27 MAYIS’TAN 12 MART’A SÜLEYMAN DEMİREL

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 12, 23 - 36, 01.05.2017

Cengiz Sunay

Öz

Tarihte bireyin rolüne ilişkin bazı çalışmalarda, tarihin özünde nesnel süreçlerin ürünü olduğu ve bireyin, ancak tarihi olayların vuku bulması öncesindeki nicel birikimlerin artık nitel bir dönüşüme yol açacakları esnada bir tür sebep veya hızlandırıcı gibi göründüğü yönündedir. Bir başka bakış açısı ise tarihte bireyin, daha doğrusu kahramanların başat konumda oldukları ve önemli roller ifa etmek suretiyle tarihin yönünü ve seyrini etkiledikleri iddiasındadır. Her iki bakış açısının doğruluklarına ilişkin pek çok kanıt getirilebilir, Türk siyasal hayatı ekseninde, tarihte bireyin rolü hususunda dikkat çekici ve önemli bir sima olan Süleyman Demirel’in siyasi hayatının ilk devresi hakkında kaleme alınan bu çalışmada, Türk siyasi hayatının iki önemli kilometre taşından bir olan 27 Mayıs 1960 darbesi sonrası ile 12 Mart 1971 muhtırası öncesindeki olaylar, iç ve dış dinamiklerin karşılıklı etkileşimleri çerçevesinde çözümlenmeye, olayların gelişiminde Süleyman Demirel’in oynadığı rolün belirleyiciliği ortaya konulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Süleyman Demirel, 27 Mayıs Darbesi, 12 Mart Muhtırası

SULEYMAN DEMIREL: FROM 27 MAY TO MARCH 12

Öz

In some works regarding the role of individual in history the general understanding tends to be shaped by the fact that history is the product of objective processes, in essence, and the invidiual seems to be only a kind of cause or accelerator during the moment quantitative accumulation leads to a qualitative transformation prior to the occurrence of historical events. Another point of view argues that the individual, the hero to put it more correctly, is the dominant character and affects the direction and course of history by performing important roles. Much evidence can be put forward regarding the legitimacy of both points of views; within the axis of the Turkish political life, this study focuses on the first phase of the political life of Süleyman Demirel as a remarkable and improtant character in terms of the role of individual within history. The events aftermath of the 27 May 1960 coup d'etat, which is one of the two milestones of the Turkish political life, and before the 12 March 1971 memorandum were analyzed within the framework of reciprocal interaction of domestic and foreign dynamics and the role of Süleyman Demirel as determinant was put forward

Anahtar Kelimeler

Süleyman Demirel, the May 27 Coup d'etat, the March 12 Memorandum.

