Alibeyköy havzası için farklı hidrolojik modelleme yöntemleri ile taşkın debilerinin belirlenmesi

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 919 - 928, 25.09.2018

Mehmet Dikici , Cevza Melek Kazezyılmaz-alhan

Öz

Küresel ısınma ve iklim değişikliği sebebiyle artan ani taşkınların son yıllarda ülkemizde de daha fazla sosyal hayatı etkilediği, can ve mal kaybına neden olduğu görülmektedir. Öte yandan, İstanbul'un gelecekteki içme suyu ihtiyacının karşılanabilmesi için su kaynaklarının korunması ve geliştirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Yıllık ortalama 35 milyon m3 su sağlayan Alibeyköy Havzası İstanbul'un önemli içme suyu havzalarından biri olup, bu bölgedeki hızlı nüfus artışı ve bu nüfusun bölgedeki su kaynakları ve etrafındaki yerleşim, havzayı büyük ölçüde tehdit etmektedir. Ayrıca İstanbul için tasarlanan büyük projeler, doğrudan bu havzayı yoğun bir kentleşme baskısı altında bırakacaktır. Olması muhtemel bu değişimler sonucu Alibeyköy Havzası'nda oluşabilecek taşkınların engellenmesi ve havzadaki su kaynaklarının korunması için, geleceğe yönelik çözüm yöntemleri araştırılmalıdır. Dolayısıyla, bu çalışma kapsamında Alibeyköy Havzası'na ait taşkın debileri, farklı hidrolojik modelleme yöntemleri kullanılarak hesaplanmış ve sonuçlar kıyaslanmıştır. İstatistik yöntemlerden Log-Normal III, GEV ve Log-Pearson Tip III olasılık dağılımları, sentetik yöntemlerden Mockus ve SCS formülleri, deterministik yöntemlerden ise MIKE 11 NAM hidrolojik modeli kullanılmıştır. İstatistik yöntemler için yıllık maksimum akış verileri, sentetik yöntemler için 50 ve 100 yıllık yağış verileri girdi olarak kullanılmış olup, MIKE 11 NAM modeli için havza üzerinde sık aralıklarla eş zamanlı yağış ve akış ölçülerek model kalibrasyonu yapılmış ve sonuçlar kıyaslanmıştır

Anahtar Kelimeler

Havza, taşkın debisi, hidrolojik modelleme, MIKE 11 NAM

Kaynakça

• Aslan, B., (1997). S.C.S. Sentetik Birim Hidrograf Yönteminin Türkiye Şartlarında Uygulanabilirliğinin Araştırılması, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Barbero, S., Rabuffetti, D., (1999). Development of a Physically Based Flood Forecasting System “MIKE Flood Watch” in the Piemonte Region, 3th DHI Software Conference, Torino, Italya.
• DHI Water and Environment, (2000). MIKE-11, A Modelling System for Rivers and Channels, User Guide, DHI Water and Environment, pp. 292, Denmark.
• DHI Software, (2008). MIKE-11, A Modelling System for Rivers and Channels, User Guide, DHI Water and Environment, pp. 5-9, Denmark
• DHI Software, DHI Water and Environment, (1999). NAM Model Documentation. Ferdows M. and Hossain M., (2005). Flood frequency analysis at different rivers in bangladesh: a comparison study on probability distribution functions, Thammasat Int.J.Sc. Tech., Vol 10, No. 3, July-September
• Haktanır T., (2009). Statistical modelling of annual maximum flows in Turkish rivers. Hydrological Sciences Journal, 36:4, 367-389, DOI: 10.1080/02626669109492520
• He, J., Anderson, A., and Valeo, C., (2015). Bias compensation in flood frequency analysis. Hydrological Sciences Journal, 60:3, 381-401, DOI: 10.1080/02626667.2014.885651
• Kalken, T., Skotner, C., Madsen, H., (2004). A new generation GIS based, open flood forecasting system, The institution of engineers, 8rd National conference on hydraulics in water engineering, 13-16 july, Australia.
• Li Z., Li Z., Zhao W. and Wang Y., (2015). Probability modeling of precipitation extremes over two river basins in Northwest of China, Advances in Meteorology, 374127.
• MIKE By DHI, (2014). A Modelling System for Rivers and Channels, Reference Manual, Sayfa 299-314. Sayfa 315-319.
• Önöz, B. and Bayazıt, M., (1995). Best-fit distributions of largest available flood samples, Journal of Hydrology, 167, 195-208.
• Phien HN. ve Laungwattanapong N.,(1991). At-site flood frequency analysis for Thailand, ISSN 0378-4738, Water SA, Vol. 17 No.2 April
• Seckin N., Haktanir T., ve Yurtal R., (2011). Flood frequency analysis of Turkey using L-moments method. Hydrologıcal Processes 25, 3499–3505 (2011)
• Stronska, K., Borowıchz, A., (1999). Instute of Meteorology and Water Management, Wroclaw, Kıtowskı, K., Mıchalık, G., Reginol Water Development Authority Wroclaw, Jorgensen, G., Van Kalken, T., Butts, M., Danish Hydraulic Institute, MIKE 11 as Flood Management and Flood Forecasting Tool for The Odra River, Poland, 3 rd DHI Software Conf., Helsingor.
• Şenocak S. ve Acar R., (2007). Modelling of short-duration rainfall intensity equation fort he Agean region of Turkey, Fresenius Environmental Bulletin, January
• Xiong L., Du T., Xu C.Y., Guo S., Jiang C., Gippel J.C., (2014). Non-stationary annual maximum flood frequency analysis using the NMC method to consider non-stationarty in the annual daily flow series. Water resources manage (2015) 29:3615-3633 DOI 10.1007/s11269-015-1019-6