
• Tawfeeq, S. S. (2020). Otto Von Bısmarck and German polıtıcs. [Unpublished master’s thesis]. Near East Unıversıty, Nicosia.
• Tekir, S. (2019). Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye’de bulaşıcı hastalıklarla mücadele (1923-1930). Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 65, 407-430.
• Temel, M. (2008). Atatürk döneminde bulaşıcı ve salgın hastalıklarla mücadele. İstanbul: Nehir Yayınları.
• Toygar, Ş. A. (2022). Sağlık politikası: Kavramsal çerçeve. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 3(3), 11-40.
• Tulchinsky, T. H., and Varavikova, E. A. (2014). Expanding the concept of public health. The New Public Health, 43-89.
• Tüzün, H. (2024). 1980 Sonrası sağlık politikalarında neoliberal fiil çekimleri: Piyasalaşma ve desantralizasyon. Community & Physician/Toplum ve Hekim, 39(2). 110-122.
• Ünalmış Duda, H. (2008). Uluslararası örgütler bağlamında global sağlık politikaları, [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Üzümcü, A. ve Söğüt, Y. (2021). The Relationship of health expenditures and economic growth: An analysis on Turkish economy (1988-2019). Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 77-106.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, N. (1994). 1893’te İstanbul’da kolera. Tarih ve Toplum, 129, 14-17.