PROF. DR. FUAT SEZGİN’İN KUR’AN TARİHİ, KIRAAT VE TEFSİR İLMİNE KATKILARI

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 3, 94 - 106, 31.12.2019

Ziya Şen

Öz

Bu çalışmada Prof. Dr. Fuat Sezgin’in hayatına dair ele aldığımız
konu ile ilgili bazı hususlar üzerinde durulduktan sonra onun tefsir ilmi ile
ilgili çalışmalarından tahkikini yaptığı Ubeyde Ma’mer b. Müsennâ et-Teymî
el-Basrî’nin Mecâzü’l-Kur’ân adlı eseri, Buhârî’nin Kaynakları Hakkında
Araştırmalar adlı çalışması, Arap-İslam Bilimleri Tarihi isimli dev eserin Kur’an
ve Tefsir ilmi ile ilgili bölümü, yine tahkikini yaptığı çalışmalardan Ebu Bekr
Muhammed b. Tayyib b. Muhammed el-Basrî el-Bakillâni’ye ait el-İntisâr li’l-Kur’ân
ve Ebû ‘Ubeyd Kâsım b. Sellâm el-Herevî el-Ezdî’ye ait en-Nâsih ve’l-Mensûh fi’l-Kur’an
gibi eserleri ve bazı makaleleri irdelenecek ancak önemine binaen bazı eserleri
üzerinde daha fazla durulacaktır. Daha sonra bu çalışmaları bağlamında onun tefsir
ilmine katkıları, bilimsel tefsire karşı tutumu, Kur’an tasavvuru, Kur’an
Tarihi, Kıraat ve Filolojik Tefsir konusundaki görüşleri ele alınacaktır.

Prof. Dr. Fuat Sezgin’in eserleri tanıtılırken konumuzla yakından
ilgili olan hususlarda daha fazla bilgi verilmeye çalışılacak, görüşleri de
eserleri ve farklı vesilelerle yaptığı konuşmalar üzerinden tespit edilip
değerlendirilme yönüne gidilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Tefsir, Kıraat, Buhari

Kaynakça

• Aktaş, M. N., (2019), “Fuat Sezgin’in Kur’an ve Tefsir Alanındaki Çalışmaları”, (Ed. İbrahim Özcoşar vd.), Fuat Sezgin ve Temel İslam Bilimleri, Divan Kitap, İstanbul.
• Albayrak, A., (2016), Fuad Sezgin’in ‘Buhârî’nin Kaynakları’ Kitabı Üzerine Değerlendirmeler, Usûl İslam Araştırmaları, 26, ss. 51-100.
• Akay, A., (2013), Ebû Ubeyde’nin Mecâzu’l-Kur’an’ı ve Mecâzi Yorumları, İslâmi İlimler Dergisi, 8, (8) 1.
• Arpa, A., (2017), Ebu Ubeyde Ma’mer b. Müsennâ et-Teymî ve Mecâzu’l-Kur’an Eseri, Süryani Arap ve Kürt Klasikleri: Uluslararası Klasikler Çalıştayı Bildirileri, 15-17 Mayıs 2017, Mardin.
• Dere, A., (2018), Mehmet Fuat Sezgin Hoca’nın Ankara İlahiyat Yılları: Sezgin ve Fakültenin Müşterek Tarihinden Bir Kesit, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 59:2.
• Ebû ʿUbeyde, T., (1954), Mecāzu’l-Ḳur’ân, (Thk: Fuat Sezgin), Mektebetu Hâncî, Kahire.
• el-Hûlî, E., (1995), Kur’an Tefsirinde Yeni Bir Metot, (Tercüme Mevlüt Güngör), Kur’an Kitaplığı, İstanbul.
• Fazlıoğlu, İ., (2004), “Fuat Sezgin ile ‘Bilim Tarihi’ Üzerine”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2 (4).
• Gölcük, Ş. (1991), “Bâkıllânî”, (DİA), İstanbul.
• Karagöz, M., (2010), Dilbilimsel Tefsir ve Kur’ân’ı Anlamaya Katkısı, Ankara Okulu Yayınları, Ankara.
• Karakaş, A., (2018), Hadis Oksidentalizmi ve Fuat Sezgin, Ensar Neşriyet, İstanbul.
• Kenan, S., (2003), “İslam Dünyasının Duraklama Sebepleri Üzerine Ünlü İlimler Tarihçisi Fuat Sezgin’i Dinlemek”, Değerler Eğitim Dergisi, 1 (4).
• Kılıç, H., (1998), “Hûlî, Emîn”, (DİA), İstanbul.
• Kızılşeker, A., (2019), “Fuat Sezgin’in Tefsir İlmine Katkıları”, (Ed. İbrahim Özcoşar vd.), Fuat Sezgin ve Temel İslam Bilimleri, Divan Kitap, İstanbul.
• Korkmaz, T., (2009), 20. YY. İslâm Bilim Tarihi Çalışmaları George Sarton ve Fuat Sezgin Örneği, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kula, N., (2019), “Fuat Sezgin’in Tahkîk Ve Neşrettiği Mecâzü’l-Kur’ân’ın Mukaddimesinde Yer Alan Bazı Ayetlerin Filolojik Tahlilleri Üzerine Bir İnceleme”, (Ed. İbrahim Özcoşar vd.), Fuat Sezgin ve Temel İslam Bilimleri, Divan Kitap, İstanbul.
• Maral, C., (2019), “Fuat Sezgin’in Filolojik Tefsire Bakışı”, (Ed. İbrahim Özcoşar vd.), Fuat Sezgin ve Temel İslam Bilimleri, Divan Kitap, İstanbul.
• Marangozoğlu, İ., (2016), Beyânî Tefsirin Doğuşu ve Gelişimi, Mîzânü’l-Hak İslami İlimler Dergisi, 2, ss. 11-39.
• Mertoğlu, M. S., (2011), “Tefsir”, (DİA), İstanbul.
• Okiç, M. T., (1995), Tefsir ve Hadis Usulünün Bazı Meseleleri, Nun yayıncılık, İstanbul.
• Paçacı, M., (2010), Kur’an’a Giriş, İsam Yayınları, İstanbul.
• Sezgin, F., (1956), Buhârî’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar, AÜİF Yayınları, İbrahim Horoz Basımevi, İstanbul.
• Sezgin, F., (2015), Arap-İslâm Bilimleri Tarihi, İbtav, Kültür Bakanlığı Yayıncılık, İstanbul.
• Sezgin, F., (2016), Amerika’nın Keşfinde Müslümanlar, (Editör: Kadir Temurçin, Söyleşi ve Konferans Kitabı), Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Sezgin, F., (2018), Bilim Tarihi Sohbetleri, (Söyleşi: Sefer Turan), Timaş Yayınları, İstanbul.
• Sülün, M., (2006), “en-Nâsih ve’l-Mensûh”, (DİA), İstanbul.
• Şimşek, M. S., (2013), Günümüz Tefsir Problemleri, Kitap Dünyası Yayınları, Konya.
• Türkmen, S., (2000) “Ebû Ubeyde, Hayatı ve Eseri “Mecâzul-Kurân’ın Dil Özellikleri”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yerinde, A., (2009), “Mecâzü’l-Kur’ân’ı Çerçevesinde Ebû Ubeyde’nin Tefsirciliği”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19, ss. 151-189.