Faktoring İşlemi Çerçevesinde Çeki Ciro İle Temlik Alan Üçüncü Kişiye Karşı Şahsi Def'ilerin İleri Sürülmesi

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 36, 89 - 107, 30.06.2017

Necat Azarkan

Öz

Gelişmiş ülkelerdeki yeni
finansman tekniklerini benimseyen ve bu teknikleri gecikmeksizin uygulamaya
koyan ülkemizde faktoring faaliyetleri ilk kez 1983 yılında başlamıştır. Alacakların takibi
(istihbarat), tahsili, garanti edilmesi, finansman sağlanması, pazar
araştırması, kredi istihbaratı yapılması, ticari risklerin üstlenilmesi ve
muhasebe kayıtlarının tutulması gibi hizmetleri içeren faktoring, yeni bir
finans tekniği olmasına rağmen ülkemizde özellikle küçük ve orta ölçekli
işletmelerde çok hızlı bir gelişim göstermiş ve ortaya çıkan ihtiyaca paralel
olarak 21.12.2012 tarihinde kabul edilen ve 12.12.2012 tarihinde yürürlüğe
giren “6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu”
ile kapsamlı bir şekilde düzenlenmiştir. Finansal kuruluş olarak faaliyet gösteren finansal
kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları ile
finansal kiralama, faktoring ve finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve
esasları düzenleme amacını taşıyan 6361 sayılı Kanun’da düzenlenen hükümlerden sadece bir kısmının
emredici nitelik taşımaları sözleşmelerde esnek ve faktoring faaliyetine uygun
hükümlere yer verilebilmesine imkân sağlamaktadır. Bununla birlikte; factor ile
temellük edilen alacağın borçlusu arasında herhangi bir hukuki ilişki
bulunmadığından, borçlunun müşterisine karşı sahip olduğu ve aralarındaki temel
ilişkiden kaynaklanan def’ilerini factore karşı ileri sürüp süremeyeceği
sorununu ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Faktoring, kambiyo senedi, şahsi def’i, çek, ciro

Erhebung der persönlichen Einwendungen gegen den Indossanten beim Faktoringverfahren

Öz

In unserem Land, in
welchem die neuesten Finanztechniken angenommen und ohne Verzögerung angewandt
werden, beginnen die Factoingleistungen erstmals im Jahre 1983. Factoring, welches sich
in jüngster Zeit zu einer gefragten Finanzierungsalternative entwickelt hat,
die besonders für kleine und mittelständische Unternehmen attraktiv ist,
ermöglicht es einem Unternehmen die Betreibung und Garantierung von
Forderungen, Liquiditätsgewinn, Kreditwürdigkeit Risikoabsicherung, Enstlastung
der Buchandlung. Um den praktischen Bedarf zu decken, wurde am 21.12.2012
Leasing-, Factoring und Finanzunternehmensgesetz Nummer 6361 erlassen und am
12.12.2012 im Gezetsezblatt veröffentlicht. Das Gesetz Nummer 6361, welches die
zum Teil obligatorische Vorschriften zur Gründung und Regelung von Leasing-,
Factoring-, und Finanzunternehmen sowie zur Grundlagen von Factoringverträgen
beinhaltet, ermöglicht die flexible Gestaltung von Factoringverträgen. Dabei,
da es zwischem dem Factor und dem Zedenten kein rechtliches Verhältnis besteht,
kommt die Frage auf, ob der Schuldner, die persönlichen Einreden, die aus dem
Grundverhältnis entstammen und sich gegen den Gläubiger richten, gegen den
Factor geltendmachen kann.

