Van İli Kuzeyinde Yer Alan Ortaç Volkanik Agregalarda ASR Etkilerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 817 - 827, 25.09.2018

Ogün Ozan Varol , Mustafa Ayhan , Vural Oyan

Öz

Alkali silis reaktivitesi (ASR) beton yapılarının dayanıklılığını önemli derecede etkileyen, tek yönlü kompleks bir reaksiyondur. Bu çalışma kapsamında, Van ili kuzeyinde yer alan trakit ve pomza agregalarının alkali silis reaktivitesine (ASR) ilişkin özellikleri araştırılmıştır. ASR’yi belirlemek amacıyla örnekler üzerinde hızlandırılmış harç çubuğu deneyi, kimyasal yöntem deneyleri yapılmıştır. Hızlandırılmış harç çubuğu deneyi için trakit yerine ağırlıkça sırasıyla %10, %20, %30 pomza konularak 16 adet, harç çubuğu hazırlanmıştır. Hızlandırılmış harç çubuğu deneyine göre 3, 7, 14, 28 ve 56 günlük boy değişimleri ölçülmüştür. Kimyasal yöntemle ASR’yi belirlemek amacıyla agregalardan 0.250 mm ve 0.125 mm’lik elek aralığında kalan malzemeden 25 gr 3 adet örnek alınarak deney yapılmıştır. Harç çubuğu numunelerinin deney öncesi ve sonrası farklarını görebilmek amacıyla numuneler üzerinde SEM analizleri yapılmıştır. Hızlandırılmış harç çubuğu öncesi ve sonrası elde edilen SEM görüntülerinde belirli farklılıklar gözlemlenmiştir.

Sonuç olarak, hızlandırılmış harç çubuğu deneyine göre trakit agregasının genleşme oranının %0.2’den büyük olduğu ve zararlı agregalar sınıfında yer aldığı tespit edilmiştir. Trakit yerine ağırlıkça %20 ve %30 pomza ikamesinin ASR etkilerini düşürdüğü gözlemlenmiştir. Kimyasal analiz sonuçlarına göre pomza ve trakit agregaları ASTM C 289 standardında belirtilen alkali silis reaktivitesi açısından “zararlı agregalar”ın yer aldığı III. bölge içerisinde yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

ASR, trakit, pomza, hızlandırılmış harç çubuğu deneyi

Kaynakça

• Akçaözoğlu, K. (2007). Silis Dumanı İçeren Yüksek Dayanımlı Harçlarda Numune Boy Değişiminin Basınç Dayanımı ve Birim Kısalma Üzerine Etkisi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 140.
• ASTM C 1260. 1994. Standart Test Method for Potantial Reactivity of Aggregates (Mortar Bar Method). Annual Book of ASTM Standarts, Concrete and Mineral Aggregates, Philadephia, USA, American Society for Testing and Materials.
• ASTM C 289. 1994. Standart Test Method for Potantial Alkali Silica Reactivity of Aggregates (Chemical Metod), Annual Book of ASTM Standarts, Concrete and Mineral Aggregates, Philadephia, USA, American Society for Testing and Materials.
• Dinçdemir, İ. (2015). Alkali-Silika Reaksiyonunun İyileştirilmesinde Mineral Katkıların Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 63.
• Mannasoğlu, N., Yılmaz, M., Tuğrul, A. (2016). Granitik Agregaların Alkali Silis Reaksiyonu Yönünden Değerlendirilmesi, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 40 (1), 69-87.
• Ramyar, K. (2013). Betonda Alkali Silis Reaksiyonu: Bir Derleme, Hazır Beton Kongresi, 21-23 Şubat 2013, İstanbul, Cilt I. S, 70-82.
• Swamy, R. N. (1992). Alkali Aggregate Reaction in Concrete. Material and Structural Implications, Science Concrete Technology, Energy, Mines and Resources, Ottowa Canada, 533-581.
• Tapan, M., Özvan, A., Oyan, V., Muvafık, M., Subaşı Direk, Y. (2012). Van Yöresinde Beton Üretiminde Kullanılan Agregaların Alkali-Silika Reaktivitesinin (ASR) Belirlenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 13-19.
• Yıldırım, K., Sümer, M. (2018). Alkali Silika Reaksiyonunun Azaltılmasında Dört Farklı Mineral Katkı Kombinasyonunun Optimizasyonu, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22 (1), 128-135.
• Yüksel, C., Mardanı-Aghaboglou, A., Beglarigale, A., Yazıc, H., Ramyar, K., Çakır Andiç, Ö. (2017). Bazalt ve Atık Cam Agregalı Betonlarda Alkali-Silis Reaksiyonu Genleşmeleri ve Alkali Sızıntı Seviyeleri, İMO Teknik Dergi, 447, 7865-7882.