A VILLAGE EPIC IN POLYPHONIC STYLE: STONE UPON STONE

Yıl 2024, Cilt: 64 Sayı: 1, 872 - 894, 25.06.2024

Nevra Vardal Atak

https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2024.64.1.34

Öz

Wiesław Myśliwski's novel, Stone upon Stone (Kamień na kamieniu), which is one of the important examples of the village movement in Polish literature, is like a mirror held up to Polish village life. The work is called a village epic by some literary critics, in the context of the author touching on daily village life in detail, discussing the effect of nature on village life, reflecting village traditions and rituals, and revealing the villagers' tendencies towards faith. In this respect, it is similar to Nobel Prize-winning author Władysław Reymont's novel The Peasants (Chłopi), which best reflects the village problem in Polish literature. Its epic characteristics also bring it close to Adam Mickiewicz's epic poem titled Mr. Tadeusz (Pan Tadeusz). These two works are very important and considered touchstones for Polish literature.
One of the important reasons why the novel is attributed to the epic genre is its style. The events, narrated in the form of a monologue by the protagonist Szymon Pietruszka, extend back three generations using stream of consciousness and internal monologue techniques. Thanks to these methods, important turning points in Polish political history are touched upon. In addition, the reader witnesses the changes that took place in the Polish village over time.
The content of the novel, which proceeds without a chronological order, intertwining past and present, is shaped by Szymon's humorous, ironic and enthusiastic language, enriched with village jargon, and realistic and even naturalistic descriptions. In addition, the author nourished his daily speaking style with a rhetorical style and occasionally included poetic descriptions. This polyphonic style, including the philosophical tone and political propaganda tone, reveals the richness of the novel's narrative.

Anahtar Kelimeler

Village movement;, Epic, Village novel, Polyphonic style

POLİFONİK ÜSLUPTA BİR KÖY DESTANI: TAŞ TAŞ ÜSTÜNDE

Öz

Polonya edebiyatında köy akımının önemli örneklerinden birini oluşturan, Wiesław Myśliwski’nin Taş Taş Üstünde (Kamień na kamieniu) başlıklı romanı, Polonya köy yaşamına tutulan bir ayna gibidir. Yazarın günlük köy yaşamına detaylıca değinmesi, doğanın köy yaşamı üzerindeki etkisini ele alması, köy gelenekleri ve ritüellerini yansıtması ve köylünün inanç konusundaki eğilimlerini ortaya koyması bağlamında, yapıt bazı edebiyat eleştirmenleri tarafından bir köy destanı olarak adlandırılır. Bu açıdan da Polonya edebiyatında köy sorunsalını en iyi şekilde yansıtan Nobelli yazar Władysław Reymont’un Köylüler (Chłopi) adlı romanıyla benzerlik gösterir. Destansı özellikleri aynı zamanda onu Adam Mickiewicz’in Bay Tadeusz (Pan Tadeusz) başlıklı epik poematına da yaklaştırır. Bu iki yapıt da Polanya edebiyatı için oldukça önemli, mihenk taşı kabul edilen yapıtlardandır.
Romanın destan türüne yakıştırılmasındaki önemli nedenlerden biri de üslubudur. Başkahraman Szymon Pietruszka’nın dilinden bir monolog biçiminde anlatılan olaylarda, bilinç akışı ve iç monolog teknikleri kullanılarak üç kuşak geriye dek uzanılır. Bu yöntemler sayesinde de Polonya siyasi tarihindeki önemli dönüm noktalarına değinilir. Ayrıca okur Polonya köyünde zaman içerisinde yaşanan değişimlere de tanıklık yapmış olur.
Kronolojik bir sıra olmaksızın, geçmişle şimdinin iç içe geçerek ilerleyen romanın içeriği Szymon’un köy jargonuyla zenginleşmiş, mizah dolu, ironik ve coşkulu diliyle, gerçekçi ve hatta natüralist betimlemeleriyle şekillenir. Ayrıca yazar, günlük konuşma tarzını, retorik bir stille beslemiş, zaman zaman şiirsel betimlemelere yer vermiştir. Felsefi ve politik propaganda tonun da içinde bulunduğu bu polifonik üslup, romanın anlatımındaki zenginliği ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Köy akımı, Destan, Köy romanı, Polifonik üslup

Kaynakça

• Burkot, S. (2003). Literatura polska w latach 1939-1999. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Burkot, S. (1991). Proza powojenna 1945-1987. Warszawa: Wydaw.Szkolne i Pedagogiczne;
• Czubaj, B. (1998). Dialektyzacja w powieściach Wiesława Myśliwskiego. Prace Naukowe. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury, 7, 43-48.
• Çıraklı, M. Z. (2015) Anlatıbilim, Kuramsal Okumalar. Ankara: Hece Yayınları.
• Detka, J. (2003). Pomiędzy gawędą a strumieniem świadomości (uwagi o narracji w prozie Wiesława Myśliwskiego). Studia Kieleckie - Seria Filologiczna, 4,129-137.
• Erkman-Akerson, F. (2012). Edebiyat ve Kuramlar. İstanbul: İthaki.
• Kaczmarek, R. (2021). Historia Polski 1914-1989. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Körpe, S. (2016). 18. ve 19. Yüzyıl Polonya’sında Soylu Yaşantısı ve Kültürü (Adam Mickiewıcz’in “Pan Tadeusz”u Bağlamında). Karadeniz Araştırmaları, 51, 129-148.
• Lukowski, J. ve Zawadzki H. (2002). A Concise History of Poland. Cambrige: Cambrige Universiy Press.
• Lyszczyzna, J. (2006). Gawęda. Piechota, M., Pytasz, M. ve Wilczek, P. (Ed.). Słownik literatury polskiej içinde (s. 354-355). Katowice: Videograf II.
• Mysliwski, W. (2016). Taş Taş Üstünde. (N. Taluy Yüce, Çev.). İstanbul: Aylak Adam.
• Özdemir, E. (2007). Yazınsal Türler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Taluy Yüce, N. (2004). Özgürlük Peşindeki Polonya. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Yayınları.
• Taluy Yüce, N. (2002). Polonya Edebiyatında Aydınlanma-Romantizm-Realizm. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Wroczyński, T. (1993). Literatura polska po 1939 roku. Warszawa: Wydaw. Szkolne i Pedagogiczne.
• Zawada, A. (1983). Gra w ludowe: Nurt chłopski w prozie współczesnej a kultura ludowa. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.