Kaynakça

• Akın, Kenan (2000) Milli Nizam’dan 28 Şubat’a Olay Adam Erbakan, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Altındal, Aytunç (1979) Haşhaş ve Emperyalizm, İstanbul: Havass Yayınları.
• Altuğ, Kurtul (1976) 27 Mayıs’tan 12 Mart’a, İstanbul: Koza Yayınları.
• Arcayürek, Cüneyt (1985a) Yeni Demokrasi Yeni Arayışlar 1960–1965 [Cüneyt Arcayürek
• Açıklıyor–4], (Ankara: Bilgi Yayınevi. Arcayürek, Cüneyt (1985b) Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi 1965–1971 [Cüneyt Arcayürek
• Açıklıyor–5], Ankara: Bilgi Yayınevi. Arcayürek, Cüneyt (2003) 28 Şubat’a İlk Adım [Büyüklere Masallar, Küçüklere Gerçekler–9]
• Ankara: Bilgi Yayınevi. Arzık, Nimet (1985) Demirel’in İçi-Dışı, İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Avcı, Sabit Osman (1999) Dinlediklerim, Öğrendiklerim, Söylediklerim ve Yaptıklarım
• İstanbul: Yazarın Kendi Yayını. Aydemir Talât (1966) Ve Talat Aydemir Konuşuyor, İstanbul: May Yayınları.
• Batur, Muhsin (1985) Anılar ve Görüşler, [Üç Dönemin Perde Arkası], İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Bayar, Celâl; (1999) Kayseri Cezaevi Günlüğü, Hazırlayan: Yücel A. Demirel, İstanbul: Yapı
• Kredi Kültür Sanat Yayıncılık. Belge, Murat [Ahmet Samim] (1992) “Sol”, (Der.) İrvin Cemil Schick, ve E. Ahmet Tonak
• Geçiş Sürecinde Türkiye, İstanbul: Belge Yayınları. Belli, Mihr (1970) Milli Demokratik Devrim, Ankara: Aydınlık Yayınları.
• Bican, Mehmet (1970) Devrim İçin Gençlik Hareketleri, Ankara: Güvendi Matbaası.
• Bilgiç, Sadettin (2002) Hatıralar, (İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Birand, Mehmet Ali; Dündar, Can ve Çaplı, Bülent (1994) 12 Mart [İhtilâlin Pençesindeki
• Demokrasi], Ankara: İmge Kitabevi. Bozbeyli, Ferruh (2000) Alaca Siyaset [Siyasi Hikâyeler], İstanbul: Babıâli Kültür Yayıncılığı.
• Bozdağ, İsmet (1986) Celal Bayar [Zaferlerle ve Şereflerle Dolu Bir Hayat], İstanbul: Tercüman Yayınları.
• Bulut, Hayrettin (1991) Demirel’in Hikâyesi [32 Kısım Tekmili Birden], İstanbul: Yalçın Yayınları.
• Bulut, Hayrettin (1992) Binaenaleyh Hatıratımdır, İstanbul: Yalçın Yayınları.
• Cebeci, Sırrı Yüksel (1975) Silahların Gölgesinde Demirel, İstanbul: Latin Matbaası.
• Cenkçi, Burhan (1991) Gene mi Demirel? İstanbul: Can Ofset.
• Çavdar, Tevfik (2000) Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1950–1995, Ankara: İmge Kitabevi.
• Darendelioğlu, İlhan (1975) Türkiye’de Milliyetçilik Hareketleri, İstanbul: Toker Yayınları.
• Demirel, Hüseyin (1977) 12 Mart’ın İçyüzü [Nasıl Geldi, Nasıl Geçti?], İstanbul: Yeni Asya Yayınları.
• Dilligil, Turhan (1989) İmralı’da Üç Mezar, İstanbul: Dem Yayınları.
• Donat, Yavuz (1993) Demirel’in Yokluk Yılları, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Donat, Yavuz (1997) Sürgünden Çankaya’ya [Vitrin’de 1991–1992–1993], Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Donat, Yavuz (2005) Cumhuriyetin Kara Kutusu [Süleyman Demirel Anlatıyor], İstanbul: Merkez Yayınları.
• Esengin, Kenan (1978) 27 Mayıs ve Ordudaki Kıyımlar [Ordudaki Emeklilik Olayı], İstanbul: Su .
• Genç, Süleyman (1971) 12 Mart’a Nasıl Gelindi? Ankara: İleri Yayınları.
• Gevgilili, Ali (1973) Türkiye’de 1971 Rejimi [Tarım Toplumundan Sanayi Toplumuna Geçiş
• Aşaması], İstanbul: Milliyet Yayınları. Gürkan, Celil (1986) 12 Mart’a Beş Kala, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Ilıcak, Nazlı (2001) 12 Mart Cuntaları [Demokrasinin Sırtındaki Hançer], İstanbul: TİMAŞ Yayınları.
• İsen, Can Kaya (1964) Geliyorum Diyen İhtilal [22 Şubat–21 Mayıs], İstanbul: Tan Gazetesi ve Matbaası.
• İsmail Cem (1977) Tarih Açısından 12 Mart [Tarihteki Yeri ve Sonuçları], C–2, İstanbul: Cem Yayınevi.
• İsmail Cem (1980) Tarih Açısından 12 Mart (Nedenleri.. Yapısı..Sonuçları), [İki Cilt Bir
• Arada],.İstanbul: Cem Yayınevi. Kahraman, Ahmet (1993) Devr-i Süleyman, .İstanbul: Sel Yayınları.
• Kalpakçıoğlu, Özdemir (1969) İkinci Cumhuriyetin 3 Başbakanı ve Olaylar–III [İnönü
• Ürgüplü-Demirel], Ankara: Nüve Matbaası. Kara, Muzaffer Ayhan (2004) Demokrasi ve Uzlaşma Kültürü Açısından Koalisyonlar [Türk
• Siyasal Yaşamında 1961 Sonrası Bir Olgu], .İstanbul: Otopsi Yayınları.
• Karlı, İhsan (2016) Türk Basınında Milletvekili Seçimleri, Kocaeli: Volga Yayıncılık.
• Kısakürek, Necip Fazıl (2008) Yahudilik-Masonluk-Dönmelik [Derleme], İstanbul: Büyük Doğu Yayınları..
• Kurat, Akdes Nimet (1964) Başkan Lyndon B. Johnson ve ABD Cumhurbaşkanlığı, Ankara: Dost Yayınları.
• Küçükkılınç, İsmail (2007) “Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ve Üç Ispartalı”, Yerel Siyaset, Yıl: , Sayı: 20 Ağustos, 45–50.
• Öner, Gürcan (2005) Ben İhtilâlciyim [Fethi Gürcan], Ankara: Süvari Yayıncılık.
• Örtülü, Erdoğan (1966) Üç İhtilâlin Hikâyesi, Konya: Milli Ülkü Yayınevi.
• Öymen, Altan ve Mumcu, Uğur (1975) Mobilya Dosyası, Ankara: ANKA Yayınları.
• Öztuna, Yılmaz ve Gökdemir; Ayvaz (1987) Türkiye’de Askeri Müdahaleler, İstanbul: Tercüman Yayınları.
• Sakallıoğlu, Ümit Cizre (1993) AP-Ordu İlişkileri [Bir İkilemin Anatomisi], .İstanbul