PERSONEL GÜÇLENDİRME İLE ENTELEKTÜEL SERMAYE ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 28, 1035 - 1059

Gülhan Gök

https://doi.org/10.53092/duiibfd.1404762

Öz

Entelektüel sermaye günümüzde tüm örgütler için maddi kaynaklardan daha önemli bir kaynak haline gelmiştir. Bu kaynağın özellikle sağlık hizmetleri gibi emek yoğun hizmet sunan kurumlar için daha da önemli olduğu söylenebilir. Çünkü personelin sahip olduğu nitelik hizmet sunumunu etkilemektedir. Bu nedenle sağlık kurumlarındaki entelektüel sermaye düzeyinin belirlenmesi ve entelektüel sermaye üzerinde etkili olan faktörlerin ortaya çıkarılması kurumsal hedeflere ulaşılabilmesi için önem arz etmektedir. Bu araştırma ile sağlık personelinin entelektüel sermaye algısı ve entelektüel sermayenin ortaya çıkarılmasında etkili olduğu varsayılan yapısal güçlendirme algısı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu iki değişkenin birbiri ile olan ilişkisi değerlendirilmiş ve sağlık personelinin entelektüel sermaye algısı üzerinde etkili olan diğer faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma verileri oluşturulan anket formu ile toplanmış olup 404 sağlık personelinden elde edilen veriler analiz edilmiştir. İki değişken arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Pearson Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Entelektüel sermaye algısı üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi amacıyla hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Ayrıca betimleyici değişkenlere göre sağlık personelinin entelektüel sermaye ve yapısal güçlendirme algısında bir farklılık olup olmadığı değerlendirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda entelektüel sermaye algısı ile yapısal güçlendirme algısı arasında yüksek düzeyde ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Oluşturulan regresyon modellerinden birinci modeldeki lisansüstü düzeyinde eğitim almış olmak, cinsiyet ve sektör değişkenlerinin entelektüel sermaye algısı üzerinde %9 oranında bir yordayıcılığı olduğu tespit edilmiştir. İkinci modeldeki ön lisans, lisans, lisansüstü düzeyde eğitim almış olmak ve yapısal güçlendirme değişkenlerinin ise entelektüel sermaye algısını %62 oranında yordadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Entelektüel Sermaye, Yapısal Güçlendirme, Personel Güçlendirme, Hiyerarşik Regresyon Analizi

DETERMINING THE RELATIONSHIP BETWEEN PERSONNEL EMPOWERMENT AND INTELLECTUAL CAPITAL

Öz

Intellectual capital has become a more important resource for all organizations today than material resources. It can be said that this resource is even more important especially for institutions that provide labor-intensive services such as health services. Because the quality of the staff affects service delivery. Therefore, determining the level of intellectual capital in healthcare institutions and revealing the factors affecting intellectual capital are important to achieve institutional goals. This research attempted to determine the perception of intellectual capital of healthcare personnel and the perception of structural empowerment, which is assumed to be effective in revealing intellectual capital. The relationship between these two variables was evaluated and other factors affecting the perception of intellectual capital of healthcare personnel were tried to be determined. Research data were collected with a survey form and data obtained from 404 healthcare personnel were analyzed. Pearson Correlation Coefficient was used to determine the relationship between two variables. Hierarchical regression analysis was conducted to determine the factors affecting the perception of intellectual capital. In addition, it was evaluated whether there was a difference in the perception of intellectual capital and structural empowerment of healthcare personnel according to descriptive variables. As a result of the analysis, it was concluded that there is a high level and positive relationship between the perception of intellectual capital and the perception of structural strengthening. Among the regression models created, it was determined that having a graduate level education, gender and sector variables in the first model had a 9% prediction on the perception of intellectual capital. In the second model, it was determined that the variables of having an associate's degree, undergraduate degree or graduate education and structural empowerment predicted the perception of intellectual capital by 62%.

Anahtar Kelimeler

Intellectual Capital, Structural Empowerment, Personnel Empowerment, Hierarchical Regression Analysis

