Entamoeba histolytica’nın İnsan ve Hayvan Sağlığı Açısından Önemi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 275 - 291, 31.01.2018

Sevil Toroğlu , Fatma Kılınç Meral Yılmaz Dilek Keskin

https://doi.org/10.29130/dubited.296474

Cited By: 1

Öz

Bu derlemede insan sağlığı açısından önemli olan Entamoebahistolytica’nın nasıl bulaştığı ve ne gibi zararlara neden olduğu hakkında bilgiler toplanacaktır.Entamoebacinsinin bir türü ve anaerobik bir parazit protozoadır. Evriminde sıra ile kist-metakist – metakistiktrofozoit – trofozoit-prekist - dönemleri görülür. E.histolytica hastalık yapmadan da bağırsakta yaşayabilir. Kalın bağırsağa yerleşir, kalın bağırsağın içine yayılır. Bazen dokuları geçebilmektedir. Bazen kalınbağırsağın içine yayılarak kolit (bağırsak iltihabı), akut dizanteri veya ishale yol açmaktadır. Enfeksiyon kana geçebilmektedir. Kan aracılığıyla karaciğer, akciğer gibi organlara ulaşmaktadır. Tropikal ve subtropikal bölgelerde daha sık görülmektedir. İnsan dışkısının tarlalara gübre olarak verilmesi, sinek, böcek gibi eklembacaklılar, enfeksiyon taşıyan kişilerin gıda sanayisinde çalışması ve temizliğe dikkat edilmemesi bu parazitin dağılmasına neden olmaktadırlar. Esas bulaşma yolu oraldır. Hastalık belirtileri; yumuşak kıvamlı dışkılama, mide krampları olabilmektedir. Hastalığın daha şiddetli seyrettiği amipli dizanteride; ateş, karında hassasiyet, dışkıda kan görülmesi, istifra ve zayıflama görülebilmektedir. Amip karaciğer ve beyin abselerine sebep olabilmektedir.Tanıda, mikroskop altında incelenmek üzere dışkı örnekleri ile yapılan çalışmalarda %34 hassasiyet ile tespit edilmektedir. Mikroskobi yöntemi yanı sıra amibe ait antijenlerin ve karşı antikorların tespit edilmesiyle tanının hassasiyeti artmaktadır. Kolonoskobi esnasında doktor intestinal içeriğini görür, gerekirse biyopsi alarak ayrıntılı mikroskopta inceler. Karaciğer absesi ve diğer organlarda görünenlerde, ultrasanografi ve tomografi görüntüleme yöntemleri ile tespit edilmektedir. Sonuçta, E. histolytica’nın neden olduğu amipli dizanteri genellikle tespitinde sorunlar yaşanan enfeksiyondur. Tanıda ne yazık ki yaygın biçimde mikroskobi ön plandadır. E. histolytica’nın olgun kistlelerinin gıda, su ve cinsel yolla alınmasıyla dönüştüğü trofozoitlerinin kolona invazyonu ile oluşmakta ve asemptomatik taşıyıcılıktan amibik kolite kadar değişik klinik tablolar ile karşımıza çıkmaktadır. Bu durum dünyada ve ülkemizde bölgelere göre değişik tablolarla karşımıza çıkmaktadır. Amöbiyaz bildirimi zorunlu hastalıklardandır. Özellikle gıda ile uğraşanlar kontrol altında tutulmalıdır. Hasta ve kist taşıyıcılar tedavi edilmeli, kişisel hijyen, içme ve kullanma sularını bulaşlardan korumalı ve vektörlerle savaş gibi başlıca korunma tedbirleri bulunmalıdır. Amöbiyazın tedavisinde kist, trofozoit veya hem kist hemdetrofozoit formlarına etkili olan antiprotozoner ilaçlar kullanılmalı ve antibiyotikler kullanılmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

