GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLERİYLE AVRUPA BİRLİĞİ’NİN KÜRESEL AKTÖR OLABİLME POTANSİYELİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 223 - 239, 31.12.2021

Veysel Babahanoğlu

Öz

Bütünleşme sürecinin ekonomik ve siyasi boyutunda önemli ilerlemeler kaydetmiş olan Avrupa Birliği (AB), Soğuk Savaş koşullarının olmadığı konjonktürde, bir yandan diğer aktörlerle farklı zeminlerde rekabet etmek, diğer yandan da hem coğrafyasında hem de coğrafyası dışında kendisini etkileyen krizler karşısında pozisyon almak zorundadır. Gelişmeler karşısında AB’nin sergilemiş olduğu tutum; sahip olduğu potansiyel, kurumsal eksiklikleri ve geleceği ile ilgili yeni tartışmalar ortaya çıkarmıştır. AB’nin küresel bir aktör olabilmesi; küresel düzeyde kararlar alarak uygulayabilmesi ve diğer büyük aktörleri aldığı kararlarla etkileyebilmesiyle mümkündür. Çalışmada bu bağlamda Avrupa Birliği’nin küresel bir aktör olabilmesi noktasında imkân ve olanakları ile güçlü ve zayıf yönleri ele alınarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Küresel Aktör, İmkan ve Olanaklar, Güçlü ve Zayıf Yönler