Kaynakça

• Alay, H. K., Demir, F., & Genç, S. (2023). Personel güçlendirme ve bireysel yaratıcılık ilişkisinde liderlik görevlerinin rolünün incelenmesi. Research Studies Anatolia Journal, 6(2), 107-127. doi: 10.33723/rs.1243448
• Alfiero, S., Brescia, V., & Bert, F. (2021). Intellectual capital-based performance improvement: A study in healthcare sector. BMC Health Services Research, 21(1), 73. doi: 10.1186/s12913-021-06087-y
• Alpar, R. (2021). Çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Detay Yayıncılık.
• Aslan, Ş., & Sünbül, F. (2018). Sağlık çalışanlarında personel güçlendirme, başarı güdüsü ve etik liderliğin demografik açıdan farklılıkları. Journal of Healthcare Management and Leadership, (1), 13-26. https://doi.org/10.35345/johmal.518976
• Bontis, N. (1999). Managing organizational knowledge by diagnosing intellectual capital: Framing and advancing the state of the field. International Journal of Technology Management, 18(5-8), 433-463. doi: 10.1504/IJTM.1999.002780
• Carlucci, D., & Schiuma, G. (2012). Evaluating organisational climate through IC lens: The case of a public hospital. Measuring Business Excellence, 16(4), 79–90. doi:10.1108/13683041211276465
• Cavicchi, C., & Vagnoni, E. (2017). Does intellectual capital promote the shift of healthcare organizations towards sustainable development? Evidence from Italy. Journal of Cleaner Production, 153, 275–286. doi:10.1016/j.jclepro.2017.03.1
• Chang, H.-Y., Wu, M.-Y., & Sheu, D.-F. (2014). Perceptions of intellectual capital held by the supervisors of nursing divisions in hospitals in Taiwan. Management Decision, 52(6), 1101-1115. doi:10.1108/md-07-2013-0371
• Covell, C. L., & Sidani, S. (2013). Nursing intellectual capital theory: Testing selected propositions. Journal of Advanced Nursing, 69(11), 2432-2445. doi: 10.1111/jan.12118
• Çakmak, F. (2022). Demografik özelliklerin personel güçlendirme üzerindeki etkisi: Telekomünikasyon sektöründe bir uygulama. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 7(1), 68-85.
• Çetin, M., Akpolat, T., & Özdemir, A. N. (2017). Okullarda entelektüel sermaye kullanımı ile okul yöneticilerinin yenilik yönetimi arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (13), 141-157. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/564341
• Davidson, D. (2007). Strength in nursing leadership: The key to the evolution of intellectual capital in nursing. Nursing Administration Quarterly, 31(1), 36-42. doi: 10.1097/00006216-200701000-00011
• Durukan, S., Akyürek, Ç., & Çoşkun, E. (2010). Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi’nde çalışan hemşirelerin örgütsel güven, güçlendirme ve bağlılık düzeylerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(3), 411-434.
• Evans, J. M., Brown, A., & Baker, G. R. (2015). Intellectual capital in the healthcare sector: A systematic review and critique of the literature. BMC Health Services Research, 15(556). doi: 10.1186/s12913-015-1234-0
• Fitzpatrick, J. J., Campo, T. M., Graham, G., & Lavandero, R. (2010). Certification, empowerment, and intent to leave current position and the profession among critical care nurses. American Journal of Critical Care, 19(3), 218–226. doi:10.4037/ajcc2010442
• Grantham, C. E., Nichols, L. D., & Schonberner, M. (1997). A framework for the management of intellectual capital in the health care industry. Journal of Health Care Finance, 23(3), 1-19.
• Gök, G. S., & Beduk, A. (2014). Vekalet teorisi kapsamında hedeflere ulaşılması bakımından örgüt içi ilişkilerde personel güçlendirmenin önemi. Research Journal of Business & Management, 1(4), 436-447. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25889/272781
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Gilbert, J. H., Von Ah, D., & Broome, M. E. (2017). Organizational intellectual capital and the role of the nurse manager: A proposed conceptual model. Nursing Outlook, 65(6), 697-710. doi: 10.1016/j.outlook.2017.04.005
• Griffith, J. R., & White, K. R. (2005), The revolution in hospital management. Journal of Healthcare Management, 50(3), 170-190. doi: 10.1097/00115514-200505000-00007
• Harris, A. (2016). Nursing to achieve organizational performance. Healthcare Management Forum, 29(3), 111–115. doi:10.1177/0840470416638365
• Kahramanoğlu, A. (2017). İnsan kaynakları yönetiminde personel güçlendirme ve koçluk. The Journal of Turk & Islam World Social Studies, 4(11), 155-168.
• Kim, E. A., & Jang, K. S. (2011). Development of a measurement of intellectual capital for hospital nursing organizations. Journal of Korean Academy of Nursing, 41(1), 129-140. doi: 10.4040/jkan.2011.41.1.129
• Knol, J., & van Linge, R. (2009). Innovative behaviour: The effect of structural and psychological empowerment on nurses. Journal of Advanced Nursing, 65(2), 359-370. doi:10.1111/j.1365-2648.2008.0487
