AFET YÖNETİMİ KAPSAMINDA ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE AFET İSTASYONLARININ OPTİMUM YERLEŞTİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 188 - 203, 30.12.2020

Hakan Murat Arslan

Öz

Afet İstasyonları deprem, salgın hastalıklar, tayfun, savaş ve sel gibi afetlerde kısa zaman içerisinde çok sayıda afetzedeye ilk yardım hizmeti veren tesislerdir. Afet yönetimi kapsamında bu tesislerin yerleri önceden belirlenmelidir. Olası bir afet anında afetzedelerin hangi afet istasyonundan yardım alabileceği kendilerine yine önceden bildirilmelidir. Bu durum afet planlamasında hayati önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Düzce ili Konuralp yerleşkesinde bulunan yedi mahalle üzerinde tesis edilmesi düşünülen bir afet istasyonunun optimum konumunun Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın çözüm modeli karar verme yöntemlerinin hiyerarşisi düşünülerek oluşturulmuştur. İlgili problemin çözüm analizleri VIKOR ve TOPSIS yöntemleri temel alınarak gerçekleştirilmiştir. İlgili analizlerin hesaplanmasında Excell programının ara yüzleri kullanılmıştır. Gerçekleştirilen analizler neticesinde birinci sırada A1: Çiftepınarlar Mahallesi ve ikinci sırada A5: Murat Demir Mahallesi çıkmıştır. Tespit edilen sonuçlar ilgililerle paylaşılmıştır. İleride yapılacak benzer çalışmalarda hibrit yöntemler veya parçacık sürüsü optimizasyon yöntemleri kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Afet yöntemi, vikor yöntemi, TOPSIS yöntemi, Entropi yöntemi