Kaynakça

• Akbaş, Z. (2011a). ABD’nin Ortadoğu Politikalarının Sürdürülebilirliği ve Ortadoğu’da Güç Mücadelesi, History Studies, ABD ve Büyük Ortadoğu İlişkileri Özel Sayısı, ss. 1-8.
• Akbaş, Z. (2011b). Irak Sorununun Uluslararası Boyutu ve Türkiye, Ankara: Barış Kitap.
• Akbaş, Z. (2016). Avrupa’nın Güvenlik ve Sosyal İstikrarına Türkiye’nin Katkısı: Sığınmacı Sorunu Örneği, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, International Congress Of Management Economy And Policy Özel Sayısı, ss. 841-849.
• Akbaş, Z., Çaylı, Ş., ve Duman, M. (2018). Amerika Birleşik Devletleri’nin Realizm ve İdealizm İkileminde Ortadoğu Politikası: Mısır ve Suriye Örnekleri, Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, Cilt 4, Sayı 11, ss. 485-502.
• Akdağ, Z. ve Ekici, S. (2017). Avrupa Birliği’nin Uluslararası Politikada Etkili Olma Aracı: Yumuşak Güç, Birey ve Toplum Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, ss. 33-64.
• Aksoy, M. ve Uğur, Ö. (2016). Avrupa Birliği’nin Dış Politikadaki Aktörlüğüne Etki Eden Güç Unsurları: Sivil Güç, Askeri Güç Ve Normatif Güç, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, ss. 213-228.
• Alım, E. ve Aksu, F. (2019). Rusya Liderliğinde Bir Güç Merkezi Olarak Avrasya Ekonomi Birliği, Uluslararası Siyaset Bilimi ve Kentsel Araştırmalar Dergisi, Cilt 7, Özel Sayı, ss. 1-22.
• Altun, A. (2016). AB’nin Kurumsal ve Yasal/Hukuki Açıdan Terörle Mücadele Politikaları, International Journal of Academic Value Studies, Cilt 6, Sayı 2, ss. 107-116.
• Ataman, M. (2003). The Impact of Non-State Actors on World Politics: A Challenge to Nation-States. Alternatives: Turkish Journal of International Relations, Volume 2, No 1, ss. 42-66.
• Ataman, M. ve Öztürk, M. (2016). Uluslararası Örgütlerin Devlet-İçi Çatışmalara Müdahale Edip Etmemesini Belirleyen Faktörler, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 33, Sayı 2, ss. 103-135.
• Ayaz, E. (2013). Arap Baharı Sonrası Dönemde Avrupa Birliği’nin Ortadoğu ve Akdeniz Politikalarının Geleceği ve Türkiye’nin Rolü, Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, ss. 60-87.
• Aydın, E. (2019). AB’nin Güvenliği ve Türkiye’nin Rolü: NATO Füze Kalkanı Projesi, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt 7, Sayı 16, ss. 719-735. Batı, G.F. (2018). Küresel Denklemde Avrupa’nın İç ve Dış ‘Birlik’ Güvenliği: Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası, Arel Ekonomi Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, ss. 53-60.
• Bölme, S.M. (2012). Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye Üçgeninde Askeri Üsler: Süreklilik ve Değişim, Uluslararası İlişkiler, Cilt 9, Sayı 34, ss. 51-71.
• Çayhan, B.E. (2002). Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası ve Türkiye, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 3, ss. 42-55.
• Çiftçi, K. (2009). Soğuk Savaş Sonrasında ABD: “Rıza”ya Dayalı “Hegemonya”dan “İmparatorluk” Düzenine, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 10, ss. 203-219.
• Demirtaş, B. (2018). AB’nin Dönüştürücü Gücü ve Batı Balkanlar’da Demokratikleşme Süreci: Başarılanlar ve Başarılamayanlar İçinde Baykal, S., Akgül Açıkmeşe, S., Akçay, B. ve Erhan, Ç. (Der.), Hukuki Siyasi ve İktisadi Yönleriyle Avrupa Bütünleşmesinde Son Gelişmeler ve Türkiye- AB İlişkileri, ss. 179-210. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Deniz, Y. (2014). Çin’in Ekonomik Dönüşümü Ve Üçüncü Dünya, Barış Araştırmaları Ve Çatışma Çözümleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, ss. 68-85.
• Dinç, C. (2018). Avrupa Birliği’nin ve Üç Büyük Üyesinin Arap Baharı’na Yaklaşımları, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, ss. 1-33.
• Doğan, F. (2012). Küreselleşme Tartışmaları ve Bir Aktör Olarak Devletin Gücü, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Sayı 24, ss. 81-104.
• Efe, H. (2007). AB’nin ‘Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası’ Oluşturma Çabaları, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, ss. 1-31.
• Ekinci, M.U. (2014). Bosna Hersek Siyasetini Anlama Kılavuzu, İstanbul: SETA Yayınları.
• Friedrichs, J. (2004). European Approaches to International Relations Theory: A House With Many Mansions, New York: Routledge.
• Gökalp Kutlu, A. ve Yeniceler, Z.S. (2018). Normatif Bir Güç Olarak Avrupa Birliği, Social Sciences Studies Journal, Cilt 4, Sayı 18, ss. 1605-1610.
• Gül, M. (2007). Aktör İçinde Kardaş, Ş. ve Balcı, A. (Ed.), Uluslararası İlişkilere Giriş, İstanbul: Küre Yayınları.
• Güneş, E. (2009). Yeni Yüzyıldaki Çin-Amerika Rekabeti, Toplum ve Demokrasi, Cilt 3, Sayı 7, ss. 175-188.
