Geleneksel Urfa Evlerinin Ahşap Tavan Yapım Teknikleri ve Süslemeleri

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 133 - 146, 30.12.2021

Şeyda İnce Gayberi Neslihan Dalkılıç

Öz

Geleneksel Urfa evlerinde ahşap malzeme; tavanlar, duvar kaplamaları, dolap kapakları ile kapı ve pencere doğramalarında yaygın olarak kullanılmıştır. Çalışma kapsamında geleneksel Urfa evlerinin ahşap tavan yapım teknikleri ve bezeme özellikleri incelenmiş; ahşap kirişli tavan, düz tavan ve tekne tavan yapım teknikleri ile çıtalı, aplike ve kalem işi ahşap tavan süslemeleri detaylı olarak anlatılmıştır. Düz ahşap kaplama tavanlarda süsleme için çıtalı ve aplike süsleme ile oyma ve boyama tekniklerinden bir veya birkaçı kullanılırken tekne tavanlarda bunlara ek olarak ahşap malzeme üzerine kalem işi süslemelerin yapıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Urfa Evleri, Geleneksel yapım teknikleri, Ahşap tavan, Süsleme, Sürdürülebilirlik

Destekleyen Kurum

Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi Koordinatörlüğü

Proje Numarası

MİMARLIK.19.001.

Wooden Ceiling Construction Techniques and Decorations of Traditional Urfa Houses

Öz

Wooden material in traditional Urfa houses; It has been widely used in ceilings, wall coverings, cabinet doors, and door and window joinery. Within the scope of this study, wooden ceiling construction techniques and decoration features of traditional Urfa houses were examined; wooden beamed ceiling, wooden ceiling and boat ceiling construction techniques and wooden ceiling decorations with lath, applique and hand drawn are explained in detail. As a result of the research; it has been observed that while one or more of the laths and applique decoration and carving and painting techniques are used for decoration on the flat wooden coated ceilings, in addition to these, hand-carved ornaments on the wooden material were used on the boat ceilings.

Anahtar Kelimeler

Traditional Urfa Houses, Traditional construction techniques, Wooden ceilings, Decoration, Sustainability

Proje Numarası

MİMARLIK.19.001.

Kaynakça

• S. I. Ören, ‘‘Traditional Urfa dwellings: An investigation of part of the old town center,’’ Yüksek lisans tezi, ODTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1996.
• Ş. Gayberi, ‘‘Geleneksel Urfa evlerinin yapım teknikleri,’’ Yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı, Diyarbakır, 2019.
• M. Çellik, ‘‘Şanlıurfa Hacı Bekir Pabuççu evinin restorasyon önerisi,’’ Yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Ana Bilim Dalı, Diyarbakır, 2019.
• Z. Akkoyunlu, ‘‘Geleneksel Urfa evlerinin mimari özellikleri,’’ Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1989.
• H. Ürer ve C. Gürbıyık, Şanlıurfa Evlerinde Görülen Süslemelerden Örnekler. Prof. Dr. Hakkı Önkal’a Armağan Kitabı, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Ö. Karakul, ‘‘Geleneksel Yapı Ustalarından Öğrenmek,’’ Yapı Dergisi, Ekim (407), s.168-172, 2015.
• KUDEB Ahşap Eğitim Atölyesi Geleneksel Ahşap Yapı Uygulamaları. İstanbul, İBB KUDEB Yayınları, 2009.
• D. Sürücü, Ahşap Eğitim Atölyesi Etkinlikler Kitabı. İstanbul, İBB KUDEB Yayınları, 2009.
• E. Kudde ve D. Sürücü, Ahşap Yapılarda Koruma ve Onarım Sempozyumu Bildiri Kitabı. İstanbul, İBB KUDEB Yayınları, 08-09 Ekim 2012.
• E. Kudde ve D. Sürücü, Ahşap Yapılarda Koruma ve Onarım Sempozyumu Bildiri Kitabı-2. İstanbul, İBB KUDEB Yayınları, 24-25 Aralık 2013.
• D. Sürücü, Ahşap Yapılarda Koruma ve Onarım Sempozyumu Bildiri Kitabı-3. İstanbul, İBB KUDEB Yayınları, 24-25 Mart 2015.
• D. Sürücü, Ahşap Yapılarda Koruma ve Onarım Sempozyumu Bildiri Kitabı-4. İstanbul, KUDEB Yayınları, 26-27 Nisan 2016.
• D. Sürücü, Ahşap Yapılarda Koruma ve Onarım Sempozyumu Bildiri Kitabı-5. İstanbul, İBB KUDEB Yayınları, 25-26 Nisan 2017.
• D. Sürücü, Ahşap Yapılarda Koruma ve Onarım Sempozyumu Bildiri Kitabı-6. İstanbul, İBB KUDEB Yayınları, 24-25 Nisan 2018.
• Taş Ustası M. H. Küçükoğlu, Şanlıurfa, Kasım 2017-Mayıs 2019.
• D. Hasol, Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. İstanbul, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 2017.
• Şanlıurfa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Fotoğraf Arşivi.
• C. Kürkçüoğlu, Fotoğraf Arşivi.
• K. Yıldırım ve M. L. Hidayetoğlu, ‘‘Geleneksel Türk Evi Ahşap Tavan Süsleme Özelliklerinin ve Yapım Tekniklerinin Çeşitliliği Üzerine Bir İnceleme,’’ Uluslararası Geleneksel Sanatlar Sempozyumu, 12-13 Kasım 2015.
• Ahşap Tavan ve Döşemeler. Ankara, T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Yayını, 2011.
• C. Kürkçüoğlu, Urfa, Fotoğraflarla Evvel Zaman İçinde. Ankara, Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Yayını, 2011.