Entamoebahistolytica, evrimi, tanısı, Amipli dizanteri, sağlık

Entamoeba histolytica’sImportance in terms of Human and Animal Health

Öz

In this review, how Entamoeba histolyticawhich are important for human health are infected and information about what causes harm to human health will be collected.A species of Entamoeba genus and an anaerobic parasitic protozoa. In its evolution, cyst-metacyst- metacystic trophozoite-trophozoite-precyst periods are seen in order. E.histolytica can live in the intestine without making the disease.E.histolytica settle in the thick intestine, spreads into the it. Sometimes it can cross the tissues. Sometimes it spreads into the thick intestine causing colitis (inflammation of the intestine), acute dysentery or diarrhea. The infection can pass into the blood. Through the blood, it reaches the organs such as the liver and lungs. It is more common seen in tropical and subtropical regions.They cause this parasite to disperse that to be given as a fertilizer of human feces, arthropods such as fly, insect and working of infected people in food industry and being not care to clean. The way of basis infection is oral. Disease indication; soft consistency defecation, stomach cramps.The disease is more severe in dysentery with amoeba (Amebiasis) can be seenfever, tenderness in the abdomen, the appearance of blood in the stools, vomiting and weakening. Amoebia can cause liver and brain abscess. In diagnosis, it is detected with 34% sensitivity in studies done with feces samples to be examined under a microscope. Detection of amoebic antigens and resulting antibodies well as microscopic methods increases the sensitivity of recognition. During the colonoscopy, the doctor sees the intestinal contents, if necessary, takes a biopsy and examines microscopically it. Ultrasonography and tomography imaging methods are used to detect liver abscess and seen in other organs. In result, Amoebiasis caused by E. histolytica is an infectious disease that often causes problems in detection. Unfortunately, it is widely prevalent in the microscopy in diagnosis.It consists with colonic invasion of trophozoites transformed from mature cysts of E. histolytica taken by way of food, water and sexually and it emerges with different clinical tables changing from asymptomatic carrier to amoebic colitis.This situation is emerges with different tables according to the regions in our countryand the world. Amoebiasis is a notification compulsive disorder. Particularly, food handlers should be kept under control.Patients and cyst carriers should be treated, personal hygiene, water for drinking and use must be protected from contagion and there should be major prevention measures such as fighting with vectors. Antiprotozoner drugs should be used single or both forms of cystic and trophozoite in the treatment of amoebiasis and antibiotics should be used.

Anahtar Kelimeler

Entamoeba histolytica, evolution, diagnosis, Amoebiasis, health

Kaynakça

• [1] Dr. F. G. Demirçeken, Dr. A.Özden, Güncel Gastroenteroloji, 6(3) (2002) 159
• [2] P. Yüksel, D. Çelik, Z. Güngördü, T. Ziver, S. İzmirli, H. Yakar, S. Sarıbaş, M. Aslan, B. Kocazeybek, Klimik Dergisi,24(3) (2011) 150
• [3] Mustafa Yakut, Ali Özden, Güncel Gastroenteroloji,12(2)(2008) 81
• [4]Uz. Dr. Yavuz Uyar, Parazitolojik Tanıda Antijen Testleri (E. hystolitica, Giardia, Cryptosporidium)
• [5] Y. E. Beyhan, H. Yılmaz, Z. Taş Cengiz, Turkiye Parazitol Derg, 40(2016) 59
• [6] S. Tuncay, T. Inceboz, L. Över, G. Yalçın, S. Usluca, S. Şahin, S. Bayram Delibaş, Ü. Aksoy, Ç. Akısü, Türkiye Parazitoloji Dergisi, 31(3) (2007)188-193
• [7]González,AliciaValadez,EricHernández,OliviaValenzuela,AngélicaLimón,OswaldoPartida,Edwards F. Silva Cecilia Ximénez,ReneCerritos,LilianaRojas,SilvioDolabella,PatriciaMorán,MinekoShibayama, (2014) DOI: 10.3390/ijerph7031105
• [8]T. Dal, M. S. Dal, Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi 2(1) (2011) 50-54
• [9] M. Tanyuksel, W. A. Petri, Clinical Microbiology Reviews, 16(4) (2003) 713–729
• [10]Sodeman WA Jr. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK7742/#!po=18.3824 (23 şubat2017)
• [31] A. Çakar, S. Ergüven, A. Günalp, MikrobiyolBult. 36 (2002) 207-213
• [32] Ü. Karaman, N. Akkaya, Ö. Aycan, M. Atambay, N. Daldal, İnönü Üniv. Tıp Fak. Derg.11(1) (2004) 25-28