SAĞLIK KURUMLARINDA LİDERLİK VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ARASINDAKİ İLİŞKİYİ İNCELEYEN ÇALIŞMALARIN SİSTEMATİK DERLEMESİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 20, 276 - 296, 30.11.2020

Mustafa Filiz

Öz

Bu araştırmada, Türkiye’de sağlık kurumlarında algılanan liderlik tarzı ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi belirlemek için yapılan çalışmaların sistematik olarak analizlerinin yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Ocak 2009-Aralık 2018 tarihleri arasında Google Akademik, EBSCO, ULAKBİM ve Ulusal Tez Merkezi dizinlerinin/veri tabanlarının üzerinden tarama yapılmıştır. Tarama sonucunda araştırmada belirlenen kriterlere uygun 13 çalışma araştırmaya dâhil edilmiştir. Çalışma, konu ile ilgili literatürdeki araştırmaların geriye dönük olarak taranması şeklinde yapılmıştır. İkincil verilerin kullanıldığı sistematik derleme çalışmasının hazırlanmasında, PRISMA yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, sağlık kurumlarında örgütsel bağlılık üzerinde pozitif yönde etkili olan ve en çok öne çıkan liderlik tarzı dönüşümcü liderlik tarzıdır. Diğer önemli bulgu ise lider-üye etkileşimin örgütsel bağlılık üzerindeki anlamlı etkisidir. Lider-üye etkileşimi artıkça örgütsel bağlılıkta arttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Bağlılık, Sağlık kurumları, Sistematik Derleme, Liderlik, Liderlik Tarzları