Kaynakça

• Kaynakça Ablanedo, J.H., Gao, H., Alidaee, B. and Teng, W. (2009). Allocation of Emergency and Recovery Centres in Hidalgo, Mexico. International Journal Services Sciences. 2, 206-215.
• Alp, İ., Öztel, A., & Köse, M. S. (2015). Entropi Tabanlı MAUT Yöntemi ile Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansı Ölçümü: Bir Vaka Çalışması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-81.
• Amiri, M., Ayazi, S.A., Olfat, L. ve Moradi, J.S. (2011). Group Decision Making Process for Supplier Selection with VIKOR under Fuzzy Circumstance Case Study: An Iranian Car Parts Supplier, International Bulletin of Business Administration, 10(6), 66-75.
• Arslan, H.M. (2015). Yapay Zekâ Optimizasyon Yöntemleri İle Yaralı Toplanma Merkezlerinin Optimum Konuşlandırılması, Yayınlanmış Doktora Tezi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bililer Enstitüsü.
• Arslan, H.M. ve Yıldız, M.S. (2016). Yapay Zekâ Optimizasyon Yöntemi İle Yaralı Toplanma Merkezlerinin Konuşlandırılması, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi Yıl: 2016 Cilt: 7 Sayı: 14
• Chen, W., Zhai, G., Fan, C., Jin, W. and Xie, Y. (2016). A Planning Framework Based on System Theory and GIS for Urban Emergency Shelter System: A Case of Guangzhou, China, Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 23 (3), pp. 441-456.
• Cheng-Min Feng, Wang Rong-Tsu, (2001), “Considering The Financial Ratios on the Performance Evaluation of Highway Bus Industry”, Transport Reviews, Vol.21, No.4, ss.449-467.
• Cristóbal, J.R.S. (2012). Contractor Selection Using Multi-criteria Decision-Making Methods, Journal Of Construction Engineering and Management, 138(6), 751-758.
• Çakır, S. ve Perçin, S. (2013). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü, Ege Akademik Bakış, 13(4), 449-459.
• Çatı, K., Es, A., & Özevin, O. (2017). Futbol Takımlarının Finansal ve Sportif Etkinliklerinin Entropi ve TOPSIS Yöntemiyle Analiz Edilmesi: Avrupa'nın 5 Büyük Ligi ve Süper Lig Üzerine Bir Uygulama. International Journal of Management Economics & Business, 13(1), 199-222.
• Çınar Y. (2004), Çok Nitelikli Karar Verme ve Bankaların Mali Performanslarının Değerlendirilmesi Örneği, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Çiçekdağı, H.İ. ve Kırış, Ş. (2012). Afet İstasyonu ve Toplanma Merkezi İçin Yer Seçimi ve Bir Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Sayı 28, Ağustos 2012 ISSN -1302-3055, Kütahya.
• Demir, K. ve Temelli U. E. (2020). Küresel Afet Yönetimi Örgütlenmesi Ve Uygulamaları, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları
• Demirel, N.Ç. ve Yücenur, G.N. (2011). The Cruise Port Place Selection Problem with Extended VIKOR and ANP Methodologies under Fuzzy Environment. World Congress on Engineering, International Association of Engineers, 6 July – 8 July 2011. London, 1128-1133.
• Dumanoğlu S. , (2010), “İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Mali Performansının TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi” , Marmara Dergisi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (2), 323-324.
• Fan, C., Zhai, G., Zhou, S. and Zhang, H. (2017). Integrated Framework for Emergency Shelter Planning Based on Multi hazard Risk Evaluation and Its Application: Case Study in China, Natural Hazards Review, 18(4).
• Forman E. and Sally M. A., (2001), Decision By Objectives: How To Convince Others That You Are Right, Professor of Management Science George Washington University.
• Gökdalay, M.H., (2009), “Hava alanlarının Performans Analizinde Bulanık Ölçütlü Karar Verme Yaklaşımı”, İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik Dergisi, Cilt:8, Sayı;6, ss.157-168.
• Hu, Z.H., Sheu, J.B. and Xizo L. (2014). Post-disaster Evacuation and Temporary Resettlement Considering Panic and Panic Spread. Transportation Research. 69, 112-132.
• İslamoğlu, M., Apan, M., & Öztel, A. (2015). An evaluation of the financial performance of REITs in Borsa Istanbul: A case study using the entropy-based TOPSIS method. International Journal of Financial Research, 6(2), 124-138.
• Kadıoğlu, M., 2008: Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri; Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (editörler), “Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri”; s. 1-34, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara.
• Medak Afet yönetim Sistemi (2020). https://www.medak.org.tr/faydali-bilgiler/faydali-bilgiler/ Alıntılanma Tarihi: 05.05.2020
• Opricovic, S.; Tzeng, G. H. 2007. Extended VIKOR Method in Comparison with Outranking Methods, European Journal of Operational Research 178(2): 514–529.
• Özdağoğlu, A., Yakut, E., ve Bahar, S. (2017). Machine Selection in A Dairy Product Company with Entropy and SAW Method Integration. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 341-359.
• Özdemir, A. İ. ve Deste, M. (2009). “Gri İlişkisel Analiz İle Çok Kriterli Tedarikçi Seçimi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38 (2), 147-156.
• Shemshadi, A., Shirazi, H., Toreihi, M., & Tarokh, M. J. (2011). A fuzzy VIKOR method for supplier selection based on entropy measure for objective weighting. Expert Systems with Applications, 38(10), 12160-12167.
• Soba, M. ve Eren, K. (2011). Topsıs Yöntemini Kullanarak Finansal Ve Finansal Olmayan Oranlara Göre Performans Değerlendirilmesi, Şehirlerarası Otobüs Sektöründe Bir Uygulama, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, s. 23-40.
• Şimşek, D. B. ve Yeniay, Ö. (2012), Olası Bir İstanbul Depreminde Yaralı Toplama Noktalarının Konuşlandırılmasının Optimizasyonu, Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, Cilt/Vol.: 13-Sayı/ 1 : 1-11
• Tayyar, N. ve Arslan, P. (2013). Hazır Giyim Sektöründe En İyi Fason İşletme Seçimi İçin AHP ve Vikor Yöntemlerinin Kullanılması, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 340-358.
• Tzeng, G.H. ve Huang, J.J. (2011). Multiple Attribute Decision Making Methods and Applications, United States of America: CRC Press Taylor & Francis Group, LLC, 69-71.
• Youssef, A. M., Pradhan, B. and Hassan, A. M. (2011). Flash Flood Risk Estimation along the St. Katherine Road, Southern Sinai, Egypt Using GIS
• Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L. W., & Zhang, Y. (2011). The evaluation of tourism destination competitiveness by TOPSIS & information entropy–A case in the Yangtze River Delta of China. Tourism Management, 32(2), 443-451.
• Zionts S., (1979), “MCDM If Not A Roman Numeral, Then What?”, Interfaces, Instıtute for Operations Research and the Management Sciences, 9 (4), 94-101.