Post-truth Olgusu Ekseninde Güncel Reklamlarda Gerçeğin Dönüşümü

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 8 - 16, 29.03.2024

Makbule Büşra Eyiiş , Rukiye Çelik

https://doi.org/10.5281/zenodo.10894385

Öz

Düşünsel bir süreç olarak post-truth, farklı medya araçları ve içerikleri kullanarak izleyiciye sunulan, siyasi, ekonomik veya toplumsal olayları ilgilendirir. Ancak önemli toplumsal- sosyal konular dışında gündelik yaşamla ve diğer birçok alanla da ilişkilendirilebilir. Toplumsal ve kültürel bağlamda önemli bir etkisi olan ve ayna görevi gören reklam ise bu süreçte ele alınması gereken önemli olgulardandır. Reklam temelde bir ürün ya da hizmetin tanıtılması olarak tanımlanmaktadır. Ancak reklam, temel amacının ötesinde tanıtım sürecinde alternatif teknikler vasıtasıyla gerçeklerle oynayarak tüketicinin düşünce ve davranışlarını etkileyip ikna etmek üzerine tasarlanan bir propaganda aracı olarak kullanılmaktadır. Reklam doğası gereği ikna etme üzerine algı oluşturmaya ve ürünü satmaya odaklanır fakat post-truthu farklı yapan ürünün tanıtımının kendi malzeme ve görselleri ile değil alternatif bir gerçekle oluşturuyor ve sunuyor olmasıdır. Reklamlar temsil ettiği duyguları üretmeyi vaat ederken duygunun tüketilmesini ve tekrar satın alma eyleminin gerçekleşmesini sağlar. Bu anlamda reklamlar ideolojileri şeffaf olan birer gösterge olarak değerlendirilir.

Çalışmada iki farklı reklamın tüketiciye vaat ettiği duygu post-truth olgusu bağlamında değerlendirilerek göstergebilimsel analiz yapılmıştır. İncelenen reklamların günümüz rekabetçi piyasasına uyum sağlamak ve tüketicinin satın alma davranışını etkilemek amacı ile olduğundan daha etkileyici görsellerle sunulduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu aşamada görsellerin çeşitli ışık- çekim stratejileri ve hileleriyle olduğundan farklı malzemelerle sunulduğu ve istenilen etkinin verilmesi için ürün içeriğinde bulunmayan farklı malzemelerle görsel olarak desteklenerek etkileyici bir görüntüye ulaştırıldığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Post-truth, manipülasyon, reklam, yeni medya

Kaynakça

• Açıkalın, Ş. N. (2022). Post-truth bağlamında sosyal medya. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 57, 1-11.
• Akerson, E. F. (2005). Göstergebilime giriş. İstanbul: Multilingual.
• Alexy, G. M. (2022). Luxury branding through advertising in the age of post-truth: A study on select television advertisement. IIS University Journal. A. 11(1).
• Aslan, O. (2020). Post-truth kavramının postmodernizm aynası üzerine düşen yansımaları. (Editör: Alpay, Yalın) Pasajlar: Post-Truth Çağı. Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 109- 124.
• Barthes, R. (1979). Gösterge Bilim İlkeleri. (Çev: B. Vardar & M. Rıfat). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Barthes, R. (1998). Çağdaş Söylenler. (Çev: Y. Salman). İstanbul: Metin Yayınları.
• Barthes, R. (2014). Çağdaş söylenler. (Çev: T. Yücel). İstanbul: Metis Yayınları.
• Baudrillard, J. (2017). Simülakrlar ve Simülasyon. (Çev: O. Adanır). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Ceyhan, A. İ. (2019). Dijital iletişim çağında siyasetin dijitalleşmesi üzerine bir inceleme: Post-truth ve dijital siyasetin sahte haber ekseninde analizi. 4(27), 1-17.
• Combe, I. A. & Crowther, D. E. (1999) The Semiology of an Advertising Campaign: A Case of Market Repositioning, British Academy of Management Annual Conference, 1999., Working Paper Abstract Published in Conference Proceedings, 3, 1168.
• Debord, G. (2022). Gösteri toplumu. (Çev: A. Ekmekçi & O. Taşkent) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Goddard, A. (2002). The language of advertising. Routledge.
• Güler, M. (2018). Bir manipülasyon aracı olarak rızanın imalatı. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi. 3(5), 75-101.
• Hermida, A. (2016). “Trump and the Triumph of Affect News when Everyone is the Media” Erişim adresi: https://theconversation.com/trump-and-why-emotion-triumphs-over-fact-when-everyone-is-the-media-68924. Media: theconversation.com
• Horrocks, C. (2000). Baudrillard ve milenyum. (Çev: K. H. Ökten). Everest Yayınları, İstanbul.
• İplıkçı, H. G. (2015). Reklamlarda tüketiciyi ikna etmek için kullanılan stratejiler ve reklam önekleri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7(1).
• Keyes, R. (2021). Hakikat Sonrası Çağ: Günümüz Dünyasında Yalancılık ve Aldatma. (Çev: D. Özçetin) Ankara: Delidolu Yayınları.
• McIntyre, L. (2022). Hakikat – Sonrası. (Çev. M. F. Biçici) İstanbul: Tellekt.
• Mutlu, E. (2017). İletişim sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Özdemir, F. (2013). Reklamın öteki yüzü: Manipülasyon. Uluslararası Sanat, Tasarım ve Manipülasyon Sempozyumu Sakarya Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Sakarya.
• Page, J. T. (2006). Myth and photography in advertising: A semiotic analysis. Visual Communication Quarterly, 13(2), 90-109.
• Pala, U., & İşlek, M. S. (2021). Post-truth çağında pazarlama ve tüketim. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 375- 384.
• “Post-truth” Oxford Dictionary. Erişim Tarihi: 20.01.2024. Erişim Adresi: https://www.oed.com/search/dictionary/?scope=Entries&q=post-truth
• Salceanu, C. (2014). The influence of computer games on children’s development. Exploratory study on the attitudes of parents. Procedia- Social and Behavioral Science. 149, 837-841.
• Schiller, H. (1993). Zihin yönlendirenler. Pınar Yayınları, İstanbul.
• Terzi, A. (2020). Eleştiri/ İnceleme: Post-Truth Kavramı ve Türkçe Karşılıkları Üzerine. Türk Dili. 820, 80-86.
• Uncu, (2021). Görsel iletişim ve reklam bağlamında görsel manipülasyon: Eleştirel bir bakış. (Ed. Ersin Diker ve Gülsüm Çalışır). “İletişim Çalışmalarında Güncel Yaklaşımlar ve Araştırmalar”. Eğitim Yayınevi, İstanbul.
• Vankatesh, A. (1999). Postmodernism perspectives for macromarketing: An inquiry into the global information and sign economy. Journal of Macromarketing. 19(2), 153-169.