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Akbolat, M., Işık, O. ve Yılmaz, A. (2013). ‘‘Dönüşümcü Liderlik Davranışlarının Motivasyon ve Duygusal Bağlılığa Etkisi’’, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi; 6(11): s.35-50.
• Akyurt, N., Alparslan, A.M. ve Oktar, Ö.F. (2015), ‘‘Sağlık Çalışanlarında Liderlik Tarzları-İş Tatmini-Örgütsel Bağlılık Modeli’’, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi; 6(13): s.50-61.
• Antonakis, J. ve House, R.J. (2014). ‘‘Instrumental Leader Ship: Measurement and Extension of Transformational–Transactional Leader Ship Theory’’, The Leadership Quarterly; 25(4): s.746-771.
• Arı, G.S. (2003), ‘‘Yöneticiye Duyulan Güven Örgütsel Bağlılığı Artırır mı?’’, Gazi Üniversitesi Ticaret Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi; s.2-22.
• Bass, B.M. and Steidlmeier, P. (1999), ‘‘Ethics, Character and Authentic Transformational Leadership Behavior’’, Leadership Quarterly; 10(2): s.181-217.
• Bayyurt, N. ve Kılıç, C.H. (2017), ‘‘Liderlik Tarzının Örgüt Bağlılığına Etkisi: Bir Hastane Araştırması’’, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi; 5(2); s.1-13.
• Cansoy, R. ve Polatcam, M. (2019), ‘‘The Relationship Between School Principals' Leadership and Teachers' Organisational Commitment: A Systematic Review’’, Bartın University Journal of Faculty of Education; 8(1): s.1-31.
• Cowden, T., Cummings, G. and Profetto‐Mcgrath, J. (2011), ‘‘Leadership Practices and Staff Nurses’ İntent To Stay: A Systematic Review’’, Journal of Nursing Management, 19(4), 461-477.
• Çakınberk, A. ve Demirel, E.T. (2010), ‘‘Örgütsel Bağlılığın Belirleyicisi Olarak Liderlik: Sağlık Çalışanları Örneği’’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi; 24: s.103-119.
• Demirel, Y. (2008), ‘‘Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Tekstil Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma’’, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi; 15(2): s.179-194.
• Ergöz, M., (2018), ‘‘Öz Liderlik Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Devlet Hastanesinde Araştırma’’, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı İşletme Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ergün, E. ve Çelik, S. (2015), ‘‘Yöneticilerin Görev ve Çalışan Odaklı Liderlik Davranışları ve Hemşirelerin İş Tatmini, Örgütsel Bağlılığı ve İş Stresi Arasındaki İlişki’’, Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi; 23(3): s.203-214.
• Filiz, M., (2017), ‘‘Kamu Hastane Birliklerinin Ülke Sağlık Politikalarına Katkısını Belirlemede Sağlık Çalışanlarının Algısı: Sivas İli Örneği’’, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kuruluşları Yöneticiliği, Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Filiz, M. ve Bardakçı, S. (2020), ‘‘Sağlık Çalışanlarının Örgütsel İklim Algıları ve Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Artvin İli Örneği’’, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi; 19(73): s.436-449.
• Filiz, M. ve Kaya, M. (2019), ‘‘Systematic Review of Studies to Determine Factors Affecting Vaccine Rejection / Instability / Contrast’’, Turkish Research Journal of Academic Social Science; 2(2): s.1-7.
• Göksel, A. ve Aydınlatan, B. (2012), ‘‘Lider-Üye Etkileşimi Düzeyinin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Görgül Bir Araştırma’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi; 17(2): s.247-271.
• Grusky, O. (1966), Career Mobility and Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly; 10(4): s.488-503.
• Güney, S. (2012), Örgütsel Davranış, Nobel Yayınevi, Ankara.
• Higgins, J.P. and Green S. (2011), Cochrane handbook for systematic reviews of interventions. John Wiley and Sons.
• Hill, J. and Valdemar, A. (2008), Employee Satisfaction and Organizational Commitment. A Mixed Methods Investigation of the Effects of Servant Leadership. Capella University: Doctoral Dissertation.
• İnce, C. (2013), ‘‘Demokratik Liderlik ile İhtiyaçlar Hiyerarşisi Arasındaki İlişkiye Yönelik 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma’’, Akademik Bakış Dergisi; 35: s.1-15.
• Karaçam, Z. (2013), ‘‘Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber’’, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi; 6(1): s.26-33.
• Karahan, A. (2008), ‘‘Hastanelerde Liderlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi’’, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi: 10(1); s.145-162.
• Kırkpınar, S. ve İşcan, Ö.F. (2018), ‘‘Liderlik Tarzlarının İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığa Etkileri’’, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi; 21(1): s.65-85.
• Koçel, T. (2007), İşletme Yöneticiliği. Arıkan Yayınları, İstanbul.
• Koontz, H., O‟Donnell, C., and Weichrich, H. (1999), ‘‘Essential of Management’’, MacGraw Hill Inc, Newyork.
• Liberati, A., Altman, G.D., Tetzlaff, J., Mulrow, C., Gotzsche P.C. and Loanidis, J. (2009), ‘‘The Prısma Statement for Reporting Systematic Reviews and Meta Analyses Of Studies that Evaluate Healtcare Interventions: Explantion and Elaboration’’, Ann Intern Med; 15(4): s.65-94.
• Liu, Y. (2015), ‘‘The Review of Empowerment Leadership’’, Open Journal of Business and Management; 3: s.476-482.
• Lunny, C., Brennan S.E., McDonald S. and McKenzie J.E. (2016), ‘‘Evidence Map of Studies Evaluating Methods For Conducting, İnterpreting and Reporting Overviews of Systematic Reviews of İnterventions: Rationale and Design’’, Systematic Reviews; 5(1): s.1-8.
• Malhotra, N., Budhwar, P. and Prowse, P. (2007), ‘‘Linking Rewards To Commitment and Empirical İnvestigation of Four UK’’, International Journal of Human Resource Management; 18(12): s.2095–2128.
• Mathieu, J.E. and Zajac, D.M. (1990), ‘‘A Review and Meta-Analysis Of The Antecedents, Correlates, And Consequences Of Organizational Commitment’’, Psychological Bulletin; 108(2): s.171-194.
• Meyer, J.P. and Allen, N.J. (1990), ‘‘The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to The Organization’’, Journal of Occuptional Psychology; 63(1).
• Meyer, J.P. and Herscovitch, L. (2001), ‘‘Commitment in The Workplace Toward A General Model’’, Human Resource Management Review; 11: s.299–326.
• Meyer, J.P., Stanley, D.J., Herscovitch, L., and Topolnytsky, L. (2002), ‘‘Affective, continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates, and consequences’’, Journal of Vocational Behavior; 61(1): s.20-52.
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J. and Altman, D. (2009), ‘‘Reprint-Preferred Reporting İtems For Systematic Reviews and Meta analyses: The PRISMA Statement’’, Physical Therapy; 89(9): s.873-880.
• Örgev, C. ve Sütlü, E.S. (2018), ‘‘Sağlık Çalışanlarının Hizmetkar Liderlik Algılarının Örgüt İklimi ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri: Bir Kamu Hastanesi Örneği’’, Sağlık Akademisyenler Dergisi; 5(1): s.47-53.
• Örücü, E. ve Teker, S.K. (2014), ‘‘Hastanelerde Liderlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma’’, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi; 24: s.73-90.
• Parseyhan, B.G. (2014), ‘‘Etkileşimci ve Dönüşümcü Liderlik Davranışları İle Örgütsel Bağlılık İlişkisinde Örgüt Kültürünün Rolü: Sağlık Kuruluşunda Bir Uygulama’’, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İşletme, Doktora Tezi, İstanbul.
• Patterson, K.A. (2003), Servant Leadership. A Theoretical Model Regent University: Dissertation Abstracts.
• Sayan, İ. (2018), ‘‘Kurumsal Liderlik Tarzlarını Algılamanın Örgütsel Bağlılık ve Vatandaşlığa Etkisinde Çalışanların Motivasyon Seviyelerinin Rolü ve Bir Araştırma’’, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilinler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İşletme, Doktora Tezi, İstanbul.
• Tağraf, H. ve Çalman, İ. (2009), ‘‘Ohio Üniversitesi Liderlik Modeline Göre Oluşan Liderlik Biçimlerinin, İşletmelerin İhracat Performası Üzerine Etkisi ve Gaziantep İlinde Bir Araştırma’’, Atatürk Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Dergisi; 23(2): s.135-154.
• Tekingündüz, S. ve Kurtuldu, A. (2015), ‘‘İşten Ayrılma Niyeti, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık, Liderlik ve İş Stresi Arasındaki İlişkilerin Analizi: Bir Hastane Örneği’’, International Journal of Human Sciences; 12(1): s.1501-1517.
• Tengilimoğlu, D. (2005), ‘‘Kamu ve Özel Sektör Örgütlerinde Liderlik Davranışı Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması’’, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi; 4(14): s.1-16.
• Tutar, H. (2007), ‘‘Erzurum’da Devlet Ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin İşlem Adaleti, İş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi; 12(3): s.97-120.
• Uysal, Ş.A., Keklik, B., Erdem, R. ve Çelik, R. (2012), ‘‘Hastane Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri ile Çalışanların İş Üretkenlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi’’, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi; 15(1): s.25-57.
• Victor, L. (2008), ‘‘Systematic reviewing’’, Social Research Update, 54(1): s.1-4.
• Wiener, Y. (1982), Commitment in organizations: A Normative View. Academy of Management Review.
• Yüceler, A. (2009), ‘‘Örgütsel Bağlılık ve Örgüt İklimi İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma’’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi; 22: s.445-458.