TALCOTT PARSONS’IN TOPLUMSAL EYLEM KURAMI BAĞLAMINDA HALKLA İLİŞKİLER

Yıl 2022, Cilt: 62 Sayı: 2, 1498 - 1514, 20.12.2022

Ali Kerem İngeç

https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2022.62.2.29

Öz

Kurumlar, ilerleme sağlamak ve varlıklarını sürdürebilmek için kamu ile ilişki içerisinde olmak ve bu ilişkiyi dengeli bir biçimde sürdürmek zorundadır. Kurumlar kamu ile ilişkilerini iletişim araç ve yöntemleriyle yürütür. Belirli bir kurumun iletişim faaliyetleri temelde halkla ilişkiler, reklam veya propaganda olarak nitelendirilir. Bu nitelendirmelerden hangisinin kurumun iletişim faaliyetlerini karakteriz ettiği kurumun kamuya yönelik tutum ve kanaatleri tarafından belirlenir. Eğer kurum kendi hedef ve menfaatlerini önceleyerek kamuyu belirli bazı dayatmalara maruz bırakıyor ve onlardan arzu edilen davranışı elde etmek amacıyla buyurgan bir iletişim şekli benimsiyorsa propaganda tercih edilmiştir. Diğer yandan kurum, kamunun ihtiyaçlarını gidererek kendi menfaat ve hedefleri doğrultusunda, onlardan arzu edilen davranışı elde etmeye yönelik iletişim faaliyetleri gerçekleştiriyorsa o kurumda kamu ile ilişkiler daha çok reklam çerçevesinde yürütülmektedir. Aksine belirli bir kurumda kamunun menfaatleri ve hedefleri kurumunki kadar önemseniyor ve göz önünde bulunduruluyorsa, kurumun kamuya olduğu gibi kamunun da kuruma tesir söz konusuysa o kurumun kamu ile ilişkileri halkla ilişkiler ilkeleriyle yürütülüyor demektir. Bu çalışmanın amacı, halkla ilişkiler, reklam ve propaganda bu karakterini, Talcott Parsons’ın Toplumsal Eylem Teorisiyle epistemolojik olarak temellendirilmektir. Buna göre; kurumlar toplum olarak ele alınmış, toplumu oluşturan alt sistemlerden kültürel sistemin baskın olduğu kurumlardan propaganda faaliyetlerinin, sosyal sistemin hakim olduğu kurumlarda reklam faaliyetlerinin, bu iki alt sistemin kişilik sistemi tarafında domine edildiği kurumlarda ise halkla ilişkiler faaliyetlerinin kurum-kamu ilişkilerini karakterize ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Halkla İlişkiler, Toplumsal Eylem Kuram, Propaganda, Reklam

PUBLIC RELATIONS IN THE CONTEXT OF TALCOTT PARSONS' SOCIAL ACTION THEORY

Öz

Organizations have to be in a relationship with the public and maintain this relationship in a balanced way in order to make progress and maintain their existence. Organizations conduct their relations with the public through communication tools and methods. Communication activities of a particular organization are basically identified as public relations, advertising or propaganda. Which of these identificaitons characterizes the communication activities of the organization is determined by the attitude and opinions of the organization towards the public. If the organization prioritizes its own goals and interests, exposes the public to certain impositions and adopts an authoritative form of communication in order to obtain the desired behavior from them, propaganda is preferred. On the other hand, if the organization carries out communication activities aimed at obtaining the desired behavior from them in line with its own interests and goals by meeting the needs of the public, relations with the public in that organization are mostly carried out within the framework of advertising. On the contrary, if the interests and goals of the public are as important and taken into account as those of the organization, if the public influences the organization as well as the public, then the relations of that organization with the public are carried out with the principles of public relations. The aim of this study is to ground this character of public relations, advertising and propaganda epistemologically with Talcott Parsons' Social Action Theory. According to this aim; organizations were considered as a society, and it was concluded that propaganda activities in organizations where the cultural system is dominant, advertising activities in organizations where the social system is dominant, and public relations activities in organizations where these two subsystems are dominated by the personality system characterize the organization-public relations.

Anahtar Kelimeler

Public Relations, Social Action Theory, Advertising, Propaganda

Kaynakça

• Anık, C. (2014). İletişim Sosyolojisi. İstanbul: Derin Yayınları.
• Baltacı, A. (2019). Sosyal Sistem Kuramı ve Eğitim Örgütlerine Etkileri. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 1-19.
• Coser, L. A. (1971). Masters of Sociological Thought. USA: Harcourt Brace Jovanovich Inc.
• Münch, R. (1982). Talcott Parsons and the Theory of Action. II. The Continuity of the Development. American Journal of Sociology. 87 (4), 771-826.
• Dawe, A. (2019). Toplumsal Eylem Kuramları. T. Bottomore ve R. Nisbet (Ed.). Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi içinde (s. 405-462). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Ritzer, G. ve Stepnisky, G. (2018). Klasik Sosyoloji Kuramları. (H. Hülür, Çev.). Ankara: De Ki Basım Yayın.
• Parsons, T. (1954). Essays in Sociological Theory. Illinois: The Free Press.
• Parsons, T. (1966). The Structure of Social Action. New York: The Free Press.
• Parsons, T. (1970). Social Structure and Personality. New York: The Free Press.
• Parsons, T. (1971). The System of Modern Societies. New Jersey: Prentice-Hall.
• Parsons, T. ve Platt, G. E. (1973). The American University. Massachusetts: Harvard University Press.
• Parsons, T. ve Shils E. A. (1951). Toward a General Theory of Action. Massachusetts: Harvard University Press.
• Soncu, A. G. (2018). Halkla İlişkiler Açısından Hermeneutik Yöntem. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 46, 186-206.