• Gürkaynak, M. (2011). Angela Merkel’in Çağrısı: AB İçin Ortak Bir Avrupa Ordusu İçinde Dilek, Z., Akbulut, M., Arda, Z.C., Bağlan Özer, Z., Gürses, R.ve Karababa Taşkın, B. (Ed.), 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Tam Metin Bildiriler Kitabı, ss. 807-820, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Gürkaynak, M. ve Yalçıner, S. (2009). Uluslararası Politikada Karşılıklı Bağımlılık ve Küreselleşme Üzerine Bir İnceleme, Uluslararası İlişkiler, Cilt 6, Sayı 23, ss. 73-92.
• Halidov, İ. (2015). Çok Kutuplu Dünya Sistemi İçin Rusya’nın Desteklediği Bölgesel ve Uluslararası Örgütler, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 51, ss. 332-345.
• Hanegraaff, M., Vergauwen, J. ve Beyers, J. (2020). Should I Stay or Should I Go? Explainingvariation In Nonstate Actor Advocacy Overtime In Global Governance, Governance International Journal of Policy Administration And Institutions, Volume 33, Issue 2, ss. 287-304.
• Kaya, S. (2008). Uluslararası İlişkilerde Konstrüktivist Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 63, Sayı 3, ss. 83-111.
• Kegley, C.W. (2009). World Politics: Trend and Transformation, USA, Belmont: Wadsworth Cengage Learning.
• Koçak, M. (2015). Bölgesel Çatışmadan Küresel Krize Doğu Ukrayna, İstanbul: SETA Yayınları.
• Mc Cormick, J. (2015). Avrupa Birliği Siyaseti, Özsel, D. (Çev), Ankara: Adres Yayınları.
• Nye, J. ve Keohane, R.O. (1971). Transnational Relations and World Politics, International Organization, Volume 25, No 3, ss. 329-349.
• Oestreich, J.E. (2011). Intergovernmental Organizations in International Relations Theory and as Actors in World Politics İçinde Reinalda, B. (Ed.), The Ashgate Research Companion to Non State Actors, ss. 161-172, USA Burlington: Ashgate Publishing.
• Oğurlu, E. (2010). Ağustos 2008 Rusya-Gürcistan Savaşı Çerçevesinde Avrupa Birliği’nin Güney Kafkasya Politikası, Avrasya Etüdleri Dergisi, Cilt 38, Sayı 2, ss. 99-127.
• Örselli, E. ve Babahanoğlu, V. (2019). Doğu Akdeniz’de Açılmaya Çalışılan Pandoranın Kutusu: Enerji Kaynaklarından Alan Hâkimiyetine Uzanan Ekonomi Politik Hesaplar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar, Cilt 12, Sayı 66, ss. 387-400.
• Özgöker, U. ve Batı, G.F. (2017). Avrupa Birliği’nin Balkanlar Genişlemesi ve Balkan Ülkelerinde ‘Barış ve Refaha’ Katkıları, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, ss. 28-36.
• Russet, B.M., Starr, H. ve Kinsella, D.T. (2010). World Politics: The Menu for Choice, USA, Wadsworth: Wadsworth Cengage Learning.
• Semercioğlu, H. (2016). Ukrayna Krizi Bağlamında AB-Rusya İlişkilerinin Ekonomi Politiği, EUL Journal of Social Sciences, Cilt VII, Sayı II, ss. 188-202.
• Smith, S. (1997). The Self-Images of A Discipline: A Genealogy of International Relations Theory İçinde Booth, K. ve Smith, S. (Ed.), International Relations Today, ss. 1-37, Cambridge: Polity Press.
• Sönmezoğlu, F. (2005). Uluslararası Politika Ve Dış Politika Analizi. İstanbul: Filiz Kitapevi.
• Şeker, C. (2012). Uluslararası İlişkiler Teorilerinin Fasit Dairesi Devlet: Bağımlılık Kuramları Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şeren Güler, B. (2011). Küreselleşmenin Merkezi Aktörlerinden Biri Olarak Avrupa Birliği, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, ss. 47-62.
• Terzi, Ö. (2014). Avrupa Birliği’nin Dış Politikası: Varoluş Tartışmasından Etkinliğin Sorgulanmasına İçinde Sönmezoğlu, F. ve Bayır, Ö.E. (Der.), Dış Politika Karşılaştırmalı Bir Bakış, ss. 541-565. İstanbul: Der Yayınları.
• Turan, S. (2008). Değişen Dengeler Işığında Orta Asya’daki Küresel Ve Bölgesel Güç Odakları Üzerine Bir İnceleme, Social Political and Economical Search in Central Asian Societies, ss. 858-873.
• Uğur, Ö. (2018). Uluslararası Sistemde Avrupa Birliği’nin Aktörlülüğü: Ortak Dış ve Güvenlik Politikasının Etkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 58, ss. 70-82.
• Waltz, K.N. (2015). Uluslararası Politika Teorisi, Binatlı, O. (Çev.), Ankara: Phoenix Yayınları.
• Weenink, A. (2001). The Relevance of Being Important or the Importance of Being Relevant? State and Non-state Actors in International Relations Theory İçinde Arts, B., Noortmann, M. ve Reinalda, B. (Ed.), Non-State Actors in International Relations, ss. 79-92, England, Burlington: Ashgate Publishing Limited.
• Yapıcı, M.İ. (2007). Bosna Hersek’te Gerçekleştirilen Askeri Müdahalenin Uluslararası Hukuktaki Yeri, Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi, Cilt 2, Sayı 8, ss. 1-24.
• Yavaş, G. (2016). Avrupa Birliği ve Suriye İç Savaşı İçinde Yalçın, H.B. ve Duran, B. (Ed.), Küresel ve Bölgesel Aktörlerin Suriye Stratejileri, ss. 130-148, İstanbul: SETA Yayınları.
• Yılmaz, E. S. ve Uğurlu, Y. (2013). Bölgesel Güç Olarak Avrupa Birliği ve Dış Politika, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, ss. 81-104.