Anahtar Kelimeler

Factoring, Wechsel, persönliche Einrede, Scheck, Indossament

Kaynakça

• AKDENİZ, Umut: Kambiyo Senetlerinde Def’iler, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 2007.
• BUDAK, Levent / ÇELİK, Sengül: Emre Yazılı Senetlerde Def’iler, Adalet Dergisi, Sayı: 4, Ankara, 1988.
• CERRAHOĞLU, Fadlullah: Türk Ticaret Kanunu ve Yargıtay İçtihatlarına Göre Bonoda Mutlak Def’iler, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul, 1974.
• ÇEKER, Mustafa: Uluslararası Faktoring Sözleşmeleri ve Karşılaşılan Bazı Hukuki Sorunlar, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Dergisi (BATİDER), 1994, Cilt: XVII, Sayı: 4.
• ÇUKADAR, Neslihan: Borç İlişkilerinde Def’i Hakkı ve İtirazlar, Yetkin Kitabevi, Ankara, 2014.
• DEMİR, Remzi: Faktoring Sözleşmesi, E-Journal Of Yasar University, Cilt: 8, Özel Sayı, İzmir, 2013, s. 877-902.
• DOMANİÇ, Hayri: Kıymetli Evrak Hukuku, İstanbul Üniversitesi Yayınları İstanbul, 1960.
• DURAL, Mustafa / SARI, Suat, Türk Özel Hukuku - Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, Filiz Yayınevi, İstanbul, 2016.
• EMEN, İsmail: Faktoring, Mali Dünyamızın Yeni Kavramları: Faktoring, Leasing, Forfaiting, Futures ve Options, İstanbul Mülkiyeliler Vakfı, İstanbul, 1992.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Yetkin Yayınevi, 19. Bası, İstanbul, 2015.
• ERZURUMLUOĞLU, Erzan: Medeni Hukukta İtiraz ve Defi, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1-2, Ankara, 1977.
• HATEMİ, Hüseyin: Medeni Hukuka Giriş, Gözden Geçirilmiş 7. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2012.
• İMREGÜN, Oğuz: Kıymetli Evrak Hukuku – Genel Hükümler / Kambiyo Senetleri / Makbuz Senedi / Varant, Filiz Yayınevi, İstanbul, 2007.
• İNAL, Zehra: Factoring Uygulamaları Ve İşletmelerin Finansal Yapılarına Etkisi, İnönü Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Malatya 2006.
• KARAYALÇIN, Yaşar: Ticaret Hukuku III – Ticari Senetler, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1970.
• KAYA, Özge: Factoring Sözleşmeleri, http://www.turkhukuksitesi.com/ makale_923, erişim tarihi 21.12.2016.
• KAZMACI UZUN, Özge: Faktoring Sözleşmesi, Vedat Yayınevi, İstanbul, 2014.
• KILIÇOĞLU, Ahmet: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Genişletilmiş 19. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2015.
• KOCAMAN, Arif B.: Faktoring İşleminin Hukuki Niteliği, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara, 1992.
• MARTINEK, Michael: Moderne Vertragstypen, Band I, Leasing und Faktoring, Verlag C.H. Beck, München, 1991.
• OĞUZMAN, Kemal / BARLAS, Nami: Medeni Hukuka Giriş, Kaynaklar – Temel Kavramlar, 22. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016.
• OY, Osman / ALKIM, Seçkin / YAHYA, Süleyman: Factoring, Beta Yayınevi, İstanbul, 2008.
• ÖZAKMAN, Cumhur: Faktoring Sözleşmeleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 1989.
• PULAŞLI, Hasan: Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, 4. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2015.
• ÖZTAN, Bilge: Medeni Hukuk’un Temel Kavramları, Güncelleştirilmiş 41. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.
• ÖZTAN, Fırat: Kıymetli Evrak Hukuku, Güncelleştirilmiş 19. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
• REİSOĞLU, Safa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2014.
• SCHWARZ, Werner: Faktoring, 4. Aufl., Deutsche Sparkassenverlag, Stutgart, 2002.
• SEROZAN, Rona: Medeni Hukuk, Genel Bölüm, 6. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
• ŞENER, Oruç Hami: Faktoring’de Borçlunun Hukuki Durumu ve Özellikle Temlikin Sözleşmeyle Yasaklanması, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005.
• TEKİNALP, Ünal / POROY, Reha: Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 21. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
• TİRYAKİ, Betül: Faktoring İşlemi ve Faktoring İşleminin Hukuki Niteliği, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, İzmir, 2006, s. 189-214.
• TOROSLU, M. Vefa: Hukuksal ve Finansal Açıdan Faktoring, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2011.
• TUNÇOMAĞ, Kenan: Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, Cilt: I, Sermet Matbaası, İstanbul, 1976.