SAĞLIK HİZMETLERİNİN SUNUMUNDA “BIÇAK PARASI” ALMANIN İCBAR SURETİYLE İRTİKÂP SUÇU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 51, 615 - 643, 31.12.2024

Süleyman Akkaya

Öz

Sağlık hakkı yaşam hakkı ile sıkı bağlantı içinde olan insan haklarındandır. Sağlık hizmeti sunumu esnasında karşılaşılan birçok suç tipi vardır: Bunlardan biri de icbar suretiyle irtikâp suçudur. İcbar suretiyle irtikâp suçu, 5237 sayılı TCK’nın 250. maddesinde düzenleme altına alınmıştır. Ancak daha sonra 6352 sayılı yargı hizmetlerinin etkinleştirilmesi amacıyla bazı kanunlarda değişiklik yapılması ve basın yayın yoluyla işlenen suçlara ilişkin dava ve cezaların ertelenmesi hakkında kanun ile icbar suretiyle irtikâp suçu düzenlemesinde değişiklik yapılarak icbarın tanımı önceki haline göre genişletilmiştir. İcbar suretiyle irtikâp suçunun faili kamu görevlisidir. İcbar suretiyle irtikâp suçunun işlendiği meslek grupları incelendiğinde en sık rastlanılan meslek grubu sağlık sektörüdür. Bu suçun sıkça sağlık sektöründe işlenmesinin en önemli sebebi, sağlık çalışanlarının mesleklerini icra ederken sağlık hizmeti sunumunu esnasında hastalarla olan iletişimlerinde, yüksek teknik ve mesleki terminoloji kullanmasıdır. Üst düzeyde teknik ve tıbbi terimlerden oluşan sağlık hizmetlerinin niteliği bu hizmetin vatandaş tarafından anlaşılmasını zor hale getirmektedir. Bu nedenle sağlık hizmetlerinde hasta veya hasta yakınını icbar etmek daha kolay olacaktır. Sağlık çalışanlarının işlediği icbar suretiyle irtikâp suçu, sıkça rüşvet suçu ile karıştırılmaktadır. Bu yüzden, bu çalışmamızda, icbar suretiyle irtikâp suçu ile rüşvet suçunun birbirinden farklarını yargı kararları ışığında analiz etmeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Sağlık hizmetleri, bıçak parası alma, irtikâp suçu, suçun unsurları, suçun özel görünüş şekilleri

EVALUATION OF RECEIVING “KNIFE MONEY” IN THE PROVISION OF HEALTH SERVICES IN TERMS OF ENFORCEMENT CRIME BY SPIRITUAL FORCE

Öz

The right to health is a human right that is closely linked to the right to life. There are many types of crimes encountered during the provision of health services: One of them is the crime of extortion by coercion. The crime of extortion by inducement is regulated under Article 250 of the Turkish Penal Code No. 5237. However, later on, with the Law No. 6352 on the amendment of some laws in order to make judicial services more efficient and on the postponement of cases and penalties related to crimes committed through the press and broadcasting, the definition of the crime of extortion by inducement was expanded compared to its previous form. The perpetrator of the crime of extortion by inducement is a public official. When the occupational groups in which the crime of extortion by inducement is committed are analyzed, the most common occupational group is the health sector. The most important reason why this crime is frequently committed in the health sector is that health professionals use highly technical and professional terminology in their communication with patients during the provision of health services. The nature of health services, which consist of highly technical and medical terms, makes it difficult for citizens to understand these services. Therefore, it will be easier to coerce the patient or the patient’s relatives in health services. The crime of extortion by coercion committed by healthcare professionals is often confused with the crime of bribery. Therefore, in this study, we have tried to analyze the differences between the crime of extortion by inducement and the crime of bribery in the light of judicial decisions.

Anahtar Kelimeler

Health services, taking knife money, extortion crime, elements of the crime, special forms of appearance of the crime