• Kunt, O., & Sundu, M. (2021). The moderating role of satisfaction level of management information systems in the effect of intellectual capital on innovation capability. Research Journal of Business and Management (RJBM), 8(1), 1-14. doi: 10.17261/Pressacademia.2021.1389
• Mazzotta, R. (2018). The communication of intellectual capital in healthcare organisations: What is disclosed and how? International Journal of Knowledge-Based Development, 9(1), 23-49. doi:10.1504/ijkbd.2018.090500
• Narvekar, R. S., & Jain, K. (2006). A new framework to understand the technological innovation process. Journal of Intellectual Capital, 7(2), 174–186. doi:10.1108/14691930610661845
• Peng, T. A., Pike, S., & Roos, G. (2007). Intellectual capital and performance indicators: Taiwanese healthcare sector. Journal of Intellectual Capital, 8(3), 538–556. doi:10.1108/14691930710774902
• Pirozzi, M. G., & Ferulano, G. P. (2016). Intellectual capital and performance measurement in healthcare organizations. Journal of Intellectual Capital, 17(2), 320–350. doi:10.1108/jic-07-2015-0063
• Poe, S. S. (2011). Building nursing intellectual capital for safe use of information technology: A systematic review. Journal of Nursing Care Quality, 26(1), 4-12. doi: 10.1097/NCQ.0b013e3181e15c88
• Poe, S. S., Abbott, P., & Pronovost, P. (2011). Building nursing intellectual capital for safe use of information technology: A before-after study to test an evidence-based peer coach intervention. Journal of Nursing Care Quality, 26(2), 110-119. doi: 10.1097/NCQ.0b013e31820b221d
• Rafiei, S., Mehrtak, M., Amerzadeh, M., Rafiei, S., Moosavi, S., & Kalhor, R. (2023). The relationship between succession and intellectual capital with entrepreneurship in hospitals. BMC Health Services Research, 23(1), 474. doi: 10.1186/s12913-023-09435-2
• Simpson, R. L. (2007). Information technology: Building nursing intellectual capital for the information age. Nursing Administration Quarterly, 31(1), 84-88. doi: 10.1097/00006216-200701000-00017
• Spence Laschinger, H. K., Finegan, J., Shamian, J., & Wilk, P. (2001). Impact of structural and psychological empowerment on job strain in nursing work settings. The Journal of Nursing Administration, 31(5), 260-272. doi:10.1097/00005110-200105000-00006
• Spence Laschinger, H. K., Gilbert, S., Smith, L. M., & Leslie, K. (2010). Towards a comprehensive theory of nurse/patient empowerment: Applying Kanter’s empowerment theory to patient care. Journal of Nursing Management, 18(1), 4–13. doi:10.1111/j.1365-2834.2009.01046
• Subramaniam, M., & Youndt, M. A. (2005). The influence of intellectual capital on the types of innovative capabilities. The Academy of Management Journal, 48(3), 450-463. http://www.jstor.org/stable/20159670
• Sürgevil, O., Tolay, E. and Topoyan, M. (2013). Yapısal güçlendirme ve psikolojik güçlendirme ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri. Journal of Yasar University, 8(31), 5371-5391.
• Şen, G. (2010). Üçüncü basamak sağlık kuruluşlarında çalışan hemşirelerin personel güçlendirme algılamalarına ilişkin bir uygulama: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi örneği, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2020). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı. Nobel Akademik Yayıncılık.
• T. C. Sağlık Bakanlığı (2023). Sağlık İstatistikleri Yıllığı. https://www.saglik.gov.tr/TR-95109/saglik-istatistikleri-yilligi-2021-yayinlanmistir.html (Erişim Tarihi, 01.10.2023).
• Toraman, C., Abdioğlu, H., & İşgüden, B. (2009). İşletmelerde i̇novasyon süreci̇nde entelektüel sermaye ve yöneti̇m muhasebesi̇ kapsamında değerlendi̇ri̇lmesi̇. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 91-120. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/18959
• Uslu, Y. D., & Kedikli, E. (2017). Sürdürülebilirlik kapsamında yeşil insan kaynakları yönetimine genel bir bakış. Third Sector Social Economic Review, 52(3), 66-81. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.17.12.694
• Yiğit, F. (2021). Entelektüel sermaye firma performansını nasıl etkiler? Gelişmekte olan ülkelerden güncel kanıtlar. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 679-696. https://dergipark.org.tr/en/pub/gumus/issue/62554/904211
• Veltri, S., Bronzetti, G., & Sicoli, G. (2011). Reporting intellectual capital in health care organizations: Specifics, lessons learned, and future research perspectives. Journal of Health Care Finance, 38(2), 79-96.
• Zaim, H., & Gürün, F. (2007). Kurumsal başarının gizli anahtarı: Entelektüel sermaye. In Journal of Social Policy Conferences (No. 53, pp. 295-312). Istanbul University.
• Weisz, U., Haas, W., Pelikan, J. M., & Schmied, H. (2011). Sustainable hospitals: A socio-ecological approach. Ecological Perspectives for Science and Society, 20(3), 191–198. doi:10.14512/gaia.20.3.10