Kaynakça

• Artuk Mehmet Emin, Gökcen Ahmet, Alşahin Mehmet Emin, Çakır Kerim, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 20. b., Ankara, Adalet Yayınevi, 2022.
• Avcı Mustafa, “Türk Hukukunda Hekimin irtikâp Suçu (TCK m. 250)”, Türk-Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, TBB Yayınları, Ankara 2008.
• Baytemir Erdal, Açıklamalı İçtihatlı, Kamu İdaresinin Güvenirliliği ve İşleyişine Karşı Suçlar ile Banka Zimmeti, Ankara, 2011.
• Erdener Yurtcan, , Yargıtay Kararları Işığında Rüşvet – Zimmet – İrtikap - Görevi Kötüye Kullanma, Ankara, 4. Baskı, Seçkin Yayınevi, 2021.
• Hafızoğulları Zeki, Özen Muharrem, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Millete ve Devlete Karşı Suçlar, 1. Baskı, Ankara, Legal Kitapevi, 2016.
• Hakeri Hakan, Tıp Ceza Hukuku, 5. Baskı, Ankara, Seçkin Yayın, 2024.
• Hakeri Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2012.
• İnanç Zekeriya Alper, Türk Ceza Kanunu’nda İrtikap Suçu, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2013.
• Kitapçıoğlu Yüksel Tülay, Özgü Suç, İstanbul, Oniki Levha Yayın, 2021.
• Koca M. Reis, "İrtikâp Suçu." Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 6 (2015): 247-279.
• Koca Mahmut, Üzülmez İlhan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 8. b., Ankara, Adalet Yayınevi, 2022.
• Malkoç İsmail, Zimmet-İrtikap Rüşvet Suçları, Malkoç Yayınevi, Ankara 2010.
• Özbek Veli Özer, Doğan Koray, Bacaksız Pınar, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 17. b., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Özgenç İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 18. b., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Öztürk Bahri, Erdem Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 12. Baskı, Seçkin-Hukuk, 2012.
• Sarıtaş Erkan “İcbar Suretiyle İrtikâp Suçu (TCK m. 250/1)”. AÜHFD, C. LXXI, S. 2, 2022.
• Soyaslan Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, 13. b., Ankara, Yetkin Yayınları, 2020.
• Tezcan Durmuş, Erdem Ruhan, Önok Murat, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 20. b., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Toroslu, Nevzat ve Toroslu Haluk, Ceza Hukuku Özel Kısım, Ankara, Savaş Yayın, 2021.
• Üzülmez İlhan, Yeni Ceza Kanunu’nda İrtikâp Suçu, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:14. Sayı:2,2006.
• Yokuş Sevük Handan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 4. b., Ankara, Adalet Yayınevi, 2022.
• Yurtcan Erdener. Yargıtay Kararları Işığında Rüşvet-Zimmet-İrtikâp-Görevi Kötüye Kullanma, 3. bs. Ankara, Seçkin Yayın, 2020.
• Yüksektepe Mert Asker, Rüşvet ve İrtikap, İstanbul, Aristo Yayınevi, 2018.
• Yargı Kararları
• Y.5.CD. 19.10.1988, 2394/6303.
• YCGK. 21.12.1981, 372/441.
• Y.5.CD, 07.08.1987, 3713/4419.
• Y.5.CD, 25.12.1986, 4837/5641.
• Y. CGK, 03.11.2015, E. 2014/855, K.2015/356.
• Y. 5. CD, T. 05.06.2015, E. 2015/5329, K. 2015/12132.
• Y. 5. CD, T. 14.10.2015, E. 2013/11678, K. 2013/15071.
• Y. 5. CD, T. 11.04.2019, E. 2016/6749, K. 2019/4217.
• Y. 5. CD. 10.12.2013 T. 2012/12498 E. 2013/11962 K.
• Y.5.CD. 19.01.2004, E.2003/5268 – K.2004/37.
• Y.5.CD. 28.01.1997, 2452/2610.
• Y. 5. CD. 05.11.2011 T. 2007/4995 E. 2011/21609 K.
• Y.5.CD. 19.01.2004, E.2003/5268 – K.2004/37.
• Y.5.CD. 11.07.2001, 3098/4859.
• Y.5.CD. 28.01.1997, 2452/2610.
• Y.5.CD. 11.07.2001, 3098/4859).
• Y.5. CD. 19.03.2008, 35/2244.
• Y 5. CD. 02.05.2014 T. 2014/2966 E. 2014/4881 K.
• Y.CGK,T.6/5/2021,E.2020/276,K.2021/201.
• Y.CGK,T.30.03.2010,E.2009/5-167,K.2010/70.
• Y.CGK,T.6/5/2021,E.2020/276,K.2021/201
• Y.CGK,T.6/5/2021, E.2020/276,K.2021/201.
• Y.5.CD. 30.10.2002, 7872/6911.
• Y. 5. CD. T.12/7/2018,E.2016/6294,K. 2018/5328.
• Y.CGK., T. 30/03/2010,E.2009/5-167,K.2010/70.
• Y. 5. CD.,T. ,E.2017/1495, K.2020/9248.
• İnternet Adresleri
• https://www.etimolojiturkce.com/arama/rkb.
• https://sozluk.gov.tr.
• www.kazanci.com.tr